Nieuwjaarsreceptie Open VLD: Goesting, Cluedo en het nut van Donald Trump

Hoe was het nieuwjaarsfeestje echt, waar wringt het? Journalist Jan Herregods zocht het uit voor Knack.be.

‘Gezelligheidsniveau vier’

Veel volk in de Bozar. 1.700 liberalen zijn afgezakt naar hartje Brussel, volgens voorzitter Gwendolyn Rutten ‘nog altijd de stad met gezelligheidsniveau vier’. Dat heeft als voordeel dat de zaal afgeladen vol zit, een beeld dat het altijd goed doet voor de camera’s. Het is drummen aan de toog, en aanschuiven voor een selfie met de liberale kopstukken. De liberalen lachen de toekomst toe, en kijken zelfzeker en vol goesting in de lens. En in de beste liberale traditie is ook de culinaire omkadering smakelijk en rijkelijk.

De Vlaamse liberalen staan vanavond weer schouder aan schouder, nadat in het weekend een artikel in De Morgen binnen de partij voor nogal wat ophef had gezorgd. Verschillende liberalen hadden zich er anoniem nogal onvriendelijk uitgelaten over Vlaams minister van Begroting Annemie Turtelboom. Hoewel de aantijgingen meestal weggelachen worden en niet wegen op de sfeer in de zaal, ontspint zich toch een soort Cluedo om te weten welke Miss of Mister Blue in een donkere kamer een aanslag heeft gepleegd.

‘In de politiek moet je een dik vel hebben’, klinkt het afwimpelend bij Turtelboom zelf. Ze laat zich niet doen en maakt diezelfde avond nog een omweg langs de studio’s van Terzake om de kritiek op de Turteltaks te pareren.

Officieel staat haar positie niet ter discussie. Rutten blijft haar minister steunen.

De boodschap

Op de tonen van ‘Freedom’ van Pharrell Williams betreedt Gwendolyn Rutten het podium. ‘Goed gekozen’, voorspelt een aantal aanwezige jongeren. Als de opzwepende beat uitgestorven is, valt Rutten met de deur in huis en begint met een opsomming van de verwezenlijkingen van de federale regering. Bloemetjes zijn er voor de aanwezige premier Charles Michel en natuurlijk voor minister van Volksgezondheid Maggie De Block. Meer vrijheid, minder belastingen, het is een klassiek liberaal verhaal dat er bij de aanwezigen vlot ingaat.

Verder ook lof voor de ministers van de Vlaamse regering, die ‘een stinkende factuur van 9 miljard euro in de schuif van het energiebeleid’ wegwerken. ‘We zijn er de partij niet naar om de schuld van alles wat misgaat ergens anders te leggen’, klinkt desalniettemin als een sneer naar de socialisten in de vorige Vlaamse Regering.

Achteraf plaatsen verschillende woordvoerders die factuur in perspectief. ‘Negen miljard, wat moeten we anders doen, drie jaar geen kindergeld uitbetalen?’

‘Het is geen aangenaam dossier, maar we moeten verder’, vindt ook jongerenvoorzitter Maurits Vande Reyde.

Wat nog blijft hangen is de boodschap over de nieuwkomers. Rutten is het niet eens met de beweringen dat de opvang moeiteloos kan gebeuren of onmogelijk is, en verwijst naar het liberaal verhaal van rechten en plichten. ‘Als we willen dat de diverse samenleving werkt, dan moeten we ook keihard werken aan integratie. Dàt is de ware betekenis van ‘Yes We Can’ en ‘Wir Schaffen Das.’

Rutten toont moed door de woorden van Angela ‘Mutti’ Merkel letterlijk te herhalen, op een moment dat de Duitse bondskanselier ze zelf misschien ook anders zou verwoorden. Maar aan de top van de partij krijgt Rutten veel bijval. ‘Ze heeft het goed gezegd, in een duidelijk liberaal verhaal.’

De Robin

Weinig verrassend: Maggie De Block is nog steeds de blauwe publiekslieveling. Het publiek dat haar naam scandeert, het is ondertussen vaste prik op liberale bijeenkomsten. Dat De Block vorige week de hakken in het zand zette toen Bart De Wever suggereerde dat er in de sociale zekerheid nog heel wat bespaard kon worden, valt goed bij veel militanten. ‘Maggie werkt hard, en ze werkt door. Ze blijft weg van het gewoel, maar gaat onverzettelijk op haar doel af.’

De tandem Rutten-De Block is goed geölied, daarover lijken alle liberalen het eens. Daardoor blijft het voorlopig bij geruchten wat de voorzittersverkiezingen bij de partij betreft. Niemand laat in zijn kaarten kijken, maar voorlopig ziet het er niet naar uit dat een van de bekende koppen het zal opnemen tegen Rutten. De voorzitter zelf zou het een goede zaak vinden mocht iemand het tegen haar opnemen, laat ze na haar speech uitschijnen. ‘Het is goed als iedereen nadenkt over de toekomst. En een debat is goed als het over de inhoud gaat, en op een stijlvolle manier gebeurt.’

Het is niet uitgesloten dat iemand nog ‘een Egbertje’ doet. Egbert Lachaert, het Kamerlid uit Oost-Vlaanderen wist zich door zijn kandidatuur bij de vorige voorzittersverkiezingen te verzekeren van voldoende media-aandacht en heeft in de Kamer momenteel een zichtbare rol. Daar hamert hij op het ‘recht op werk’ met nu en dan een uithaal naar het stakingsrecht.

Bij de jongerenafdeling wordt wel gehoopt op een tegenkandidaat. ‘Dat hoeft zelf niet per se iemand van de partij te zijn. We hebben die traditie van een opendebatcultuur, dat maakt ons tot liberalen’, vindt Maurits Vande Reyde. ‘Een nieuwe frisse stem die ons kan uitdagen, zoals een Andreas Tirez, dat zou interessanten dingen kunnen opleveren. Kijk naar de Republikeinen in Amerika: die worden ook gedwongen om in de spiegel te kijken nu Donald Trump meedoet. Dat is nu misschien wat ongemakkelijk, maar ze zullen er als partij sterker uitkomen. Een kandidaat van buitenaf, dat kan een interessante denkoefening zijn.’ Al hoeft dat niet meteen te betekenen dat pakweg Jean-Marie Dedecker opnieuw zijn kans moet wagen.

De kiezelsteen

‘Dat Annemie de naam Turteltaks zelf geofficialiseerd heeft, dat begrijp ik echt niet’, klinkt het bij een militant. ‘Die belasting plakt aan ons partij, terwijl we daar toch niet alleen zitten in de Vlaamse Regering. De uitleg is helder, maar gaan de mensen daar nog aan denken als ze hun stroomfactuur moeten betalen?’ Stil leeft de hoop dat er nog heel wat gebeurt onderweg naar de verkiezingen, zodat die stempel tegen dan al wat vervaagd is.

Scepsis is er ook over het vluchtelingenverhaal. ‘Wie zijn de mensen die om zes uur in Brussel kunnen zijn voor een receptie. Dat is het partijapparaat, de meesten werken in Brussel. Aan de basis, in de Dorpsstraat, zijn er veel liberalen die er niet van overtuigd zijn Das Wir Das Schaffen. Zie je Herman De Croo al hetzelfde vertellen in Brakel? Ok, je moet optimistisch zijn op een nieuwjaarsreceptie, maar ik weet niet of dit nog realistisch is.’

Rutten zelf geeft aan dat ze momenteel verschillende lokale afdelingen bezoekt om haar verhaal te verduideijken. ‘Ik vertel overal hetzelfde, of ik nu in Ternat of Ninove ben. Dat mensen vragen hebben is begrijpelijk’, legt ze uit. ‘Het is niet altijd even gemakkelijk, maar je moet het wel goed uitleggen. En dat is wat ik nu doe. Soms is er kritiek, maar dan moet je je argumenten goed uiteenzetten.’

Een andere partijmedewerker verwoordt het zo: ‘Het is, zeker in kleine gemeenten, logisch dat men een afwachtende houding aanneemt, maar de oplossing is niet om nu langs rechts N-VA proberen in te halen.’