Kamercommissie verklaart ook artikel 1 van de Grondwet voor herziening vatbaar

De Kamercommissie voor de herziening van de Grondwet heeft tegen de verwachtingen in artikel 1 van de Grondwet voor herziening vatbaar verklaard. De herziening kreeg de steun van CD&V en Open VLD om er een aantal basiswaarden van onze democratie aan toe te voegen, maar het gaat om een potentieel communautair geladen artikel.

Een en ander houdt verband met de preambule die Open VLD graag aan de Grondwet toegevoegd wil zien, om daarin een reeks waarden en normen van onze democratie in vergrendeld te zien. Het bleek tijdens de bespreking dat die piste geen meerderheid zou halen.

CD&V stelde echter voor de deur daarvoor op een kier te laten via artikel 1 van de grondwet. Dat artikel schrijft voor dat België een federale Staat is, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten.

Bij de stemming kreeg het voorstel om het artikel voor herziening vatbaar te verklaren de steun van CD&V, Open VLD en van N-VA, dat sowieso elk artikel wil openen naar de volgende legislatuur.

Omdat een lid van MR niet op tijd was voor de stemming, was er een tegenstem tekort om het artikel tegen te houden. Ironisch genoeg had fractieleider David Clarinval bij de bespreking nog benadrukt deze ‘doos van Pandora’ niet te willen openen.

De lijst moet nog langs de plenaire Kamer passeren, dus de kans is groot dat het artikel alsnog de eindmeet niet zal halen. Overigens moeten ook de Senaat en de regering nog hun zeg doen, dus wellicht sneuvelt het alsnog.

Mocht dat toch niet het geval zijn, dan bestaat de volgende legislatuur in theorie de mogelijkheid om het confederalisme in te schrijven.

Meer dan 40 artikels

In totaal werden ruim veertig uiteenlopende artikels uit de Grondwet voor herziening vatbaar verklaard. Een ander artikel dat groen licht kreeg om eventueel te herzien, is het bewuste artikel 7bis. Dat gebeurde unaniem.

De voorstanders van de Klimaatwet willen dat artikel aangrijpen om de Klimaatwet grondwettelijk te verankeren. Open VLD en CD&V benadrukten dat zij het artikel voor andere redenen willen openstellen, maar zeker niet voor de Klimaatwet.

Ook stemrecht vanaf 16 jaar, de invoering van een federale kieskring, referenda op gemeentelijk en regionaal niveau en het initiatiefrecht van burgers behoren tot de mogelijkheden om na de verkiezingen te worden doorgevoerd.

Het invoeren van stemrecht in plaats van stemplicht haalde het niet. Ook de afschaffing van de Senaat kreeg onvoldoende steun, al werden verschillende andere artikels rond de Hoger Vergadering wel op de lijst opgenomen, bijvoorbeeld met als doel de gecoöpteerde senatoren af te schaffen.

Ook artikels die het koningshuis moderniseren, haalden de lijst. Die gaan over de afschaffing van het gratierecht van de koning, of het recht om wetten af te kondigen, of nog om mensen in de adel te verheffen.

Nog een opmerkelijk voorstel slaat op de mogelijkheid om tweetalige scholen in Brussel in te voeren. Een reeks andere artikels moeten de rechtspraak en de Justitie helpen moderniseren. Ook het voorstel om voor buitenlandse missies eerst toestemming te krijgen van de Kamer, werd goedgekeurd. Artikel 195 dat de procedure zelf bevat om de Grondwet te wijzigen, werd nipt niet voor herziening vatbaar verklaard.

Daarnaast werd een reeks amendementen goedgekeurd dat verschillende artikels kan laten goedkeuren, onder meer over het inschrijven van de rechten en vrijheden uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, een verbod op foltering en slavernij, het recht op veiligheid en de verankering van rechten van personen met een handicap.

De goedkeuring van de lijst is een van de laatste beleidsdaden van de legislatuur. Eens gestemd en goedgekeurd door de regering, en nadien gepubliceerd in het Staatsblad, zijn Kamer en Senaat van rechtswege ontbonden. De Grondwetsartikels op de lijst zijn de enige die de daaropvolgende legislatuur kunnen worden aangepast.