NMBS sluit opnieuw loketten, politieke partijen stellen alternatieven voor
De NMBS gaat in 44 bijkomende stations loketten sluiten. In 37 andere stations wordt er geknipt in de openingsuren.
Dat heeft het spoorbedrijf maandag bekendgemaakt. Dat maakt dat het aantal stations met een loket vermindert tot 91, op ruim 550 stations en stopplaatsen.
Reizigers kloppen steeds minder aan bij het loket om een vervoersbewijs te kopen. In 2020 waren loketten nog goed voor amper 20 procent van de verkoop. Een treinticket wordt steeds vaker aan een automaat of digitaal gekocht. Ter vergelijking: in 2015 waren loketten nog goed voor meer dan de helft (54 procent) van de verkoop.
Overgangsperiode
In 2021 verdwijnen in 44 stations loketten. Het gaat om stations waar nog amper mensen naar het loket komen. De NMBS telt een 70-tal stations die 60 tot 92 procent van de tijd niet actief zijn. Dat maakt dat de kost om een ticket aan te maken er hoger uitvalt dan de prijs van het ticket, klinkt het.
De 44 stations
Het gaat om de 44 volgende stations waar de loketten dus tegen eind 2021 worden gesloten: Ans, Bertrix, Beveren-Waas, Binche, Châtelet, De Pinte, Diksmuide, Gouvy, Harelbeke, Heide, Heist, Jambes, Jette, Jurbeke, Kontich-Lint, Lede, Lesse, Leuze, Liedekerke, Luttre, Marbehan, Marchienne-au-Pont, Mariembourg, Mechelen-Nekkerspoel, Menen, Ninove, Opwijk, Peruwelz, Poperinge, Rixensart, Rochefort-Jemelle, Ronse, Saint-Ghislain, Silly, Sint-Genesius-Rode, Terhulpen, Ternat, Tielt, Torhout, Veurne, Virton, Waterloo, Waver en Zaventem.
Er is een overgangsperiode gepland van 1 maart tot eind 2021. In die periode zullen de loketten nog twee of drie dagen per week open blijven. Vanaf maart zullen in die stations stewards mensen helpen bij de aankoop van een ticket bij de automaten. Het onthaal in de stations blijft overigens verzekerd, aldus de NMBS.
De NMBS gaat ook in 37 andere stations vanaf 1 maart de openingsuren afstemmen op de drukste momenten van de dag.
Doelstelling
De geplande sluiting van de loketten in 44 stations kadert in de wijzigende vraag van reizigers. Dat zegt minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo).
‘Nee, de sluiting van loketten is nooit goed nieuws’, erkent Gilkinet. ‘NMBS nam deze beslissing om hun dienstverlening aan te passen aan de veranderde vragen van reizigers en om hun middelen in te zetten voor een beter treinaanbod. Want we willen meer, aangenamere en stiptere treinen. Dat is mijn doelstelling voor de treinreizigers.’
De Ecolo-minister benadrukt dat geen stations worden gesloten. Bovendien blijven de openingsuren van de wachtzalen behouden of worden ze zelfs verlengd. Er komen ook stewards om mensen te begeleiden.
Gilkinet vraagt ook dat de NMBS gaat samenwerken met de betrokken gemeentes om de vrijgemaakte ruimtes van de NMBS een herbestemming te geven.
77 banen
Met de sluiting van de loketten in 44 stations worden er ook 77 banen (uitgedrukt in voltijdse equivalenten) geschrapt bij spoorwegmaatschappij NMBS. Dat zegt de socialistische vakbond ACOD Spoor. Hij is verontwaardigd over de eenzijdige beslissing, die volgens hem getuigt van een ‘ouderwetse visie’.
Volgens ACOD glijdt het spoor af naar een ‘permanente minimale dienstverlening’, die niet strookt met de politieke beloftes om meer te investeren en die de openbare dienstverlening in het gedrang brengt. De vakbond wijst erop dat het loketpersoneel niet alleen tickets verkoopt, maar ook reizigers informeert. En dat hun aanwezigheid de sociale veiligheid in de stations bevordert.
De socialistische vakbond zegt de digitalisering niet te ontkennen, maar ‘de keuze om deze evolutie automatisch om te zetten in een besparing van 77 voltijdse equivalenten is een weinig vooruitziende keuze’, klinkt het. Onder meer omdat niet iedereen een smartphone of tablet bezit om online tickets te kopen.
Volgens de spoorwegmaatschappij zal het banenverlies volledig opgevangen worden met natuurlijke afvloeiingen.
Politieke partijen stellen alternatieven voor
Zowel Open Vld als N-VA willen dat er ook treintickets kunnen worden gekocht in bepaalde handelszaken. Dat zou de sluiting van loketten voor een deel kunnen compenseren, vinden ze. PVDA vraagt dan weer om de recent genomen beslissing terug te draaien en stelt eveneens alternatieven voor.
‘Op zich een logische keuze van de NMBS als blijkt dat deze loketten niet voldoende rendabel zijn’, zegt Kamerlid en lid van de commissie Mobiliteit Marianne Verhaert (Open VLD) over de beslissing van de vervoersmaatschappij om in 44 bijkomende stations loketten te sluiten. Maar de NMBS ‘moet tegelijk beseffen dat het stationsloket naast een ticketfunctie ook nog een heleboel andere belangrijke functies heeft’.
Verhaert verwijst onder andere naar de minder gedigitaliseerde reizigers. Om ervoor te zorgen dat die niet uit de boot vallen, pleit ze voor zogenaamde treinpunten. ‘Vervoersmaatschappijen De Lijn en TEC verkopen al jaren tickets via allerlei lokale handelaars, winkels, koffiebars, boekhandels. Een handelaar in de buurt kan een perfect alternatief zijn voor een klassiek loket’, klinkt het. Stationsgebouwen die geheel of gedeeltelijk leegstaan zouden dan weer kunnen worden opengesteld voor lokale ondernemers, oppert ze.
Krantenwinkels
Ook N-VA ziet wel wat in de verkoop van tickets op andere plaatsen dan aan het loket of online. ‘Wij vragen dat NMBS een bijkomend verkoopskanaal opent met een basisaanbod in de krantenwinkels. Zo gaan efficiëntiewinsten gepaard met behoud van een minimaal fysiek aanbod zonder vaste kosten voor NMBS’, licht N-VA Kamerlid Tomas Roggeman toe. Hij gaat daartoe een resolutie indienen in de Kamer.
Roggeman stelt zich wel vragen bij de sluiting van de loketten op basis van de tegenvallende verkoopcijfers in het afgelopen jaar. ‘Zo’n drastische permanente keuze kan je niet funderen op verkoopcijfers van het coronajaar 2020, waarin gratis tickets uitgedeeld werden’, voert hij aan.
Veiligheid
De PVDA vraagt op haar beurt aan minister van Mobiliteit Gilkinet om de maatregel – ‘een klap in het gezicht van de treinreizigers en de spoorwegmedewerkers’ – terug te draaien. ‘Die loketten zijn voor oudere gebruikers en mensen zonder smartphone heel belangrijk. Bovendien verhoogt de menselijke aanwezigheid de veiligheid’, argumenteert de partij.
Ze stelt ook een alternatief voor: ‘Waarom bouwen we de loketten niet om tot referentie- en informatiepunten voor elke vorm van duurzame mobiliteit? De stationsloketten zouden ook voor andere publieke diensten ingezet kunnen worden: als postkantoor, aflever- en ophaalpunt voor pakjes, voor administratieve diensten of als eenvoudige toeristische dienst.’
Die multifunctionele rol van de loketten is ook iets waar Joris Vandenbroucke (SP.A) aan denkt. ‘Moet digitalisering per definitie leiden tot minder dienstverlening in stations, waar reizigers ook terecht kunnen voor andere vragen dan enkel de aankoop van een ticket?’, vraagt hij zich op Twitter af. Daarnaast verwijst Vandenbroucke nog naar het feit dat een op de drie vrouwen de trein en de bus mijden uit angst voor ongewenst gedrag van medepassagiers. ‘Ook hierover gaat fysieke aanwezigheid in stations’, luidt het.