Peter Casteels

‘Niemand lijkt nog iets te begrijpen van ironie, en over de betekenis van humor’

Peter Casteels schrijft in zijn column over zijn werkelijk betekenisvolle relatie met humor.

Ik zou denken dat ik ondertussen immuun ben voor alle aanvalletjes, lynchpartijen en gotspes op sociale media, maar af en toe schiet er nog eens een uitspraak door de firewall. Vorige week raakte ik zelfs nog eens ouderwets verontwaardigd en gechoqueerd door een tweet, of toch een uitspraak van Sally Rooney: ‘Mensen zijn er online heel bekwaam in om alles met een grap af te doen. Dat is niet zonder gevaar. Je drukt er je gevoelens mee weg en maakt het moeilijk of onmogelijk werkelijk betekenisvolle relaties aan te gaan. Ironie maakt uiteindelijk intimiteit onmogelijk.’

Rooney wordt de eerste echte grote schrijver onder de millennials genoemd. In mijn geval betekent zoiets dat Gesprekken met vrienden, haar debuut, half uitgelezen in mijn boekenkast staat, en de opvolger Normale mensen met een bladwijzer erin op mijn salontafel ligt. Ze deed haar uitspraak tegen de Volkskrant in De Morgen, maar in de krant werden er niet veel meer woorden aan vuilgemaakt dan op Twitter.

Niemand lijkt nog iets te begrijpen van ironie, en over de betekenis van humor.

De heldin van mijn generatie heeft dus helemaal niets van ironie begrepen. En met haar misschien al mijn leeftijdgenoten.

Ironie maakt intimiteit juist wél mogelijk, namelijk. Ironie is net een stijlvorm die bedoeld is om mensen iets te vertellen wat je hun anders nooit zou durven te vertellen. Hoe vaak heb ik al niet iemand met een grapje duidelijk proberen te maken dat ik ‘m graag mag, omdat ik bang was om het hem in alle ernst te bekennen? (Als ik dat niet meende, was het trouwens sarcasme geweest.) Ik zou zonder ironie amper iets van waarde gezegd krijgen, en er zijn veel mensen die zo’n omweggetje nodig hebben.

De opmerking van Sally Rooney bewijst ook eens te meer dat millennials niet zo heel veel verschillen van andere generaties. Niemand lijkt nog iets te begrijpen van ironie, en over de betekenis van humor – vandaag misschien wel de populairste cultuurvorm – wordt er zelfs buiten Aalst amper gesproken. Terwijl romanciers nog altijd niets liever doen dan doodserieus uitleggen waarom een samenleving niet zonder hun boeken kan, komen cabaretiers, zeker in Vlaanderen, vaak niet verder dan enkele kinderachtigheden over hun eigen vak. Ik zou willen zeggen dat ik ze even voor u heb samengevat, maar eigenlijk raken ze meestal niet verder dan kreetjes als ‘in comedy moet alles gezegd kunnen worden’ en ‘er zijn geen grenzen aan humor’.

Natuurlijk, grappen zijn er niet om letterlijk geïnterpreteerd te worden. De dubbelzinnigheid is evident. Maar daarom kan er niet minstens evenveel waarde en betekenis in een comedyspecial op Netflix zitten als in een – ik noem maar eens iets – roman van Sally Rooney.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content