‘Misschien is Elio Di Rupo als minister-president een verstandige keuze, maar begeesterend is ze in geen geval’

‘De keuze van Elio Di Rupo als minister-president is niet het verwachte signaal van vernieuwing. De regenboog zal andere manieren moeten vinden om te overtuigen’, schrijft politiek journalist Olivier Mouton van Le Vif/L’Express.

De Waalse en Franstalige regenboogmeerderheden zijn is geboren. Zij zijn de derde en de vierde regering die zich aandienen, na die van de Duitstalige Gemeenschap en de Brusselse. Het gezicht van het pre-confederale België krijgt geleidelijk vorm. We wachten nog steeds op de Zweedse coalitie van Jan Jambon in het noorden van het land, voordat de onoplosbare federale crisis eindelijk kan worden aangepakt.

Voor Wallonië en de Franse Gemeenschap is de nieuwe legislatuur er één van uitdagingen: ten eerste moet geprobeerd worden om werk te maken van economisch herstel vóór de cruciale deadline van 2025 – wat meteen ook het begin van het einde wordt van een bepaalde vorm van Vlaamse solidariteit. Tegelijkertijd is er het ecologische vraagstuk dat op een oplossing wacht, terwijl zo’n 25% van de bevolking die op sociaal vlak niet meer mee dreigt te kunnen. MR, Ecolo en PS belichamen deze drie prioriteiten. Maar zijn de cast en de plannen die voorliggen opgewassen tegen de taak die hen wacht?

De vergissing in de cast

Elio Di Rupo Waals minister-president, dat is allesbehalve een drijfveer voor verandering. Zijn betrokkenheid bij het land en Wallonië mogen hem vandaag niet aangerekend worden. Zijn ervaring is onmiskenbaar, net als zijn vermogen om een team te leiden. Het zeer verwachte signaal van zijn benoeming tot minister-president van Wallonië is echter niet het signaal van de verwachte vernieuwing en zal de vrees aanwakkeren voor een nieuwe tevergeefse regeerperiode. Heeft hij dit lot niet al twee keer eerder omarmd, zonder dat de resultaten aan de verwachtingen voldeden? Op 68-jarige leeftijd geeft de burgemeester van Bergen zichzelf een laatste kans om het lot van zijn regio te bezegelen door al zijn energie te mobiliseren en de rug opnieuw te rechten. Let wel: dit alles gebeurt in een tijd waarin de toekomst van België een nieuwe wending kan nemen. Misschien is het een verstandige keuze. Maar begeesterend is ze in geen geval, van een echt momentum is geen sprake.

De keuze voor iemand van de jongere generatie zoals Pierre-Yves Dermagne, of een vrouw als Christie Morreale, of een complete verrassing -zoals de leider de PS-president vroeger soms deed- zouden stuk voor stuk een andere dynamiek kunnen hebben gesymboliseerd. Elio Di Rupo is een goudsmid van de politiek, een geboren diplomaat, maar als premier hij is vaak beschuldigd van een zekere traagheid om tot oplossingen te komen. Oplossingen die er uiteindelijk wel kwamen, maar in Wallonië is de situatie echter dringend.

Onaantastbare evenwichten

Uiteraard moet er met drie partners rekening worden gehouden met een groot aantal evenwichten. Dat resulteert echter ook in een aantal gemiste kansen. Het aantal ministers blijft op 8 in Wallonië en 5 in de Franse Gemeenschap/Federatie, waar de liberalen het goede voorbeeld hadden willen geven, en de taken te verdelen over een lager aantal ministers.

De gendergelijkheid wordt bijna bereikt als beide regeringen in aanmerking worden genomen (zes vrouwen op dertien), maar er worden geen vrouwen gekozen als minister-presidenten. De dubbele functie van het Gewest /de Gemeenschap verdwijnt opnieuw, met het risico dat de synergieën worden bemoeilijkt, ook al is de benoeming van de regionalist Pierre-Yves Jeholet (MR) tot Franstalig minister-president met ad hoc-bevoegdheden een schuchter signaal van de wil om deze veel te complexe materie te reorganiseren.

In de marge moet ook worden opgemerkt dat Jean-Claude Marcourt, de vader van het Marshallplan, door de scheuren van deze casting valt en wordt gevraagd om onzekere federale onderhandelingen te voeren: een signaal aan de andere partners en/of een eersteklas begrafenis?

Beloftes die moeten worden bevestigd

In deze cast, waarin ervaring en vernieuwing verenigd worden, verschijnen nieuwe gezichten, waaronder de liberale Valérie Glatigny. Céline Tellier, secretaris-generaal van Inter-Environnement Wallonie, is de verrassing van Ecolo. Zij bevestigt de wens om de klaproosdynamiek verder te zetten, geïnitieerd door groene medevoorzitter Jean-Marc Nollet, om het maatschappelijk middenveld te integreren. Komt deze wens voort uit de dynamiek van e-Change en de door Le Vif-L’Express georganiseerde voorverkiezingsdebatten?

Het is ongetwijfeld goed nieuws en een te volgen weg waar zeker op moet worden verdergegaan. Alle Waalse en Franstalige krachten moeten zich inzetten voor de economische, sociale en ecologische transitie waar we voor staan. De overheden zenden ook andere positieve signalen uit in de vorm van langetermijnambities en de bereidheid om de impact van het beleid te evalueren.

De cast is bekend, deze mannen en vrouwen zullen nu moeten bewijzen dat ze hun prioriteiten ernstig nemen, door een einde te maken aan de ondraaglijke Waalse versnippering die al decennia lang energie verspilt. In een moeilijke budgettaire context zullen zij ook moeten bewijzen dat de veelbelovende schets op papier geen illusie is. Veel mensen twijfelen nu al aan het vermogen van het team om de economie recht te trekken, de armoede terug te dringen, duizenden kilometers hagen te bouwen, zonder dat er gedurende de hele legislatuur over nieuwe belastingen wordt beslist. Dat zullen we moeten zien om te geloven.