‘Laten we allemaal onze loonbrief op tafel leggen’

Als iedereen wat minder geheimzinnig deed over zijn inkomsten, zouden we eindelijk kunnen beginnen met het dempen van de loonkloof. ‘Nu kan een vrouw alleen vermoeden dat de man aan het bureau naast haar meer verdient dan zij’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘

‘Gelijk loon voor gelijk werk? Waar jullie nog mee afkomen’, sneerde een kennis toen een paar vrouwen in het gezelschap al te strijdvaardig werden. ‘Hier in het Westen is de loonkloof toch al lang gedicht? Of gaan jullie nu beweren dat de mannen op kantoor meer verdienen?’ Even werd het stil. Geen enkele vrouw bleek zeker te weten dat deze of gene mannelijke collega dikker werd betaald dan zij. Meer dan vermoedens konden we in elk geval niet aandragen. Niet verwonderlijk. Nog altijd houden we de omvang van onze inkomsten angstvallig voor onszelf. Dus weten we ook niet of we misschien meer of minder verdienen dan wie aan het bureau naast ons zit.

Begin dit jaar nam Carrie Gracie, tot dan chef-China bij de Britse openbare omroep BBC, ontslag. De reden? In juli moest de BBC een lijst publiceren van alle medewerkers die meer dan 170.000 euro per jaar verdienen. Daarop stonden ook de namen van twee collega’s die net hetzelfde werk deden als Gracie. Twee mannen. Zelf stond ze niet op de lijst. Sterker nog: zij bleek de helft minder te verdienen dan de mannelijke chefs, terwijl ze evenveel uren klopte, evenveel ambitie liet zien en een even grote workaholic was. Bij wijze van genoegdoening – en wellicht ook in de hoop een schandaal te vermijden – bood de BBC Gracie een loonsverhoging van 33 procent aan. Niet genoeg, vond ze, want dan zou ze nog altijd minder verdienen dan de mannen. Dus stapte ze op. Uit principe.

Ongetwijfeld lopen er ook in Vlaanderen heel wat Carrie Gracies rond. Maar dat beseffen ze zelf niet, want ze hebben geen flauw idee hoeveel hun collega’s verdienen. Alleen waar er met barema’s wordt gewerkt, zoals in banken en overheidsbedrijven, is het loon keurig en transparant afgestemd op je anciënniteit en categorie. Daar is het haast onmogelijk om vrouwen minder te betalen dan mannen. Maar alle andere werkgevers, van multinationals tot winkels en kmo’s, kunnen zelf bepalen wie ze hoeveel betalen. ‘Dan is het niet moeilijk: iedereen weet dat vrouwen minder harde onderhandelaars zijn dan mannen.’ Die kennis weer, die me ondertussen danig op de zenuwen begon te werken. ‘Dan moeten vrouwen maar even hard op tafel kloppen als hun mannelijke collega’s om opslag af te dwingen’, voegde hij er nog aan toe. Ja, of we beoordelen alle werknemers gewoon op hun merites en niet op de kracht van hun vuist of de draagwijdte van hun stem.

Omdat veel vrouwen vandaag alleen maar kunnen vermoeden dat ze minder verdienen dan mannen die hetzelfde werk doen, maken ze geen stampei en eisen ze meestal ook geen loonsverhoging. Ze kunnen toch niets bewijzen. Hetzelfde geldt voor mensen met een kleurtje die veronderstellen dat hun blanke collega’s meer verdienen. Zelfs als ze dezelfde job doen. De enige manier om écht te weten hoe het gesteld is met de loonkloof tussen mannen en vrouwen, maar ook tussen allochtonen en autochtonen, is om niet meer zo verkrampt te doen over het bedrag op ons loonstrookje en alle extralegale voordelen die we erbovenop krijgen. Laten we dus allemaal, mannen en vrouwen, onze loonbrief op tafel leggen. Open en bloot.

En die kennis? Zo tegen het eind van de avond bedacht hij zelf een voorbeeld van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen: in zijn bedrijf hebben de meeste mannen een uit de kluiten gewassen bedrijfsbolide terwijl de vrouwen in kleinere modellen rondtuffen. ‘Wel een beetje logisch’, bedacht hij. ‘Voor de man is die auto de gezinswagen terwijl vrouwen hem alleen gebruiken om boodschappen te doen.’ Daar wisten wij nu eens echt niets

op te zeggen.