Haal kinderen en jongeren uit de wachtkamer, klinkt het woensdag in jaarverslag van het Kinderrechtencommissariaat. Heel wat kinderen en jongeren wachten op gepaste hulp, op gepast onderwijs of op een beslissing in hun verblijfsprocedure. ‘Maar dit jaar waren die wachtlijsten nog veel langer’, stelt Kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens.
Het Kinderrechtencommissariaat is een onafhankelijke instelling van het Vlaams Parlement, die toeziet op de naleving van kinderrechten in Vlaanderen. Van september 2020 tot en met augustus 2021 kreeg het Kinderrechtencommissariaat 1.530 meldingen en klachten, een kwart meer dan andere jaren. Het merendeel gaat over onderwijs, gevolgd door meldingen over hulp aan minderjarigen, voornamelijk jeugdhulp en gezondheidszorg.
Ook over rechten in het gezin kwamen meldingen binnen, ‘met weer veel vragen over probleemscheidingen’, stelt het Kinderrechtencommissariaat. 376 meldingen gingen over COVID-19. ‘Jongeren die klaar waren om uit te vliegen, zaten vast. Als het om kinderen en jongeren gaat, heeft dat wachten extra impact. Het remt ze om banden te smeden, om hun identiteit te vormen, om kennis en vaardigheden op te doen, om hun plek te vinden in de samenleving. Het is alsof de vleugels van jongeren afgeknipt worden, omdat ze niet op tijd de juiste zorg en steun krijgen’, zegt Kinderrechtencommissaris Vrijens.
Van de adviezen van het Kinderrechtencommissariaat voor de overheid, staan vier dringende aanbevelingen op de voorgrond. Ten eerste moeten de rechten en belangen van kinderen en jongeren centraal komen te staan in de strijd tegen het coronavirus. Het Kinderrechtencommissariaat vraagt om de impact van de coronamaatregelen op kinderen en jongeren te beperken. Worden die maatregelen strenger, dan mag niet eerst naar scholen of vrijetijdsactiviteiten van kinderen en jongeren gekeken worden. ‘Het recht op onderwijs en op spel en vrije tijd is voor hen fundamenteel’, klinkt het. Ten tweede moet geestelijke gezondheidszorg, en vooral het afbouwen van wachtlijsten, een ‘blijvende prioriteit’ zijn, stelt het Kinderrechtencommissariaat.
Daarnaast moet meer ingezet worden op preventie en vroege detectie. Het commissariaat wijst ook op een gebrek aan objectief cijfermateriaal, dat nodig is ‘om de geestelijke gezondheid van kwetsbare groepen zoals kinderen en jongeren te monitoren, zowel Vlaams als federaal’. Volgens het commissariaat vraagt dat om een ‘gebruiksvriendelijke registratietool’.
Ten derde moet het onderwijs inclusiever worden. ‘Scholen moeten de nodige competentie ontwikkelen en ondersteuning krijgen om leerlingen met speciale noden een kans te geven. Zo kunnen die leerlingen dichter bij huis terecht in een gewone school. Voor het buitengewoon onderwijs moet er een langetermijnvisie komen en een geografisch beter gespreid aanbod dat meer ingebed is in gewone scholen’, stelt het Kinderrechtencommissariaat. ‘Daarnaast moet de waaier aan oplossingen van de pilootprojecten leerlingenvervoer in het buitengewoon onderwijs worden uitgerold in Vlaanderen.’
Nog steeds zitten sommige leerlingen uren per dag in de bus naar school. Het Kinderrechtencommissariaat vraagt, ten vierde, aandacht voor de noden van kinderen en jongeren in een migratiecontext. ‘Elk jaar opnieuw krijgen we meldingen van gezinnen met kinderen of van niet-begeleide buitenlandse minderjarigen die lang moeten wachten op een beslissing in hun verblijfsprocedure. Dat wachten weegt op die kinderen en heeft een impact op hun toekomst’, klinkt het.
