‘Niemand zit in het abortusdebat nog aan de kant van CD&V’

Wouter Beke © Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Terwijl Open Vld pleit voor een soepelere abortuswetgeving, wilt CD&V het debat vooral niet heropenen. Dat zou ‘electorale zelfmoord’ zijn, zegt UGent-politicoloog Nicolas Bouteca: de overwegend progressieve Vlaming heeft over abortus geen nood aan de conservatieve houding van CD&V.

Op de 27e verjaardag van de abortuswetgeving pleit Open Vld-Kamerlid Carina Van Cauter voor een versoepeling: de deadline moet van 12 naar 14 weken, en abortus moet uit de strafwet gehaald worden. Een eis die bij coalitiepartner CD&V op een koude steen valt. De christendemocraten zien een heropening van het abortusdebat vooralsnog niet zitten.

CD&V is vooral ontstaan rond de levensbeschouwelijke breuklijn, maar die is vandaag eigenlijk niet relevant meer

Nochtans zou CD&V beter in beeld kunnen komen door duidelijk stelling te nemen, zegt politicoloog Nicolas Bouteca (UGent). ‘Het zou een van de weinig thema’s zijn waar ze daarin slagen. Alleen blijft CD&V conservatief over abortus en andere ethische kwesties, en de partij kan eigenlijk met een uitgesproken profilering in het abortusdebat geen winst halen: er zijn amper nog Vlamingen die conservatief denken over abortus of andere ethische kwesties.’

En toch blijkt CD&V in 2017 nog enigszins te worstelen met abortus.

Bouteca: ‘CD&V zal altijd wat afwachtend blijven over ethische thema’s, al zal de partij ook nooit meer de kaart trekken tegen abortus of tegen het homohuwelijk. Vroeger kon dat misschien wel, maar Vlaanderen is vandaag zo ontzuild dat daarmee echt geen overwinning meer binnen te rijven valt. De laatste verkiezing die ze gewonnen hebben met behulp van de levensbeschouwelijke breuklijn, was toen de schoolstrijd volop woedde.’

Op Twitter zei je: CD&V zou zich beter duidelijk profileren weg van het midden.

Bouteca: ‘Als je aan politiek doet, is het handig dat je op een uiteinde zit van de breuklijnen die onze politiek beheersen – het sociaaleconomische, het communautaire, het socio-culturele, het levensbeschouwelijke. Dan kom je goed in beeld en weten de mensen duidelijk waar je voor staat. Daar zit het probleem van CD&V: zij kunnen dat momenteel op geen enkele breuklijn, afgezien van de levensbeschouwelijke. Abortus is een van de weinige thema’s waar ze nog een duidelijke mening hebben die afwijkt van de andere partijen. In theorie zou het goed zijn voor CD&V om uitgesproken positie te kiezen, maar electoraal zou dat zelfmoord zijn: niemand zit in dit debat nog aan de kant van CD&V.’

CD&V kiest te vaak voor het grijze midden?

CD&V wil de nuance erin brengen, maar daar win je geen verkiezingen mee

Bouteca: ‘Ja, en electoraal gezien is dat niet zo interessant. Nogal wat politicologen zijn overtuigd dat je net heel erg duidelijk moet zijn om in beeld te kunnen komen en ervoor te zorgen dat de kiezer je aantrekkelijk vindt. Kiezers zouden zich aangetrokken voelen tot partijen die nog iets extremer zijn dan hetgeen waar ze zelf voor staan, omdat ze dan het idee krijgen dat hun standpunten zeker gerealiseerd zullen raken.’

‘In de praktijk blijkt daar wel wat van te kloppen. Kijk naar N-VA, dat heel erg uitgesproken is in bijvoorbeeld het migratiediscours en het veiligheidsbeleid. CD&V wil de nuance erin brengen, maar daar win je geen verkiezingen mee.’

Kris Peeters en Wouter Beke
Kris Peeters en Wouter Beke© Belga Image

CD&V zit gewrongen in een regering waar ze op rechts niet kunnen winnen van N-VA en aan het andere eind niet links genoeg uit de verf kunnen komen.

Bouteca: ‘Dat is een van hun fundamentele problemen. CD&V kan nooit links genoeg zijn om de linkse kiezer te veroveren. Als ze zeggen dat de linkse kiezers een links alternatief willen, dan vrees ik dat ze niet automatisch voor CD&V gaan stemmen maar wel voor de real stuff op links: sp.a of Groen. En aan de rechterzijde kunnen ze inderdaad niet over N-VA. Dat probleem speelt al langer voor de christendemocraten, maar is zeker ook goed voelbaar in deze regering. CD&V is vooral ontstaan rond de levensbeschouwelijke breuklijn, maar die is vandaag eigenlijk niet relevant meer.’

Typisch linkse thema’s als de zorg en de sociale zekerheid worden in deze regering wel eens gezien als makkelijke besparingsposten.

Bouteca: ‘Zeker de sociale zekerheid. Wanneer daarop bespaard wordt, wijst de oppositie er graag op dat het beleid ook door CD&V wordt goedgekeurd. Vorige week gebeurde dat nog bij het ontslag van de Vlaamse diversiteitsambtenaar, en eerder ook al bij besparingen in de zorg of over de vreemdelingenwet van Theo Francken. In tweets van de oppositie zie je dee slagzin terugkeren: ‘ook met CD&V’. Vrij vertaald: CD&V profileert zich links in hun discours, maar in hun handelen gaan ze mee met de rechterzijde.’

‘In de peilingen zie je ook dat het niet fantastisch loopt voor de partij. Wie in 2019 moet kiezen voor links of rechts, gaat wellicht voor het échte links of het échte rechts van Open Vld of N-VA. CD&V kiest voor het moedige midden – maar dat is misschien niet meer dan een alternatief voor enerzijds-anderzijds.’

Het echte links: is dat dan Groen of sp.a?

Bouteca: ‘Wat links van rechts onderscheidt, is bijvoorbeeld een sociaaleconomische bewogenheid waarbij niet getwijfeld wordt tussen werkgevers en werknemers: links gaat electoraal voor die laatste. Een echt linkse partij kiest tegenwoordig ook voor een vermogensbelasting, en wil een sociale zekerheid die vertrekt vanuit de noden van de burgers en daarom niet in de eerste plaats afhangt van de begroting. Was er een gat in de sociale zekerheid, dan ging men dat tot nu toe altijd bijpassen. Recent heeft de regering die logica omgedraaid, en mag vooral de begroting niet in gevaar komen.’

‘Groen en sp.a zijn in die zin allebei links, en hun programma’s zijn af en toe een tikje inwisselbaar. Groen heeft het grote voordeel dat ze niet wordt gezien als een traditionele partij. Ze heeft daarmee op dit moment alleszins wind in de zeilen.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content