Nota De Wever liet heel wat ruimte voor interpretatie

De nota van Bart De Wever maakt – zoals het een informateur betaamt – zelden uitgesproken keuzes en blijft op verschillende punten vaag. De Wever hoopte zo het cdH mee in bad te trekken.

Dat mislukte, zoals bekend, omdat cdH naar eigen zeggen te weinig vertrouwen voelde tussen de centrumrechtse gesprekspartners. Dat de nota nog heel wat ruimte liet tot interpretatie, wakkerde dat gevoel nog verder aan.

Hervorming index

In zijn nota – die intussen ook online circuleert – onderstreept De Wever meermaals dat doortastende sociaal-economische hervormingen absoluut noodzakelijk zijn. Een synthese van rapporten en Europese aanbevelingen moeten die boodschap kracht bijzetten. Het helpt de N-VA’er bovendien verantwoorden dat van confederalisme of institutionele hervormingen geen sprake is.

Ook sociaal-economisch laat de nota heel wat opties open, al is bijvoorbeeld wel degelijk sprake van een hervorming van het indexmechanisme. De Wever oppert de mogelijkheid om de aanpak van de huidige regering voort te zetten, maar sluit andere pistes niet expliciet uit.

Dat de gemiddelde werknemer vier procent loon zou moeten inleveren – zoals cdH-voorzitter Lutgen suggereerde – blijkt evenwel niet uit de nota. De vier procent verwijst naar de bijgekomen loonkosthandicap sinds 1996, die “zo spoedig mogelijk tijdens deze legislatuur” moet worden weggewerkt.

Activering, controle en sancties

Ander heikel punt – de beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd – vermeldt de nota niet. De Wever stelt wel dat de sterkere degressiviteit “kan worden bestudeerd” en oppert een verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werklozen. Activering, controle en “waar nodig” ook sancties voor werklozen duiken eveneens op.

Voorts hamert De Wever op de “absolute noodzaak” van een structurele pensioenhervorming – met als mogelijke basis de recente conclusies van de pensioencommissie, maar ook op meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Inclusief lonen die minder afhankelijk zijn van anciënniteit en hogere mobiliteit tussen ambtenarij en privé. Over een verhoging van de sociale uitkeringen naar de Europese armoedegrens ontwaarde De Wever dan weer “een ruime consensus.”

Lutgen bleek echter niet overtuigd, onder meer ook na lezing van het luik gezondheidszorg. De Wever schrijft dat de patiënt maximaal moet worden ontzien, maar vindt dat ook daar bespaard moet worden. In de nota is onder meer sprake van een lagere groeinorm die de economie nauwer volgt, de aanpak van overconsumptie en misbruiken, maar ook van opvallende verschillen in medische praktijkvoering (zoals N-VA die al vaker heeft aangeklaagd tussen Vlaanderen en Franstalig België) en een herziening van het financieringsstelsel van de ziekenhuizen.

‘Gebrek aan federale loyauteit’

Besparen bij de overheid duikt trouwens ook elders in de nota op. De Wever denkt dat substantieel besparen kan via een “selectief personeelsbeleid”, al zal dat volgens hem “in heel wat domeinen” gepaard moeten gaan met een vereenvoudiging van de wetgeving. Dat de informateur daarbij expliciet stelt dat de federale overheid niet enkel ten dienste moet staan van de burger, maar ook “van de deelstaten waarmee ze intens samenwerkt”, bleek voor Lutgen een doorn in het oog en een duidelijk teken van het gebrek aan “federale loyauteit”.

Op vlak van fiscaliteit bepleit de nota een verlaging van de belastingdruk en een grondige vereenvoudiging en harmonisering, inclusief eventuele lastenverschuivingen van arbeid naar bijvoorbeeld ecofiscaliteit of gedragsturende btw-verhogingen. Een hogere belastingdruk is echter uit den boze. De notionele intrestaftrek kan weliswaar hervormd of zelfs geschrapt, maar slechts op voorwaarde dat de vrijgekomen middelen bedrijven op een andere manier ten goede komen. En de verhoging van de liquidatiebonus kan best weer worden teruggedraaid.

Kernuitstap herbekijken

Tot slot bevat de informateursnota nog een hele reeks andere punten die volgens De Wever “de basis kunnen zijn voor het beleid” van de te vormen regering. Zo wil hij de haalbaarheid van een kernuitstap laten herbekijken, zijn extra gevangenissen nodig en moet de justitiehervorming van de huidige regering “gecorrigeerd waar nodig”. En ook eenvoudigere migratieregels, inclusief een humaan en kordaat terugkeerbeleid, duiken op. (Belga/TV)