‘Het is maar de vraag tot wat een samengedrukte werkweek van 4 dagen werkelijk zal leiden’

‘De introductie van een 4-dagenweek zoals voorzien in de Arbeidsdeal, zal onnodig voor problemen zorgen’, schrijft Sonja Teughels van VOKA.

De Arbeidsdeal is een feit en omvatte initieel een aantal verrassingen, waaronder de introductie van de 4-dagenweek. Wie een pakket aan structurele maatregelen verwachtte om de werkzaamheidsgraad op te krikken, was er alvast aan voor de moeite. In de plaats kwamen enkele voorstellen die bijkomende rechten voor de werknemers introduceren. Opvallend daarin is het recht om te vragen dat de job wordt samengedrukt op 4 dagen in plaats van 5. Naar verluidt zou dit moeten bijdragen tot het welzijn in en de welvaart van onze economie. Het is maar de vraag tot wat dit werkelijk zal leiden?

Uit een ruime bevraging die Securex hield bij diverse werkgevers blijkt alvast dat er heel wat twijfel is op het terrein over de noodzaak en wenselijkheid van die maatregel. Een meerderheid van de ondernemingen past reeds bepaalde flexibiliteitsmaatregelen toe in tegenstelling tot de 4-dagenweek die slechts bij een kleine minderheid van ondernemingen wordt toegepast (occasioneel of structureel). Mocht zo’n 4-dagenweek dus vlot kunnen en wenselijk zijn, het was wellicht al lang gebeurd. Quod non.

Bijna 8 op de 10 werkgevers in Vlaanderen achten de toepasbaarheid zeer moeilijk tot onmogelijk. In heel kleine ondernemingen en ook in bepaalde sectoren zoals productie, retail of horeca, wordt de invoering van de maatregel als quasi onmogelijk beschouwd. Dat is niet onlogisch rekening houdende met de realiteit van bijvoorbeeld volcontinue productie, een bepaalde permanentie die gevraagd is in een 24-uurs economie, teams die op elkaar zijn ingespeeld en waar een dag minder werken leidt tot meer werk voor de overblijvende collega, etc.

(Lees verder onder het artikel.)

Het verbeteren van welzijn, geldt immers niet enkel voor de werknemer die een extra verlofdag wil, het geldt ook voor de overblijvende collega. Bovendien zijn lange dagen wellicht weinig bevorderlijk voor dat mentaal of fysiek welbevinden en concentratie van de 4-dagenwerker.

Waar flexibiliteit kan en wenselijk is, kunnen er nu reeds afspraken over gemaakt worden tussen werknemer en werkgever met oog voor de impact op de overige collega’s, het team, de organisatie an sich. Het vertrekt van realisme – bepaalde functies lenen er zich meer toe dan andere – en onderling vertrouwen.

Met de Arbeidsdeal introduceert de wetgever het recht voor werknemers om een 4-dagenweek te vragen en daar komt meteen een ontslagbescherming bovenop. Dat getuigt alvast van weinig vertrouwen in die werkgever. Het creëert hoogstwaarschijnlijk een nieuwe verwachting of zelfs nieuwe norm in de hoofden van velen. De werkgever mag het uiteraard weigeren mits schriftelijke motivatie al zal dit de vrede op de werkvloer of de onderling goede verstandhouding niet altijd ten goede komen. Het kan mogelijks leiden tot frictie met de werknemer wiens vraag is afgekeurd. In het slechtste geval vertrekt de medewerker en zoekt hij andere oorden op.

Het kan eveneens spanning opleveren met de overige werknemers die 5 dagen aan de slag blijven. We zagen dit reeds in de voorbij coronaperiode ontstaan tussen thuiswerkers en zij die niet konden thuiswerken. In plaats van de partijen op de werkvloer de ruimte te geven onderling afspraken te maken, wordt hier van bovenaf een nieuwe regel geïntroduceerd die nieuwe en onnodige problemen in ondernemingen binnen brengt. In tijden van hoog oplopende inflatie en verlies aan competitiviteit, een krappe arbeidsmarkt en economische onzekerheid, hebben vele ondernemingen wellicht nu andere katten te geselen dan zich hier het hoofd over te breken. Het zou de beleidsmakers sieren daar structurele oplossingen voor aan te reiken in plaats van dergelijke twistappels in te voeren.

Sonja Teughels is senior adviseur arbeidsmarktbeleid bij Voka.