Marc Van Ranst: ‘Als we nu de regels niet volgen, dan moeten we het hele land platleggen’

Marc Van Ranst reageert op de laksere houding tegen de coronamaatregelen. ‘Dit is hét moment om besmet te raken.’

Politie en artsen waarschuwen ervoor dat we niet lakser mogen worden in het naleven van de maatregelen om de coronacrisis te lijf te gaan. Zij zien dat het Paasweekend drukker is dan anders. Mensen lijken meer buiten te komen en daarbij de regels rond social distancing minder te respecteren. ‘Als we dit weekend laks omgaan met de maatregelen, dan riskeren we binnen een goede week Italiaanse toestanden,’ waarschuwde Joan Vlayen, hoofdarts van het Sint-Trudo Ziekenhuis in Het Belang van Limburg. En ook professor Marc Van Ranst (KUL) ziet zich genoodzaakt aan de alarmbel te trekken. Op zijn Facebook-pagina schrijft hij: ‘Sommige mensen vegen blijkbaar hun voeten aan de afstandsmaatregelen. Er zijn dus individuen die door hun wangedrag ervoor gaan zorgen dat een Wuhan-style lockdown dichterbij komt! En dan mag je niet meer buiten om te sporten of te werken. Iedereen moet begrijpen hoe fragiel de situatie momenteel is, en hoe dicht we staan bij een verstrenging van de huidige maatregelen indien het aantal ziekenhuisopnames terug de hoogte ingaat.’

In een reactie aan Knack benadrukt hij dat zo’n totale lockdown van het land geen sciencefiction is. ‘Het hele land platleggen is perfect mogelijk en niet uitgesloten. Dat zou enorm veel kosten, ja, maar tegelijk zou dat de overheid het veel gemakkelijker maken om deze crisis te bezweren. We moeten inzien dat we nog van geluk mogen spreken dat we een wandeling of fietstocht kunnen maken in onze buurt. Wanneer dat voor sommigen niet genoeg is, en zij hun voeten gaan vegen aan de beperkingen die zijn opgelegd, dan moeten zij beseffen dat ze ook dat wandelingetje kunnen kwijtspelen.’

Denkt u dat er op dit moment een groot probleem is met de naleving van de regels?

Marc Van Ranst: Neen, het overgrote deel van onze bevolking doet het supergoed. Ik blijf ook hoopvol, want we hebben een verstandige bevolking. Het probleem is dat je niet het overgrote deel nodig hebt om hier een ramp van te maken. Een klein deeltje is genoeg. Je ziet bij die minderheid de teneur om alles op de overheid af te wentelen. Néén! Dit is een collectieve verantwoordelijkheid, de strijd tegen de epidemie voeren wij allemaal samen. Niemand kan of mag er de kantjes van aflopen. Ik roep de mensen op tot burgerzin. Dat is geen vies woord, hé. Volg enerzijds zelf de regels en spreek anderzijds overtreders aan op hun gedrag. Doe dat beleefd maar kordaat. Die houding moet het nieuwe beleefd zijn in deze tijden.’

Er gaan her en der stemmen op om de maatregelen te versoepelen, om zo mensen een perspectief te geven. Is dat al mogelijk?

Van Ranst: Laat me duidelijk zijn: het enige perspectief dat er nu is, is dat elke epidemie ooit verdwijnt. Dat hangt van veel zaken af, en zeker van hoe wij met zijn allen onze best doen. Wij staan echt klaar om, van zodra dat kan, de maatregelen te versoepelen. Maar dat nu doen, op de piek van de epidemie? Dat is het meest onverstandige wat we kunnen doen.’

Pas werden de nieuwe cijfers gepubliceerd over het aantal ziekenhuisopnames. Met 392 opnames de voorbije 24 uur, zien we een stabilisering. Kunnen dergelijke ‘hoopvolle’ cijfers een omgekeerd effect sorteren en laksheid in de hand werken?

Van Ranst: Het woord ‘hoopvol’ zou ik nooit in de mond nemen wanneer er honderden mensen sterven in woonzorgcentra. De cijfers zijn wat ze zijn. Wij virologen nemen onze verantwoordelijkheid op een voorbeeldige manier op. We staan er wanneer de cijfers goed zijn en wij verstoppen ons niet wanneer ze slecht zijn. Dat kan je niet van iedereen zeggen.’

Wie verstopt zich dan?

Van Ranst: Dat moet u zelf maar uitzoeken. U zal zelf wel merken wie er aanwezig is wanneer het goed gaat en wie dat minder is wanneer de cijfers slecht zijn.

Heeft u het over politici als N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever? Die had tot gisteravond een advertentie op Facebook waarin hij het niet handhaven van bepaalde anti-coronamaatregelen ‘een kwestie van gezond verstand’ noemt.

Van Ranst: Ik heb dat gezien, ja. Daar ga ik geen commentaar op geven. Dergelijke onverantwoorde advertenties, waar bovendien geld voor is uitgegeven, moet je niet meer aandacht geven dan ze verdienen.

Begrijpt u dat deze situatie begint te wegen? We zitten in de vijfde week van de Belgische lockdown.

Van Ranst: Natuurlijk begrijp ik dat. Maar de mensen moeten ook gewoon begrijpen dat je nu de grootste kans loopt op besmetting. Het is dus simpel: het is nu kop in kas. Bijt op je tanden.’

Op Knack.be geven psychologen tien tips om de bevolking te motiveren om vol te houden. Onder andere tussendoelen formuleren. Is dat mogelijk?

Van Ranst: Dat is moeilijk. Je zou kunnen zeggen dat wanneer we het aantal mensen op intensieve zorgen hebben gehalveerd, dat een belangrijk moment is. Net als een halvering van het aantal nieuwe opnames. Maar je moet daarbij wel altijd zéér duidelijk stellen dat het een tussendoel is, geen einddoel. Nogmaals: wanneer wij allemaal ons best doen om de regels te volgen, dan is dit het hoogtepunt. Lossen we echter de rol, dan gaan we nog hoger pieken. Wij allemaal samen bepalen die curve, niemand anders. Kunnen we ons nu niet aan de regels houden, dan rest er maar één oplossing: het hele land platleggen.