De noodplanning bij nucleaire ongevallen moet uitgebreid en geoptimaliseerd worden. Dat concludeert de Hoge Gezondheidsraad (HGR) dinsdag na een kritisch onderzoek van het huidige Belgische noodplan. Volgens de raad moeten we beter onze lessen trekken uit de kernramp in Fukushima in 2011 en andere recente (nucleaire) ongevallen.
Volgens de HGR zijn er drie belangrijke lessen te trekken uit rampen in het verleden. “Een eerste, essentiële conclusie is dat we moeten beseffen dat, hoe onwaarschijnlijk het ook lijkt, een ernstig nucleair ongeval zich werkelijk kan voordoen, zelfs in technologisch geavanceerde landen zoals België”, luidt het.
De tweede conclusie is dat de verspreiding van radioactiviteit een groot gebied kan ontwrichten. In Fukushima, bijvoorbeeld, moesten ondanks de gunstige weersomstandigheden gebieden op 30 kilometer en meer van de centrale ontruimd worden. “Een ernstig ongeval in een Belgische of een dichtbij de grens gelegen centrale zou in een dergelijke straal tot één miljoen mensen treffen”, stelt de HGR.
Tot slot moeten we er ons beter van bewust zijn dat de gevolgen van een nucleaire ramp ettelijke jaren blijven duren. “Zo duurt het dertig jaar voor de radioactiviteit van de belangrijkste contaminant (Cesium-137) met de helft is afgenomen in het milieu”, klinkt het. “Het sociale en economische weefsel van de getroffen gebieden zou voor tientallen jaren ernstig verstoord zijn.” Daarbij moet er ook meer rekening gehouden worden met de negatieve gezondheidseffecten op korte, middellange en lange termijn, zoals kanker (vooral leukemie bij blootgestelde kinderen), maar ook erfelijke aandoeningen die vaak decennia later optreden.
De huidige noodplanning voldoet niet om het hoofd te bieden aan een eventuele kernramp, stelt de raad.
Uitbreiding evacuatiezone
Die pleit dan ook onder meer voor de uitbreiding van de planningszones tot 20 kilometer voor de evacuatie van burgers en tot 100 kilometer voor de snelle verdeling van niet-radioactief jodium om de schildklier te beschermen. Die zones zijn nu vastgelegd op respectievelijk 10 en 20 kilometer.
De HGR vraagt daarnaast onder andere een betere coördinatie op Europees niveau met op termijn de oprichting van een nucleaire veiligheidsinstantie binnen de Europese Unie en een transparantere communicatie met de bevolking. “Die verloopt nog te vaak in één richting”, luidt het.
Aan de basis van die processen moeten grondigere risico- en kwetsbaarheidsanalyses liggen, vindt de HGR. Meer specifiek beveelt de raad aan meer aandacht te schenken aan de medische coördinatie en rehabilitatiestrategie op lange termijn, “om het sociale en economische weefsel van getroffen gebieden weer op te bouwen.” (Belga)
