Vrije Tribune

‘Onbetaalde stages: willen we echt dat jongeren betalen om te mogen werken?’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘Ook wie een vrijwillige stage doet heeft rechten zoals een arbeidsongevallenverzekering en een onkostenvergoeding’, schrijft Jan Steurs (Jong Groen) over het problematiek van onbetaalde stages.

Je bent jong en je wil wat: werk. Als jongere is het echter niet vanzelfsprekend ervaring op te doen. Een stage lopen is daarom vaak een noodzaak. Alleen is de meerderheid van stages na een opleiding op vrijwillige basis, onbetaald en zonder duidelijk legaal kader. En dat is een probleem, zeker indien dit de nieuwe standaard wordt: na de investering in een opleiding moet je op deze manier immers nog eens een investering doen in een – geheel onbeschermde – stage. Wie die spaarpot niet heeft, is eraan voor de moeite. Hoog tijd voor een debat.

Onbetaalde stages: willen we echt dat jongeren betalen om te mogen werken?

VDAB biedt twee specifieke trajecten voor stages aan: een Beroepsinlevingscontract (BIO) of een Individuele BeroepsOpleiding (IBO). Beide trajecten bieden de jongere een vergoeding aan en een arbeidsongevallenverzekering. Ze blijven helaas onvoldoende gebruikt: in 2016 ging het om slechts 329 BIO-contracten. Deze stages hebben, net als stages binnen een opleiding, een duidelijk wettelijk kader. Ook Actiris in Brussel biedt betaalde stages aan voor werkzoekenden en geeft hen een legaal kader, maar toch zijn niet alle vacatures voor stages op de Actiris website ook betaalde stages.

Onbetaalde stages bij de overheid

De meerderheid van de stages valt buiten de bovengeschetste kaders van VDAB en Actiris. Deze stages zijn vrijwillig en onbetaald, en vallen buiten elk wettelijk kader. Ook verschillende stageplaatsen bij de overheid vallen onder deze niet-gereguleerde categorie.

Zo zijn bv. alle stages bij de FOD Buitenlandse Zaken niet vergoed, terwijl ze niet noodzakelijk binnen het kader van een studie vallen.

Ook internationale politieke instellingen zoals de Europese Commissie maken hier volop gebruik van: in 2016 waren er nog 200 onbetaalde trainees, zo bleek uit een parlementaire vraag, en ook UNHCR neemt onbetaalde, vrijwillige interns aan. De Brussels Interns NGO schat het totale aantal stages in EU-gerelateerde bedrijven op 8.000, waarvan de helft onbetaald en een groot deel dat niet rechtstreeks voor de instituten werkt (en dus onder Belgische wetgeving valt).

Stage lopen? 200 euro graag

Ook in het bedrijfsleven komen onbetaalde stages buiten een opleiding overal voor, van KMO tot multinational. Soms wordt aan stagiairs zelfs gevraagd om te betalen: een jongere in onze rondvraag stelde dat een bedrijf € 200 vroeg om stage te mogen lopen. Dit terwijl ze tijdens de vrijwillige stage geen enkel recht hebben: geen arbeidsongevallenverzekering, geen transportvergoeding, zelfs begeleiding is niet verplicht bij dit type stage. Bovendien is er geen verplichte melding om een dergelijke stage ergens (VDAB bv.) aan te geven, dus het gebeurt in alle stilte. Dat maakt dat er dringend nood is aan een wettelijk kader voor dit type stage, met een minimum aan bescherming en onkostenvergoeding.

Opleiding of arbeid?

Het European Youth Forum heeft de Belgische Staat in 2017 aangeklaagd bij het Europees Comité voor Sociale Rechten, en stelt dat er geen onderscheid meer is tussen dit soort stages en gratis werk. Een blik op de vacatures bij Actiris doet vermoeden dat dit klopt. Zo zoekt een interimbedrijf bijvoorbeeld een “interim consultant stagiair“. Bij het takenpakket hoort onder andere de screening van kandidaten en interviews afnemen, het voorstellen van kandidaten aan klanten, het in orde brengen van sociale documenten, opnemen van telefoon, … Problematisch is ook dat aangiftes van een stage als verdoken arbeid bij de federale overheid moet gebeuren. Terwijl stages na een opleiding op regionaal vlak gereguleerd worden.

Tijd voor een debat

Er is dus dringend nood aan een grondige aanpak van dit probleem. De Vlaamse Jeugdraad vormde reeds een advies, ook het European Youth Forum kaart de problematiek aan en vraagt om een verbod tegen onbetaalde stages buiten een opleiding. Hoog tijd om deze discussie ook in het Vlaamse, Brusselse en Federale parlement te voeren en op zijn minst een duidelijk, wettelijk kader te creëren. Ook wie een vrijwillige stage doet heeft rechten zoals een arbeidsongevallenverzekering en een onkostenvergoeding. Of willen we echt dat jongeren betalen om te mogen werken?

Jan Steurs is Voorzitter van Jong Groen Brussel en Campagneleider van Groen Sint-Gillis.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content