Leerlingen nog niet hersteld van coronapandemie: CLB ziet ‘verontrustende situaties’

De impact van covid-19 op de emotionele ontwikkeling van leerlingen is nog lang niet verteerd. Dat blijkt uit het jaarverslag 2021-2022 van de centra voor leerlingenbegeleiding. CLB’s worden geconfronteerd met complexere casussen waarbij langere hulptrajecten nodig zijn. Ze zien ook een zorgbarende stijgende trend in de cijfers van verontrustende (thuis)situaties.

Voor 261.253 unieke leerlingen werd afgelopen schooljaar een vraag aan het CLB gesteld (21,4 procent van de leerlingenpopulatie). Terwijl het aantal leerlingen dat met een CLB in contact komt daalt, neemt het aantal contacten per leerling al enkele jaren toe. De afgelopen vijf jaar vertonen een gemiddelde groei van 4,6 procent in het aantal contacten.

Door maatschappelijke veranderingen (lange wachtlijsten voor hulpverlening, zorg op school, steeds complexere problematieken) zijn CLB’s langer aan het werk met een leerling in vergelijking met vroeger. Het meest opvallend is het aantal leerlingen met angst-, stemmings- en persoonlijkheidsproblemen. In het schooljaar 2021-2022 is er een daling in deze cijfers, maar ze blijven wel hoger dan de jaren voor corona.

Leerlingen zijn duidelijk nog niet hersteld van de coronapandemie. De impact op de emotionele ontwikkeling blijft voelbaar en heel wat kinderen en jongeren kampen met psychologische moeilijkheden. Meisjes internaliseren hun problemen vooral. Ze voelen zich onzeker, hebben last van faalangst en een laag zelfbeeld. Bij jongens worden emotionele moeilijkheden vaker geuit in gedrag: driftbuien bijvoorbeeld, of agressie, maar ook overmatig internetgebruik en gamen.

Het is duidelijk dat er een blijvende nood is aan werken rond welbevinden, zeggen de CLB’s. Omdat de wachtlijsten in de hulpverlening zo lang zijn, is het belangrijk in te zetten op een preventief en laagdrempelig hulpaanbod, zodat problemen tijdig kunnen worden aangepakt en niet escaleren.

 Wanneer een CLB situaties opmerkt waarbij de ontwikkelingskansen of de integriteit van minderjarigen ernstig worden bedreigd, is het verplicht om de nodige stappen te zetten om de veiligheid te waarborgen. Er is dan sprake van verontrusting. Na een sterke stijging in het volledige coronaschooljaar 2020-2021, blijven de cijfers over verontrusting erg hoog. In 2021-2022 werden 10.646 leerlingen in verontrustende situaties door een CLB begeleid.

Voor 1.435 leerlingen werd een M-doc opgesteld. Hiermee wordt een gezin aangemeld voor verdere hulpverlening bij een gemandateerde voorziening. In 2020-2021 waren dit nog 1.253 leerlingen. Dit komt neer op een stijging van 14,5 procent, een zorgwekkend cijfer.

In 2021-2022 werden 8.813 chatgesprekken gevoerd. Met CLBch@t worden face-to-facegesprekken afgewisseld met inhoudelijk ondersteunende online tools.

Als eerste aanspreekpunt bij problemen voor leerlingen, ouders en schoolteams zien CLB-medewerkers hoe problematieken complexer worden, waarbij nood is aan intensievere hulptrajecten met meer interventies. Een tijdig jeugdhulpaanbod blijft echter uit. ‘De draaischijffunctie van het CLB werkt niet meer. Om onze opdracht efficiënt en duurzaam te kunnen uitvoeren, blijft de CLB-sector pleiten voor structurele investeringen’, klinkt het.