De Kamercommissie Energie heeft dinsdag unaniem het licht op groen gezet voor het wetsontwerp op de nucleaire provisies. De tekst van minister Tinne Van der Straeten (Groen) moet verzekeren dat niet de burger, maar de uitbater van de kerncentrales opdraait voor de kosten van hun ontmanteling en van het beheer van het kernafval.
Het ontwerp van de energieminister dateert niet van gisteren, maar het thema is wel actueel. Zoals bekend onderhandelen premier Alexander De Croo en minister Van der Straeten momenteel met Engie Electrabel over het langer openhouden van de twee jongste kerncentrales. Begin deze maand ontstond deining omdat het bedrijf als tegeneis zou hebben vooropgesteld dat de overheid een deel van de kosten voor de berging op zich zou nemen.
Het wetsontwerp dat dinsdag de steun van de Kamercommissie kreeg, houdt daar geen rekening mee. ‘Volgens het principe “de vervuiler betaalt” is het aan de nucleaire uitbater om die kosten op zich te nemen en dat schrijven we zwart op wit in de wet’, benadrukt minister Van der Straeten. Zij had het eerder al over de ‘langste, duurste en meest delicate werf’ die ons land ooit heeft gekend. De werken zouden tot minstens 2135 duren en hun kostenplaatje zou oplopen tot liefst 41 miljard euro.
Eind vorig jaar had Engie Electrabel voor bijna 14,4 miljard euro aan nucleaire provisies. De huidige wet uit 2003 laat Synatom – de kernprovisievennootschap die het fonds beheert – toe dat geld opnieuw te lenen aan Engie Electrabel, zonder dat daar garanties tegenover staan. Volgens dat principe werd eind 2021 iets meer dan 8,3 miljard euro herleend aan Electrabel.
Het wetsontwerp van Van der Straeten schuift 2030 naar voren als ultieme datum voor de terugbetaling van die leningen. Het geeft de Commissie voor Nucleaire Voorzieningen (CNV) ook meer slagkracht. Als Electrabel dividenden wil uitkeren aan het Franse moederbedrijf Engie of de eigen middelen wil reduceren, zal het eerst goedkeuring moeten krijgen van de commissie. Dat moet voorkomen dat Electrabel wordt ontmanteld en ervoor zorgen dat de uitbater in staat blijft de komende decennia de kosten te dragen.
Bij Vlaams Belang leefde vooral de vraag hoe Engie tegenover het wetsontwerp staat. ‘Dit zou wel eens een gevoelige snaar kunnen raken’, stelde Reccino Van Lommel. De minister antwoordde dat Engie Electrabel wel degelijk is geconsulteerd. ‘Ik wil geen totaal onuitvoerbare wet maken waardoor Engie de leningen onmogelijk zou kunnen terugbetalen’, luidde het.
Bert Wollants (N-VA) en Thierry Warmoes (PVDA) stelden zich vragen bij de datum van 2030. ‘U zegt dat het bedrijf moet kunnen blijven investeren, maar zegt u ook dat er gigantische overwinsten bij Engie Electrabel te halen zijn’, aldus Wollants.
Wel stemde de commissie in met een amendement van oppositielid Wollants, dat voor meer transparantie moet zorgen. Het gaat erom dat het jaarverslag van de CNV rechtstreeks aan het parlement wordt bezorgd. De oorspronkelijke tekst voorzag dat het naar de minister ging, die vervolgens het zou bezorgen aan het parlement, maar daar was geen geen timing bij voorzien.
‘Door de goedkeuring van dit voorstel geeft het parlement een duidelijk en belangrijk signaal aan Engie in het kader van de onderhandelingen: de vervuiler betaalt’, reageert Kris Verduyckt (Vooruit). ‘Engie maakt miljarden euro’s winst met zijn kernenergie, gefinancierd door de torenhoge energierekeningen die gezinnen en alleenstaanden moeten betalen. Vooruit zal nooit toestaan dat die mensen nog eens zouden moeten betalen voor de enorme kost voor het bergen van het kernafval.’
