Herman Matthijs (UGent, VUB)

‘Krijgen we met Donald Trump een kopie van de succesvolle politiek van Ronald Reagan?’

Professor Herman Matthijs analyseert de plannen die de Amerikaanse president Trump voorstelde in het Congres.

De 45ste President van de Verenigde Staten heeft voor het eerst het Congres toe gesproken en daardoor krijgen we een nauwkeuriger beeld op de plannen van President Donald Trump ten aanzien van de economie en de openbare financiën. Wat zijn de kansen op slagen en gaat de Republikeinse partij de Verenigde Staten in een economische bloeiperiode sturen ? In de volgende tien punten probeert deze analyse een beeld te maken van Trumps plannen. De aangehaalde cijfers zijn gebaseerd op de begroting van het ‘fiscal year’ 2016-17.

Tien bedenkingen de plannen van president Trump

  1. President Trump kondigt aan om de federale belastingen te verlagingen en meer bepaald de personenbelasting (PB) alsook de vennootschapstaks (VB). Op een totaal van 3.644 miljard dollar geraamde ontvangsten komt er 46% uit de PB en 14% van de VB. Deze laatste belasting zal zeker gebruikt worden om het land te her-industrialiseren. Opvallend is wel dat de Repubkikeinse regering niets zegt over de sociale zekerheidstaks (32% van de ontvangsten). Maar een vermindering van de PB en VB kan de koopkracht van de burgers en de bedrijven ten goede komen. Het is wel niet duidelijk hoe dat men het verlies aan ontvangsten gaat compenseren in de begroting.
  2. In het begrotingsjaar 2016-2017 worden de uitgaven geraamd op 4.147 miljard dollar. Daarvan gaat 2.682 miljard dollar naar sociale zekerheid of 64%. Hier moet ‘Obamacare’ verdwijnen, maar Trump heeft wel duidelijk gesteld dat de oudere ‘Medicare’ en ‘Medicaid’-programma’s blijven bestaan. In het hypothetisch geval dat men dit sociaal aandeel terugbrengt met vier procent (van 64 naar 60%), wordt er wel 160 miljard dollar bespaar. In het nieuwe stelsel blijft de sociale zekerheid het allerbelangrijkste deel in de begroting, maar er zal meer inbreng komen vanuit de private sector en de staten. Laat ons niet vergeten dat de Republikeinse partij 34 van de 50 staten bestuurt.
  3. President Trump wil een verhoging van de defensie-begroting met 50 miljard dollar per jaar. Zo zou deze begroting stijgen van 616 (15% van de uitgaven) naar ongeveer 670 miljard dollar. Diverse republikeinse politici (o.a. Senator John McCain) vinden dat dit voorstel te weinig is. De hoogste defensiebegroting dateert uit 2011 met 705 miljard dollar.
  4. Het belangrijkste budgettaire voorstel van President Trump is de investering van 250 miljard dollar gedurende vier jaar in de federale infrastructuur (wegen, luchthavens, onderwijs, HST netwerken etc.). Momenteel bedraagt de begroting voor transport iets meer dan 100 miljard dollar. Een dergelijke massieve investering moet leiden tot veel hogere economische groeicijfers. Alleen is het niet duidelijk waar dat geld vandaan moet komen.
  5. Losstaand van mogelijke taksverminderingen heeft de republikeinse regering ongeveer 300 miljard dollar per jaar nodig om de hogere uitgaven inzake defensie en infrastructuur te betalen. Trump wil niet besparen op veteranen (180 miljard). Wel zijn er plannen om te besparen op internationale zaken (55 miljard) en onderwijs/arbeid (107 miljard). De vraag stelt zich wel of dit laatste en de sanering op de sociale zekerheid de 300 miljard gaan opleveren. Maar er gaan ook 600.000 federale ambtenaren op pensioen in deze legislatuur en wat meer efficiëntie van de overheid kan ook geld opleveren.
  6. De realiteit inzake de Amerikaanse federale begroting brengt ons bij het begrotingstekort van 503 miljard of 2,6 % van het BBP. Het BBP bedraagt ongeveer 18.900 miljard dollar en de federale schuld situeert zich op 105,6% van dit BBP. Vooral de schulden worden een probleem bij een stijgende rente. Momenteel kosten de rente aflossingen iets meer dan 300 miljard dollar aan de begroting. Maar met een toenemende economische groei (heden iets meer dan 2%)en een stijgende rente wordt de omvangrijke schuld een probleem. Hier dient de Trump-Pence-administratie wel structureel in te grijpen.
  7. De vraag stelt zich ook wie al de geplande investeringen gaat betalen? Belastingverhogingen zijn niet besteed aan Trump en dus resten er besparingen op de uitgaven, meer ontvangsten door de groei, de inbreng van private middelen en het aantrekken van buitenlands geld. Een toenemend verschil in de rentestand tussen de VS en de eurozone dreigt veel Europees spaargeld over de Atlantische oceaan te laten reizen. Gaat de Europese spaarder het neokeynesiaans beleid van Trump financieren? Dit laatste is ook gebeurd gedurende de Reagan-periode.
  8. Een ander voordeel voor president Trump is de Republikeinse meerderheid in de beide kamers van het Congres. Zodoende zouden de geplande maatregelen vlot door het Huis en de Senaat moeten geraken. Maar de vraag stelt zich of een procedure bij het Hooggerechtshof kan overleefd worden. De President kan daar nu wel een nieuwe rechter aanstellen en dat brengt de verhouding daar op vijf republikeinen versus vier democraten.
  9. Bovendien blijven de Democraten verdeeld. Afgelopen weekend bewees de verkiezing van Tom Perez tot DNC-leider nog eens de enorme verdeeldheid binnen de partij. De aflossing van de macht in het post Clinton-Obama tijdperk lukt niet echt geweldig, en de volgende verkiezingen zijn er al in november 2018.
  10. Een niet onbelangrijk deel van de media stelden, rond de verkiezingsdag van 8 november 2016, dat een overwinning van Trump de economie naar de dieperik zou leiden. Maar de toonaangevende ‘Down Jones’-beursindex is ondertussen wel gestegen van onder de 18.000 punten begin november tot meer dan 21.100 vandaag. Dat vertrouwen is dan nog maar alleen op basis van aankondigingen, want tot op heden heeft de Trump-Pence administratie nog geen enkele effectieve budgettaire maatregel genomen. Wat moet dat dan worden als de echte beslissingen gaan uitgevoerd worden? Gaan we terug de jaren tachtig beleven waar de VS groeicijfers kent van over de 5% en Europa er ‘knock out’ bijligt ? Ander goed nieuws voor de Trump-Pence administratie is het feit dat de toonaangevende zakenbank Rothschild prioritair wil investeren in Noord-Amerika. Misschien dat deze bankiers terug aandacht gaan krijgen voor Europa als hun gewezen medewerker, Emmanuel Macron, het Elysée zou veroveren ?

Conclusie

Het nieuwe en eerste Trump begrotingsjaar start op 1 oktober 2017 en loopt tot eind september 2018. De President heeft dus nog wel enige weken om een concreet budgettair plan in te dienen bij het Congres. Dan zal het duidelijk moeten zijn of deze plannen realistisch zijn berekend en politiek acceptabel zijn voor een meerderheid in de beide onderdelen van het Congres. Men kan veel discussiëren over deze plannen, maar de Amerikanen hebben tenminste iets. In Europa is zowat alle visie zoek. Het ziet er meer en meer naar uit dat de succesvolle politiek van Ronald Reagan van de jaren tachtig een 21ste eeuwse copy krijgt met Donald Trump.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content