Koen Vanmechelen bezet het stadspaleis Uffizi in Firenze met Seduzione, een expo waarin werk uit glas en marmer, vol referenties aan reptielen en roofdieren, zich nestelt tussen en op de werken uit de vaste collectie.
U nam afscheid van 2020 met een performance waarin u een glazen versie van het covidvirus aan diggelen sloeg. Misschien moet u ze hernemen?
Koen Vanmechelen:(lacht) Ik heb een vervolg klaar. Ik plakte de scherven van het glazen virus aan elkaar met goudkleurige lijm. Dat is een verwijzing naar de kintsugi, een Japans gebruik waarbij gebroken aardewerk met goud gelijmd wordt. Door die breuklijnen wordt een voorwerp mooier. Het beeld toont wat de mensheid nu doet: we trachten het virus te temmen maar we moeten ermee leren leven. En beter leven. Dit is onze kans om te evolueren naar een andere relatie met de natuur. Een relatie van geven en nemen. Daarrond, én rond de erkenning van de kracht van diversiteit, draait mijn oeuvre al dertig jaar.
In de catalogus van de expo motiveert u dat de pandemie voor een nieuwe renaissance zorgt.
Vanmechelen: Ik noem de pandemie een ‘kosmopolitische renaissance’. Vandaag kan al het intellect aan één tafel aanschuiven en nadenken. Daarom richtte ik mijn Open University of Diversity op. De kracht van een kunstenaar is dat je alle ideeën als een spons opzuigt en schoonheid creëert die verleidt tot verandering.
Hoe leidde dat tot deze expo?
Vanmechelen: Ik zat alle quarantaines tijdens de pandemie uit in glasblazerijen en marmermijnen. Zo ontstond Cosmopolitan Fossil, een werk dat is geïnspireerd op Bambino con il gallo, een beeld van Adriano Cecioni. Je ziet een jongen die een kip in zijn armen klemt, en vaststelt dat de natuur niet zomaar bedwongen kan worden. Dat is de les die onze kinderen leren. Dus maakte ik een kind in zwart marmer dat een reptiel in zwart glas tracht te bedwingen. Eike Schmidt, de directeur van het Uffizi, kwam langs in de Berengo Studio in Venetië, zag de werken en besloot ze te exposeren.
‘Wij zijn de kip’, schreef u vorig jaar in het tijdschrift Hart. Is dat de gedachte achter het zelfportret dat op de expo te zien is?
Vanmechelen: Je ziet me in mijn sjamanistische jas met pluimen, en met een glazen masker op. De wereld bleek pas leefbaar toen hij zachter werd dankzij, onder meer, gras en pluimen. Door hem alleen maar met beton te verharden, werd hij almaar minder leefbaar en werd de mens harder. Dat moet veranderen. We moeten een evenwicht tussen hard en zacht vinden, zoals in het zelfportret.
Wat hoopt u te bereiken met Seduzione?
Vanmechelen: Zoals de titel zegt: via schoonheid verleiden en uitnodigen tot verbinding met het verleden, je medemens en de natuur. Ik licht het even toe aan de hand van het centrale beeld van de expo. Dat is een triptiek. In het midden prijkt de Medusa met de slangenharen van Caravaggio. Het werk wordt geflankeerd door een Medusa in wit marmer en een in zwart marmer. Yu Chen en de Zimbabwaanse Chido Govera, oprichtster van The Future of Hope Foundation, stonden model. Ik gaf hen haren die gemaakt zijn uit slangen- en kippenkoppen. Medusa heeft vaak een negatieve connotatie, maar ik zie haar als een symbool van kracht en verandering. Slangengif was het eerste medicijn, en het ei speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van medicatie en vaccins. De natuur geeft ons zo veel oplossingen. Wij moeten haar ruimte en diversiteit teruggeven. Dat probeer ik ook te doen in Labiomista, mijn kunsten- en onderzoekscentrum in Genk.
Seduzione is van 18 januari tot 20 maart te zien in de Gallerie degli Uffizi in Firenze. Info: labiomista.com en uffizi.it
