Kritische passage verdween uit inspectieverslag luchthavenpolitie
Het inspectieverslag uit 2006 van de Algemene Inspectie (AIG) van de politie, dat mistoestanden bij de dienst Verwijderingen van de luchthavenpolitie in Zaventem beschrijft, heeft de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken via officiële weg niet integraal bereikt. Eén passage, die de vroegere leiding van de luchthavenpolitie in Zaventem op de korrel nam, sneuvelde in een aangepaste versie voor de minister, vernam persagentschap Belga.
De redactie van VRT-programma “Pano” berichtte eind januari over het bewuste inspectieverslag, nadat een dag eerder een recentere audit was uitgelekt, een uit 2016 die besteld was door de huidige commissaris-generaal van de politie, Catherine De Bolle. De twee documenten toonden aan dat er in tien jaar bitter weinig veranderd was op de dienst. Humo lichtte twee weken later nog een passage uit het inspectieverslag van 2006 uit dat bijzonder kritisch was voor de vroegere leiding van de luchthavenpolitie in Zaventem.
Maar meerdere goede bronnen verklaarden aan Belga, weliswaar anoniem, dat het verslag aangepast werd voor het officieel aan de minister werd overgemaakt. Het verslag zou zelfs al ingebonden en gehandtekend geweest zijn nog voor er de schaar in gezet werd.
Huidig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) verleende Kamerleden vorige maand inzage in het inspectieverslag in het parlement. Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt kon het inkijken en stelde vast dat er van het rapport slechts 28 pagina’s overbleven, terwijl het oorspronkelijke, dat Belga kon inzien, 53 pagina’s telde. Volgens De Vriendt herneemt het rapport in essentie wel zo goed als alle probleempunten uit het oorspronkelijke verslag. Toch sneuvelde klaarblijkelijk één belangrijk probleempunt in de versie voor toenmalig minister Patrick Dewael (Open Vld): de passage die zeer kritisch was voor de leiding van de luchthavenpolitie van Zaventem.
‘Misleiding politiek’
“Elke verwijzing naar een leidinggevende werd geschrapt”, zegt De Vriendt, die spreekt van “misleiding” van de politiek.
Zo beschrijft het originele rapport dat in de wandelgangen van de luchthavenpolitie in Zaventem al jaren het gerucht de ronde doet dat het niet hoofdcommissaris Bruno Franckx is die de dienst leidt. Humo schreef daarover: “Een verwijzing naar wat iedereen op de dienst Verwijderingen weet: een harde kern van syndicalisten heeft de feitelijke macht in handen, niet de officieren of het commando.”
Ook wordt het commando in het verslag verweten zelf niet al te correct te handelen. Ten eerste is er in het verslag dat Belga inkeek sprake van een drankprobleem bij de leiding. Daarnaast stellen personeelsleden zich vragen bij de deelname van beleidsmensen aan bepaalde zendingen. Het gaat over een op voorhand geboekte safari voor een zending in 2003 en het nut van de aanwezigheid van een hoofdcommissaris op een gewone escorte. Verder vragen ze zich af waarom een medewerker van het diensthoofd hem vergezelt op zending, alhoewel hij met verlof is, en daarbij gebruikmaakt van een gratis visum en gratis “service ticket” van SN Brussels Airlines.
Laksheid tegenover procedures
De AIG schreef in het rapport bovendien dat het zelf vaststelde hoe op de terugvlucht van een zending naar Kinshasa twee Congolese vrouwen terugvlogen en daarbij aan geen enkele wettelijke controle worden onderworpen – ook al zaten leden van het commando mee in het militaire vliegtuig. Sommige bronnen spraken in dat verband van een mogelijk geval van mensenhandel. Maar andere informatie die Belga bereikte, lijkt aan te geven dat het het eerder om een geval van laksheid tegenover de wettelijke procedures gaat.
De AIG concludeerde dat de dienst Verwijderingen uitgegroeid lijkt tot een onafhankelijke eenheid waar de controle- en voorbeeldfunctie niet naar behoren werkt. Een toenmalige naaste medewerker van Franckx, die overigens samen met Franckx nu werkt op het kabinet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA), ontkende aan Humo het hele verhaal.
De feiten roepen niettemin vragen op. Een van de bronnen die Belga sprak, noemt het alvast “zeer ongewoon” dat op zo’n manier wordt geschrapt in een inspectieverslag. Een andere bron wijst er dan weer op dat de hiërarchie de eindverantwoordelijkheid draagt en dat het dus normaal is om in de loop van het proces hier en daar in te grijpen. “Woordgebruik of zinsconstructies kan je wijzigen. Maar als er feiten ten laste worden gelegd van de leiding van de dienst, dan neem je die feiten, en de naam van de leiding, wel degelijk op in het verslag. Anders doe je de waarheid geweld aan. Zeker als het verslag al gehandtekend is.”
Het is ook onduidelijk op wiens aansturen en waarom werd ingegrepen in het verslag. Volgens meerdere bronnen gebeurde dat alvast niet door de leden van het AIG die hebben meegewerkt aan het onderzoek. Het zouden uiteindelijk toenmalig inspecteur-generaal Luc Closset en zijn adjunct Guido Van Wymersch zijn geweest die het (ingekorte) rapport zijn gaan voorstellen bij toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael (Open Vld).
Luc Closset zou twee jaar later opstappen, omdat hij in opspraak was gekomen in de zaak van de omstreden benoemingen van secretaresses aan de politietop. Ook Guido Van Wymersch raakte toen in opspraak. De zaak leidde zelfs tot het ontslag van twee medewerkers op het kabinet van toenmalig minister Dewael. Zowel Closset als Van Wymersch, die tot eind 2016 nog de Brusselse politie leidde, zijn inmiddels met pensioen.
Vragen over huidig onderzoek
Daarnaast roepen de feiten opnieuw vragen op over het huidige opsporingsonderzoek dat de AIG voert, in opdracht van het parket Halle-Vilvoorde, naar de mistoestanden bij de dienst Verwijderingen. Er werd niet enkel geknipt in het verslag. ACV-secretaris Jan Adam, die ook al vernam dat er twee verschillende versies van bestonden, kan er evenmin bij dat de aantijgingen die in het rapport beschreven staan niet verder onderzocht zijn en er voor misdrijven geen proces-verbaal is opgemaakt.
“Meer nog, tussen 2006 en 2016 stond de AIG in voor het dagelijkse toezicht op het correcte verloop van de uitwijzingen. Nu moet de ene directie van de AIG, Individuele Onderzoeken, nagaan of de andere directie, Audit en Inspectie, niets over het hoofd heeft gezien. Bovendien kende topman François Adam de problemen al”, zegt Jan Adam.
‘Doorlichting nodig van AIG’
Kamerlid Wouter De Vriendt stelt zich tot slot vragen over de goede werking van de AIG zelf en pleit voor een doorlichting van de dienst. “Om nog te kunnen vertrouwen op de Algemene Inspectie en de rapporten die zij schrijft, is een doorlichting nodig. Als iedereen elkaar de hand boven het hoofd houdt, tot op het hoogste niveau, is het niet verwonderlijk dat we tien jaar later moeten vaststellen dat er met de kritiek uit 2006 zo goed als niets is gebeurd.”
Inspecteur-generaal François Adam van de AIG was voorlopig niet bereikbaar voor commentaar. Ook kon Belga voorlopig geen reactie bemachtigen bij het kabinet van staatssecretaris Theo Francken, waar voormalig hoofdcommissaris van de luchthavenpolitie in Zaventem Bruno Franckx nu adviseur is, alsook bij het kabinet van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon.