Jurgen Delnaet: ‘Ontgoocheling is een opvoedingstruc’

Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Tijdens de Zomer van Antwerpen kunt u Jurgen Delnaet in het Koninklijk Atheneum de gedaante zien aannemen van Kareltje, het hoofdpersonage uit ‘Een ontgoocheling’, de novelle van Willem Elsschot uit 1914. Een gesprek.

,

Wat is de grootste ontgoocheling uit uw eigen leven?

'Voor mij volstaat het als kunst kan troosten.'
‘Voor mij volstaat het als kunst kan troosten.’© ID

Jurgen Delnaet: Hoeveel bladzijden heb je? (lacht) In de eerste vijftien jaar van mijn carrière, toen ik vooral bij De Tijd speelde, ben ik gaan inzien dat kunst de wereld niet kan verbeteren. Dat was een ontgoocheling, maar die heb ik intussen verwerkt. Voor mij volstaat het als kunst kan troosten.

En verder: ik stel mezelf vaak teleur. Omdat ik weer eens iemand te veel heb vertrouwd. Of omdat ik mijn – meestal te hoge – doelen niet haal. Mijn perfectionisme is een probleem. Als enig kind kreeg ik altijd de raad: ‘Doe je best!’ Dat heb ik lang zonder tegenpruttelen gedaan.

Maar mijn grootste ontgoocheling is onze sterfelijkheid. Je hoopt, tegen beter weten in: ‘Mij zal het niet overkomen.’ Tot je je vader veel te snel verliest…

U klinkt als Kareltje, meneer Delnaet.

Delnaet: Er zijn altijd parallellen te vinden tussen een acteur en zijn personage. Dat móét ook: wat kun je anders spelen dan je eigen verhaal? Ook fysiek lijken Kareltje en ik op elkaar: hij wordt op school ‘de jongen met het grote hoofd’ genoemd, en mijn hoofd is ook nogal groot.

Willem Elsschot schreef Een ontgoocheling meer dan een eeuw geleden. Het boek ademt de sfeer van toen én van nu, dankzij zijn talent om de gewone mens te beschrijven. Hij vertelt het leven van een jongen die zijn hardwerkende vader teleurstelt. Die man heeft een sigarenbedrijf en is de trotse voorzitter van de plaatselijke kaartclub. Zijn bedrijf kwijnt, de kaartclub ook, net zoals zijn gezondheid. En zijn zoon faalt op school. ‘Het is een strijd tussen vader en zoon die maanden duurt’, schrijft Elsschot. Tot het kereltje van school wordt gehaald. ‘Voor Kareltje brak toen een heerlijke tijd aan’: dat is de lievelingszin van Adriaan van Aken, die het stuk regisseert.

Heeft hij de schaar in Elsschots verhaal gezet?

Delnaet: Nee. Adriaan heeft wel aan de zinnen geschaafd tot er spreektaal ontstond die perfect matcht met de muziek. Een ontgoocheling is een productie van het Leuvense stads- en muziektheater Het nieuwstedelijk: de muziek is net zo belangrijk als de tekst. Er staan vier muzikanten op de scène, en nog veel meer instrumenten: een saxofoon, een tuba, een gitaar, een hammondorgel enzovoort. Soms verklanken die de volkse omgeving van Karel, soms zijn de muziek en de woorden verstrengeld.

U speelt het stuk in de feestzaal van het Koninklijk Atheneum, waar Elsschot naar school is gegaan.

Delnaet: Ja. Vooraf is er telkens een audiowandeling door de school. Samen met actrice Sara Vertongen en audiomaker Lucas Derycke heeft Adriaan leerlingen geïnterviewd over alle dingen waar Karel mee worstelt, van het verlangen naar een toekomst tot de Vlaamse identiteit. De gesprekken zijn bewerkt en opnieuw ingesproken door enkele leerlingen: die opnames hoor je tijdens de wandeling. In de voorstelling raken we alles aan wat in de interviews ter sprake komt.

Het stuk eindigt muzikaal in majeur. Keren de mensen monter huiswaarts, met het voornemen om het wat rustiger aan te doen, dan zijn we tevreden.

Geeft u die boodschap ook mee aan uw eigen kinderen?

Delnaet: Ja. Als vader ben ik géén perfectionist. Ik toon weleens ontgoocheling als ze een studeerafspraak niet nakomen, maar dat is eerder een opvoedingstruc. En hij werkt. (grijnst)

Een ontgoocheling van Het nieuwstedelijk, van 2 tot 26 juli in het Koninklijk Atheneum tijdens de Zomer van Antwerpen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content