‘Langer werken betekent niet minder maar anders werken: werk is uw sociale zekerheid’

‘Langer studeren, langer leven, vroeger stoppen met werken, en toch hogere pensioenen eisen, is onhaalbaar’, schrijft Pieter Timmermans (VBO) naar aanleiding van de pensioenbetoging in Brussel vandaag.

‘Het maatschappelijk debat over de hervorming van ons pensioensysteem zit muurvast. De eenzijdige positionering van de regering en de verkrampte reactie van de sociale partners hebben het onmogelijk gemaakt’, schreven pensioenexperten Bea Cantillon en Erik Schokkaert afgelopen maandag over onze pensioenen. Als VBO voelen wij ons alvast niet aangesproken. Het staat wel buiten kijf dat zij overschot van gelijk hebben.

Vandaag wordt er wederom betoogd in Brussel. Waarom? Om uitzonderingen te bekomen: piloten, onderwijspersoneel, treinbestuurders … Elke beroepscategorie heeft een zwaar beroep en daarom het recht om vroeger met pensioen te gaan. Ik wil graag een duidelijke boodschap geven aan alle jongeren die op het punt staan om de arbeidsmarkt te betreden, of daar inmiddels enkele jaren actief zijn: laat u vandaag niet misleiden. Er wordt helemaal geen punt gemaakt van uw pensioen, maar van het pensioen van de generatie die op het punt staat de arbeidsmarkt te verlaten. Laat dit een pleidooi zijn voor meer solidariteit en meer sociale zekerheid. Iemand moet het doen.

De werkgevers zijn immers een belangrijke stem in het pensioendebat. Ze zijn nog altijd een van de grootste bijdragers van het pensioenstelsel in ons land, financieren het wettelijk pensioen via sociale bijdragen en nemen ook het grootste deel van de financieringslast van de aanvullende pensioenen voor hun rekening. De vakbonden domineren echter via pensioenkranten het debat met volgens mij alternatieve feiten.

Ik geef dan ook graag via deze infografiek enkele cijfers mee die naar adem doen happen: de pensioenuitgaven (46 miljard) vertegenwoordigen 1/5^e van de totale primaire uitgaven (201 miljard euro) en zullen bij ongewijzigd beleid alleen maar stijgen. Onze effectieve loopbaanduur bedraagt amper 32,6 jaar, ruim onder het OESO-gemiddelde. Er dreigt bijgevolg een discrepantie tussen de uitgaven en de inkomsten: onze loopbanen zijn immers te kort en het aantal actieven per gepensioneerde zal teruglopen van 2,6 vandaag tot 1,7 in 2060. Interpreteer dit document van onze studiedienst gerust als een digitaal pensioenpamflet, dat we hebben samengesteld door gebruik te maken van onafhankelijke bronnen.

Naast een globale pensioenhervorming is het vervolgens evident dat de loopbaanduur en de werkzaamheidsgraad omhoog moeten. De logica hierachter is betrekkelijk eenvoudig: we studeren en leven langer. Dat maakt het onhoudbaar om de arbeidsmarkt op de leeftijd van 60 jaar te verlaten. Langer studeren, langer leven, vroeger stoppen met werken, en toch hogere pensioenen eisen, is onhaalbaar.

Als VBO trekken en sleuren we nochtans aan de onderhandelingstafel van de sociale partners. Dat lijkt bizar gezien de vakbondsretoriek van de voorbije jaren: werkgevers zouden niet geïnteresseerd zijn in sociaal overleg en verschuilen zich achter de federale regering. Niets is minder waar. Het is wel niet evident om voortdurend geconfronteerd te worden met voorstellen die de fiscale druk verder verhogen onder het mom van fiscale rechtvaardigheid of met gedateerde arbeidsmarktconcepten zoals arbeidsduurvermindering. Voorstellen om iedereen dan ook zonder voorwaarden 1.500 euro pensioen per maand te beloven en het geld hiervoor te gaan halen via belastingverhogingen is al even populistisch als onrealistisch. Het is immers gemakkelijk om een feestje te organiseren wanneer iemand anders de rekening moet betalen.

Ook om over na te denken: we hebben in het verleden allerlei verlofregelingen uitgedokterd die Belgische werknemers de gelegenheid moesten bieden de nodige pauze in te lassen in hun loopbaan, wat hen dan weer in staat moest stellen omlanger aan de slag te blijven. Het omgekeerde blijkt waar. Belgische werknemers verlaten de arbeidsmarkt veel sneller dan in andere vergelijkbare landen. Conclusie: langer werken, en dus onze sociale zekerheid blijven garanderen, betekent niet minder maar anders werken: werk is uw sociale zekerheid!

Pleiten om pensioenhervormingen in de frigo te stoppen, is de kop in het zand steken en leidt ons met de vergrijzing in het achterhoofd regelrecht naar onbetaalbaarheid op termijn. Daar hebben de jongeren van vandaag geen boodschap aan. Ik hoop dat de betoger in Brussel daar vandaag ook enkele minuten bij stilstaat.