Vrije Tribune

‘Meertaligheid als troef in het onderwijs: ‘Ik wist niet dat Marokkanen ook juf kunnen worden”

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘De noodzaak om het onderwijs vanuit een meertalig perspectief vorm te geven, is in Brussel wellicht een tikkeltje dwingender dan in Vlaamse steden’, schrijft docente Nederlands Anouk Vanherf. ‘Misschien kan Brussel voor een keer als inspiratie dienen.’

Het debat naar aanleiding van de visietekst van het GO! over een positief thuistalenbeleid doet de emoties hoog oplaaien. Politieke ideologieën polariseren de discussie en de meningen op mediasites laten er geen twijfel over bestaan: dit beleid is een doos van Pandora. Als we plots alle thuistalen toelaten, blijft er veel te weinig tijd over om Nederlands te leren. En wat met de leerkrachten? Moeten zij nu ook op zijn minst een notie hebben van al die talen?

In het emotionele debat valt eens te meer op dat er nog veel onwetendheid en misverstanden bestaan over meertalige taalverwerving en een positief beleid rond thuistalen. Misschien kan een voorbeeld uit Brussel – voor de verandering – ook eens inspiratie bieden?

Meertaligheid als troef in het onderwijs: ‘Ik wist niet dat Marokkanen ook juf kunnen worden’

Als Brusselse lerarenopleiding juichen wij deze beslissing van het GO! uiteraard toe. Wij zien het immers als een belangrijke taak om studenten op te leiden om les te geven in zeer diverse en meertalige klassen. Nergens anders in België is de kloof tussen de school en de leefwereld van de kinderen zo groot als in Brussel.

Nederlandstalige scholen in de hoofdstad zijn eilandjes met leerkrachten die vaak nog in Vlaanderen wonen. In de meertalige, Brusselse context is het Nederlands slechts een minderheidstaal, maar wel één met status en prestige. Het Nederlandstalig onderwijs in Brussel trekt heel wat meertalige kinderen aan. 6 op 10 leerlingen spreekt thuis geen Nederlands met de ouders. Daarbij komt nog dat deze kinderen buiten de school amper in contact komen met het Nederlands. Het Frans is nog steeds de lingua franca in de hoofdstad. De noodzaak om het onderwijs vanuit een meertalig perspectief vorm te geven, is in Brussel dus wellicht een tikkeltje dwingender dan in Vlaamse steden.

Belang van Nederlands

Als Brusselse lerarenopleiding zien wij het als onze voornaamste uitdaging om krachtig onderwijs dat de verwerving van het Nederlands stimuleert én een beleid dat ook thuistalen en culturen integreert, mee vorm te geven. Deze visie loopt als een rode draad doorheen het curriculum.

Het staat buiten kijf dat het Nederlands de instructietaal blijft, ook in een meertalenbeleid. Het is een absolute noodzaak dat Brusselse kinderen en jongeren goed en zeer vaardig worden in het Nederlands. Het is een belangrijke sleutel voor succes in hun latere schoolcarrière. Maar voor een goede taalvaardigheid is er ook voldoende input nodig in die taal én voldoende tijd en ruimte om die taal te spreken. Daar wringt voor de tegenstanders van een meertalenbeleid het schoentje. Die bezorgdheid is ook wel te begrijpen. Het is geen geheim dat het een hele uitdaging is om meertalige kinderen – die in Brussel vaak opgroeien in kwetsbare thuissituaties – goed taalvaardig te maken in het Nederlands. Krachtig taalvaardheidsonderwijs Nederlands blijft dan ook de eerste vereiste.

Tegelijk is het uiterst belangrijk om vanuit de school de brug te slaan naar de thuissituatie van de kinderen. En dan komen taal en cultuur als belangrijke onderdelen van de identiteit in het vizier. Ook in de grootstedelijke context overheerst nog vaak een te Vlaams-Nederlandstalig referentiekader dat de superdiverse realiteit buiten de schoolmuren wil houden. Bij leerkrachten bestaat al veel goede wil en bewustzijn, maar een gestructureerd meertalenbeleid ontbreekt vaak nog.

Hier kan onze studentenpopulatie een belangrijke brug vormen. De instroom in de lerarenopleiding is steeds meer een afspiegeling van de Brusselse realiteit. Daarom vinden wij het zo belangrijk dat ook de meertalige en culturele bagage van deze studenten ingezet kan worden. Met een aantal Brusselse partnerscholen zijn wij een project gestart waarbij niet alleen de thuistalen van de leerlingen positief benut worden in het leerproces, maar waarbij ook onze meertalige studenten een meerwaarde kunnen betekenen. Zij zijn immers ervaringsdeskundigen die het verschil maken. Want zoals een Brussels meisje – zelf van Marokkaanse origine – het verwoordde aan een Marokkaanse stagiair-leerkracht: ‘Ik wist niet dat Marokkanen ook juf konden worden.’. Een positief meertalenbeleid dat werkt op deze verschillende fronten, kan dan eindelijk de ramen en deuren van ons onderwijs wagenwijd opengooien voor de meertalige realiteit.

Anouk Vanherf

Docent Nederlands en onderzoeker, verbonden aan debacheloropleiding Leerkracht Lager Onderwijs

(Erasmushogeschool Brussel)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content