Moeten de play-offs op de schop? ‘Eén ding staat vast: de mening van de fan telt niet’

De play-offs, al jaren gecontesteerd, blijven dan toch behouden. Maar wat vinden supporters ervan? We vroegen het aan twee neven: Benjamin Bundervoet en Frederik Van Eenoo, respectievelijk de mascotte van AA Gent en de woordvoerder van de Supportersfederatie van Club Brugge.

‘Play-offs zijn één grote mindfuck’

Benjamin Bundervoet aka Buffalo Ben (AA Gent)

‘Dit was het voorspelbaarste seizoen sinds lang. Club Brugge stond 15 punten voor toen de competitie werd stopgezet. Je zou zeggen: de titel is binnen. En toch kon in de play-offs álles nog. Dat is de charme van dit systeem. Wat als Club zijn eerste drie play-offmatchen had verloren?’

‘Ik vind dat spannend, tegenstanders noemen het oneerlijk. Een raar argument. Je moet maar zorgen dat je er staat wanneer het erom draait. Als de Rode Duivels in de kwalificatiematchen alles winnen maar er op het EK in de eerste ronde uit gaan, dan hebben ze gewoon slecht gewerkt, toch? Eigenlijk zijn play-offs één grote mindfuck: elke match is zo ongelooflijk belangrijk. Eén keer winnen en je zit weer in de titelrace. Die intensiteit zorgt voor een hoger niveau, en het laat je toe om als het ware de gedachten van de voetballers te lezen. Stel, het is speeldag acht en de nummers één en vier zitten zes punten uiteen. Kom dan maar eens op achterstand als ploeg. De blikken van de voetballers vertellen: oei, ons seizoen gaat naar de haaien! Dan pas zie je welke spelers uit het goede hout gesneden zijn. Dat mentale spel legt een extra laag over de competitie. Iedere dip is dodelijk. Dat is niet onrechtvaardig, het is juist fantastisch.’

‘Play-off II is natuurlijk minder interessant. Met AA Gent hebben we het twee keer meegemaakt, en dat waren niet mijn meest heuglijke momenten als fan. Je moet een bijzonder lange weg afleggen voor je tot een prijs komt: de poule winnen, daarna nog eens de finale tegen de winnaar van de andere poule van play-off II, daarna nog eens de vierde van play-off I verslaan… En niemand volgt dat, dat maakt het zo pijnlijk. De kranten schrijven alleen over de interessante play-off, waar de titel op het spel staat. Geen enkele club voelt zich graag tweederangs, maar ja, je moet maar zorgen dat je niet in play-off II belandt.’

‘Wie de winnaars zijn van dit format? Er zijn er veel. Clubs die elk jaar om de titel vechten, krijgen meer topmatchen om zich te bewijzen. Subtoppers zoals Antwerp, Charleroi of Genk geeft het een extra doel: al van in augustus leeft de rush naar de top zes. De teams die daar net onder hangen, krijgen eens om de zoveel jaar een unieke kans om kampioen te spelen: Zulte Waregem deed het bijna in 2012-2013. De pechvogels zijn de clubs die telkens play-off II spelen. Het moet mogelijk zijn om die competitie aantrekkelijker te maken, maar dat het minder aantrekkelijk is, zie ik ook als een deel van het spel. Een ploeg vecht een heel seizoen om daar niet in te verzeilen, om te mogen proeven van de topmatchen van play-off I. Hoe dan ook is de top zes zelfs voor de kleinste clubs haalbaar, in een uitzonderlijk seizoen.’

‘Tegenstanders vinden dat de eerste dertig speeldagen van de reguliere competitie minderwaardig worden en minder intens door de play-offs, maar dat is gewoon niet waar. Kijk naar de strijd van Anderlecht om alsnog in de top zes te raken: wat had die club anders nog als doel, toen ze vorig jaar onderaan stond? In almaar meer buitenlandse competities kun je de kampioen op voorhand invullen. Zie: PSG in Frankrijk, Bayern München in Duitsland of Juventus in Italië. De middenmoters van die competities, clubs die amper kunnen degraderen: waar spelen zij eigenlijk om? Zulke landen zouden fel gebaat zijn bij een play-off-systeem zoals het Belgische.’

‘Sinds het seizoen 2009-2010 spelen we play-offs, toch blijft het verzet fel. Ik begrijp dat niet. Waren de laatste tien seizoenen dan zo slecht? En was het voordien zoveel beter? Ik heb de indruk dat tegenstanders zich in de eerste plaats ergeren aan de halvering van de punten. Er bestaan goeie argumenten om te halveren, maar als ze dat werkelijk zo onrechtvaardig vinden, oké, schaf dat dan af. Play-off I zou ik tot elke prijs behouden. Dat is het mooiste wat ons voetbal te bieden heeft.’

‘Play-offs zijn een typisch Belgisch achterpoortje’

Frederik Van Eenoo (Supportersfederatie Club Brugge)

‘Ik ben al van kinds af verslingerd aan voetbal. De charme is dat je één strijd voert op korte termijn – de match – en één op lange termijn – het kampioenschap. Wie het meest zijn kortetermijndoelen behaalt, verdient het op lange termijn de kampioen te zijn. Dat is helder, dat is eerlijk. In België hebben we besloten iets wat werkt toch te veranderen, via play-offs, met als argument dat dat meer confrontaties oplevert tussen de grootste clubs. Maar waar heeft dat toe geleid? Een topmatch is minder uitzonderlijk geworden en dus ook minder een topmatch. Club-Anderlecht is geen hoogdag meer. Als je het Belgisch voetbal op wilt krikken, moet je niet méér aanbieden van wat er al is. Nee, dan moet je iets nieuws aanbieden. Je kunt bijvoorbeeld na de competitie een kort bekertoernooi spelen tegen de sterkste ploegen van Nederland.’

‘Er wordt te weinig gedacht aan clubs die niet in de top zes spelen, dat stoort me enorm. De fans van Waasland-Beveren moeten zich opladen om vier keer in één seizoen tegen Moeskroen of Eupen te spelen – ik noem nu drie teams die bijna altijd in play-off II belanden. Dat maakt die clubs kapot. Wat doet dat voor de beleving, hoe moeten die supporters zich daarbij voelen, hoe demotiverend is dat voor hun sponsors? Die mensen ervaren dat hun club niet voor vol wordt aangezien, dat ze alleen op papier bij de eerste klasse horen. Play-off II is een drama. Er komt ook amper volk voor opdagen.’

‘Die kleinere clubs worden nog een tweede keer getroffen, want het belang van de eerste dertig wedstrijden, de zogezegde “reguliere competitie”, vermindert. Die matchen tellen letterlijk maar half mee, en dat voel je. Voor mij verklaart dat trouwens de opmars van Club Brugge van de laatste paar seizoenen: Club gaat die eerste dertig matchen wél vol aan de bak. Zo bouw je een soort onoverwinnelijkheid op.’

‘Of je nu voor of tegen play-offs bent, één ding staat vast: de mening van de fan telt niet. Wat houdt de Pro League tegen om een enquête te houden onder de abonnees? Ik weet zeker dat deze competitieformule een dikke onvoldoende zal krijgen. Maar dit draait, uiteraard, om geld. Om hogere televisierechten. In het voetbal moet je niet naïef zijn, maar mag er naast het financiële ook aandacht zijn voor het sportieve en het familiale? Voor de fan hebben play-offs nog een groot nadeel waar niemand het over heeft. Play-offs betekenen tien extra wedstrijden, samengeperst in zes weken. Midweekmatchen, dus. De fan moet vrijaf nemen. Ik heb alles over voor mijn club, maar deze competitieformule houdt weinig rekening met de werkmens of het gezinsleven.’

‘De overvolle kalender brengt de clubs zelf ook in moeilijkheden. De coronacrisis is een uitzonderlijke situatie, maar een winterprik is dat niet. Laat het twee weekends sneeuwen en we krijgen de competitie bijna niet meer gespeeld – dat is al gebleken.’

‘België is het enige land met zo’n vergezocht competitieformat. Leg de formule maar eens uit in het buitenland. Ze lachen je uit. Zijn zij dan zo dom of maken wij het nodeloos moeilijk? Play-offs zijn een typisch Belgisch achterpoortje. Je kunt een slecht seizoen spelen en in de laatste tien matchen nog weglopen met de hoofdprijs. Standard is al een paar keer nipt in play-off I gesukkeld, en aan het eind van de rit hadden ze bijna de titel. Dat wringt met mijn rechtvaardigheidsgevoel. Play-offs laten toe om titels als het ware te stelen, zonder dat er een fundament onder zit. Het is veel gezonder wanneer clubs langzaam naar een titel toegroeien. En lukt het het ene seizoen niet, dan bouw je verder naar het volgende.’

‘Voor zover de beslissingen van de voetbalbobo’s te volgen vallen, lijkt het alsof weinigen blij zijn met de play-offs, maar dat het ook moeilijk is om ze af te schaffen. Wel, de coronacrisis geeft ons nu een unieke kans. Laten we één jaar een normaal kampioenschap spelen. Ik weet het zeker: niemand zal heimwee hebben naar de play-offs.’