‘We zijn slaven geworden van onze gps’

Geregeld gebeuren er ongevallen doordat een bestuurder slaafs zijn gps heeft gevolgd. ‘We zijn zo afhankelijk geworden van navigatieapps dat we hebben verleerd om zelf de weg te zoeken’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag.

In september vorig jaar verongelukte Philip Paxson, een veertiger uit de Amerikaanse staat North Carolina, toen hij ’s avonds na het verjaardagsfeestje van zijn dochter naar huis terugkeerde. De applicatie Google Maps gaf hem de instructie om over een brug te rijden die jaren eerder was ingestort en nooit was hersteld. Paxson kwam om toen zijn auto zes meter lager in de rivier belandde. Dat zijn weduwe Google daarvoor aanklaagt, wekt gemengde reacties op. Ben je niet te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de weg die je kiest? En vooral: een oplettende bestuurder moet toch zien dat hij op het punt staat over een brug te rijden die er helemaal niet is?

Van dat laatste ben ik eigenlijk niet zo zeker. Ik vrees dat we met z’n allen al zoveel jaren op allerlei gps-applicaties vertrouwen dat we op een heel andere manier achter het stuur zitten (of door de stad wandelen) dan vroeger. Dat heb ik zelf gemerkt toen ik een paar maanden geleden door het verkeersvrije winkelwandelgebied van een Vlaamse stad bleek te rijden. Zodra ik net voor de middag een parkeergarage uitkwam, instrueerde de gps me om linksaf te slaan. Het kwam niet bij me op dat advies te negeren. Waarom zou ik ook? De gps kende die stad veel beter dan ik. Pas een paar honderd meter verderop besefte ik dat er iets niet klopte: er was niet één andere auto. De verklaring daarvoor las ik op een bord aan de kant van de weg: ‘Geen autoverkeer toegelaten tussen 11 en 18 uur.’ Meteen voelde ik een lichte paniek in me opwellen, want ik had geen flauw idee hoe ik weer uit die autovrije zone moest raken. Het enige wat mijn gps wist te verzinnen, was: ‘Probeer om te keren.’ In een eenrichtingstraat. Pas tien minuten en heel wat kwade blikken later, vond ik uiteindelijk een uitweg uit het winkelwandelgebied.

‘Nietsvermoedend reed ik plots door het verkeersvrije winkelwandelgebied.’

Stom van me natuurlijk. Wellicht stond aan de uitgang van de parking al een waarschuwingsbord, maar ik had alleen aandacht voor het schermpje op mijn dashboard. Zoals de meeste chauffeurs en ook steeds meer voetgangers ben ik het niet meer gewend om zelf mijn weg te zoeken (en eigenlijk ook niet om de weg te vragen).

Nochtans heb ik het vroeger best lang zonder gps, Waze of Google Maps moeten stellen. Voor ik in de richting van een interview vertrok, bestudeerde ik landkaarten en stratenplannen en krabbelde ik vervolgens een routebeschrijving in mijn notitieboekje. Zo ging het ook. Zolang er tenminste geen onverwachte hindernissen opdoken. Zoals die keer dat ik meer dan een halfuur lang rondjes reed door de buurt van schrijver Ward Ruyslinck. Ik kon zijn huis van ver zien staan, maar door wegenwerken raakte ik maar niet bij zijn straat. Veilig was dat ook al niet, want in zo’n geval reed je met één oog op de weg gericht en het andere op de routebeschrijving in je hand.

Natuurlijk is een ingebouwde gps of een app op je telefoon een pak handiger en in veel gevallen ook veiliger. Vaak geven die niet alleen de snelheidsbeperking mee, maar roepen ze je ook tot de orde wanneer je te snel rijdt. Wil je niet naar het schermpje kijken, dan luister je gewoon naar de gesproken instructies. De kans dat je over een onbestaande brug wordt gestuurd, is echt heel klein. Wel gebeurt het geregeld dat zo’n navigatieapp je in een poging de files te omzeilen door rustige woonbuurten of onverlichte landweggetjes leidt of dat je in de verkeerde richting een straat inrijdt omdat de gps nog niet mee is met de nieuwe verkeerssituatie. En geeft je gps of telefoon eens niet thuis, dan zijn velen van ons – toch degenen die niet over een aangeboren oriënteringsvermogen beschikken – letterlijk verloren.

Mij zal het niet meer overkomen (hoop ik toch). Sinds mijn dwaaltocht door dat winkelwandelgebied vertrek ik niet meer totaal onvoorbereid naar een plek die ik niet ken. Vooraf zoek ik de route al eens op of schakel ik Google Earth in om mijn bestemming te verkennen. Zo merk ik het al wat sneller als de gps even de pedalen kwijt is. Zoals onlangs nog, toen hij me richting Antwerpen stuurde terwijl mijn opzoekwerk me had geleerd dat ik over Brussel moest rijden. Bleek dat ik de correcte straatnaam in de gps had ingegeven, maar dan wel in een dorp zo’n 70 kilometer van de plaats van afspraak.

En toch. Even – heel even – koesterde ik de illusie dat ik slimmer was dan de gps.