Johan Leman: ‘Unia mag niet zwichten’

Het vroegere Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding, dat nu Unia heet, bestaat deze maand 25 jaar. Oud-directeur Johan Leman vreest voor het voortbestaan van de instelling.

Is Unia anno 2018 nog altijd een relevante instelling?

Het is altijd delicaat om schoonmoeder te spelen van een organisatie waarvan je zelf deel hebt uitgemaakt, maar ik zou me niet verliezen in discussies over boerkini’s en boerka’s. De prioriteiten van Unia liggen, wat mij betreft, duidelijk bij huisvesting, onderwijs en tewerkstelling.

Moet directrice Els Keytsman zich zorgen maken over de politieke druk die op Unia wordt uitgeoefend?

Ik heb het begin van die evolutie meegemaakt. De politiek – en dat was toen níét de N-VA – vond het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding eind jaren 90 al te krachtig. Bepaalde politici willen Unia nu communautariseren. Tegelijk willen ze ervoor zorgen dat de instelling bang is om haar mond open te doen. Loopt ze het risico opgeheven te worden? Ja. Moet Unia daarvoor opletten? Nee, de instelling moet haar werk doen. Ze mag niet zwichten. Sneuvel met eer, zou ik zeggen.

U leidt nu de Foyer, een vzw die in Brussel de integratie van nieuwkomers bevordert. Heeft de malaise bij het Vlaamse Agentschap Integratie en Inburgering u verrast?

Nee. Toen staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA) en haar huidige kabinetschef hier op bezoek kwamen, heb ik al tegen hen gezegd: ‘Het beleid dat u voorstelt zal tientallen jobs kosten.’ Dat het geen kostenbesparende oefening zou worden bij het Agentschap, was volledig voorspelbaar.

Hoe schat u het nieuwkomersbeleid van de regering-Michel in?

Ik vind het erg geformaliseerd. Formeel krijgen nieuwkomers dezelfde kansen, en ze moeten allemaal een bepaald parcours afleggen. Als het dan verkeerd loopt, is het hun eigen schuld: ‘Ze hadden hun kansen maar moeten grijpen.’ Sorry, zo werkt een ambtenarij misschien, maar de samenleving zit zo niet in elkaar. Mag ik erop wijzen dat die kansen iets makkelijker te benutten zijn voor een tandarts als Darya Safai (de Iraans-Belgische vrouwenrechtenactiviste die onlangs lid werd van de N-VA, nvdr.) of voor iemand met stevige familiebanden?

Als directeur van het Centrum hebt u het Vlaams Blok voor de rechter gedaagd – met succes: de partij werd in 2004 veroordeeld voor racisme. Zou u dat opnieuw doen met Vlaams Belang?

Doet Vlaams Belang nu wat het Vlaams Blok toen deed? Eigenlijk niet. Het gaat niet meer om systematisch aanzetten tot discriminatie. Nee, als ik nu directeur van Unia was, zou ik geen reden hebben om een antiracismeklacht tegen die partij in te dienen.