‘We zijn een verbintenis aan te gaan om enkele jaren communautaire stilte in te lassen’, zegt minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon. ‘Maar ondertussen stellen we wel weer vast dat ons staatsbestel mankementen vertoont.’
Vicepremier Jan Jambon (N-VA) voelt zich in zijn sas op Binnenlandse Zaken en Veiligheid, één van de zwaarsteportefeuilles in de federale regering. Al voelt het toch vreemd aan een flamingant op die post te zien. “De onafhankelijkheid van Vlaanderen blijft mijn doel.”
Wat is vandaag de grootste uitdaging op Binnenlandse Zaken?
‘Voor mij is dat mijn veiligheidsdiensten gemotiveerd houden in de bijzonder moeilijke omstandigheden waarin ze moeten opereren. De politie bijvoorbeeld staat onder dreigingsniveau drie. Dat betekent dat er externe bedreigingen zijn voor de mensen die onze veiligheid moeten garanderen.’
Hoe doet u dat?
‘De vorige regering is te ver gegaan in de besparingen op veiligheid. Als de politie én bedreigd wordt én met een gebrek aan middelen kampt, dan bestaat het gevaar van demotivatie. Ik geef hen weer de middelen die ze nodig hebben. Ze waarderen dat, ik voel dat op het terrein.’
Over uw pensioenplannen zijn ze niet zo tevreden. Dat doet de motivatie ook geen goed.
‘Kijk, het belangrijkste is dat er nu duidelijkheid is. In de overgangsperiodet ot 2019 kunnen politiemensen vanaf hun 58e stoppen met werken. Wat daarna gebeurt, zal beslecht worden in het globale debat over de pensioenhervorming, net als de discussie over de zware beroepen.’
Het heeft geen zin eerst iedereen binnen te laten om vervolgens tachtig procent weer weg te sturen.
Een andere uitdaging. Volgens een topman van de Verenigde Naties moet Europa minstens één miljoen vluchtelingen opvangen uit conflictzones zoals Syrië. Dat is een pak meer dan de 40.000 waarvan Europa spreekt. Gaat u akkoord?
‘Ik kan alleen bevestigen wat mijn collega Theo Francken (N-VA, bevoegd voor Migratie, red) zegt. Wij vinden het quotasysteem voor een correcte spreiding over alle Europese landen aanvaardbaar, alleen moet er wel rekening gehouden worden met wat landen nu al doen. Duitsland is nu al opvangkampioen, België doet ook al meer dan zijn deel.’
De vraag is: moeten we méér vluchtelingen opvangen?
‘(ontwijkend) We moeten vroeger selecteren. Het heeft geen zin eerst iedereen binnen te laten om vervolgens tachtig procent weer weg te sturen. De echte asielzoekers, de mensen die in hun thuisland met de dood bedreigd worden om geaardheid of om politieke of religieuze redenen, die moeten allemaal opgevangen worden. Ik kleef daar geen aantal op, ik zeg: allemaal. Maar dat geldt niet voor de economische vluchtelingen. Nu, wat jij zegt, gaat over symptoombestrijding. Dat is belangrijk, maar het is nog belangrijkerde oorzaak aan te pakken. Niemand vlucht graag zijn land uit.’
Waarom knipt deze regering dan inhet budget voor ontwikkelingssamenwerking?
‘Het probleem in het Midden-Oosten is geopolitiek van aard. Je lost dat niet op met meer geld voor ontwikkelingssamenwerking. Je kan dat alleen op internationaal niveau aanpakken.’
De strijd tegen radicalisering is eenandere uitdaging. In het parlementair debat daarover, waar u Filip Dewinter (Vlaams Belang) op zijn plaats zette, hebt u zich ontpopt tot staatsman. Had u dat goed voorbereid?
‘Nee, echt niet. Dat kwam recht uit mijn hart. Dewinter zwaaide er met de Koranen noemde dat een license to kill. Dat kan niet. De Koran is voor honderdduizendenmensen in dit land een heilig boek. Je moet daar respect voor hebben. Het zou heel nefast zijn alle moslims tot onze vijand te maken, wat Dewinter wil doen. De scheidslijn tussen goed en kwaad loopt niet tussen de islam en de rest van de samenleving, die loopt binnen de islam tussen de overgrote meerderheid die het goed meent en de kleine groep extremisten.’
Doet uw voorzitter Bart De Wever niet hetzelfde als Dewinter als hij alle berbers over één kam scheert?
‘(zucht) Bart heeft dat intussen toch voldoende verduidelijkt? Het was niet zijn bedoeling een volledige gemeenschap te viseren. Hij wou zich ook excuseren mochten mensen zich gekwetst voelen. Dat is een andere attitude dan Dewinter.’
‘Het doet mij wel pijn als men mij extreemrechts noemt.’
Deed het u goed ook applaus te krijgen van de PS-banken die u in het begin van de legislatuur nog een collaborateur noemden?
‘Dat was een leuk moment, dat stop ik niet weg. Als men mij neerzet als extreme flamingant, dan heb ik daar geen problemen mee. Ik ben dat ook. Maar het doet mij wel pijn als men mij extreemrechts noemt. Ik was haast een nazi voor hen. (zucht)/ Ik ben niet extreemrechts, in geen enkele vezel van mijn lijf.’
‘De onafhankelijkheid van Vlaanderen is nog altijd artikel één van onze partij.’
Zal de aanwezigheid van militairen op straat een blijvend iets worden?
‘Ik hoop van niet. Zolang op bepaalde punten dreigingsniveau drie van kracht is, blijven ze staan. Daarna verdwijnen ze. Dat is honderd procent zeker. Dit is geen ideologische kwestie, hoewel sommigen dat beweren. Je hebt nu eenmaal extra capaciteit nodig als dreigingsniveau drie geldt. Je kan hiervoor ook de politie inschakelen, maar dan zal zij bepaalde andere taken niet kunnen doen. Daarom zetten wij het leger in.’
Zit hier vandaag een andere Jan Jambon dan bij ons vorig gesprek twee jaar geleden?
‘Zeker niet. Ik heb wel een nieuwe verantwoordelijkheid. Ik ben nu gebonden door een loyaliteitscontract dat vier partijen afgesloten hebben.’
Toen zei u dat de onafhankelijkheid van Vlaanderen uw streefdoel blijft.
‘Dat is nog steeds zo. Dat is ook nog altijd artikel één van onze partij. Maar wij hebben een verbintenis aangegaan om enkele jaren communautaire stilte in te lassen. We hebben daar goed over nagedacht. In ruil kunnen we een flink stuk van ons sociaaleconomisch programma uitvoeren. Het alternatief was opnieuw in de oppositie gaan zitten. Maar aan ons partijprogramma is geen letter veranderd.’
De Vlaamse Volksbeweging betreurt die stilte. Dit kan u een deel van uw achterban kosten.
‘Mja, dat weet ik niet. Ik begrijp dat de VVB als belangengroep van het Vlaams-nationalisme druk zet op ons en het communautaire vuur levendig wil houden. Ik zou in hun plaats hetzelfde doen. Maar zij begrijpen ook wel dat wij geen meerderheid konden vinden voor een staatshervorming. Intussen stellen we wel weer vast dat ons staatsbestel mankementen vertoont. Die discussie over de huurindex bijvoorbeeld: zowel de regionale als defederale overheid blijkt bevoegd. Dat is niet helder.’
‘Als een staat goed wil functioneren, moet duidelijk zijn wie voor wat bevoegd is. Dat is vandaag op bepaalde domeinen niet het geval.’
Of de discussie over het nut van een federale staatssecretaris voor Buitenlandse Handel, in casu Pieter DeCrem (CD&V).
‘Dat is wat Bart (De Wever, red) aangeklaagd heeft. Als een staat goed wil functioneren, moet duidelijk zijn wie voor wat bevoegd is. Dat is vandaag op bepaalde domeinen niet het geval, zoals op Buitenlandse Handel. Dat toont aan dat we op termijn een nieuwe staatshervorming nodig hebben.’
Is het niet flauw nu de post van De Crem in vraag te stellen, terwijl uw partij die in oktober mee goedgekeurd heeft?
‘Waarom zijn we daarmee akkoord gegaan? Op een bepaald moment moeten bevoegdheden verdeeld worden, rekening houdend met de grootte van de partijen. CD&V had nog recht op één staatssecretaris en die is op deze manier ingevuld. Maar voor zover ik kan nagaan, doet elke collega zijn werk wel goed.’
Ook over het inperken van de machtvan de koning, tot vorig jaar eenstrijdpunt van N-VA, staat niets in het regeerakkoord. Hoe komt dat?
‘Dat behoort tot het communautaire luik en hierover vonden wij met geen enkele partij een vergelijk.’
“Als je de macht van de koning aanpakt, zet je je eigen carrière op het spel. Daar zijn sommigen echt bang van.” Weet u van wie dit citaat is?
‘(denkt na) Nee? Het heeft alleszinsgeen betrekking op mezelf.’
Het is een citaat van u, van twee jaargeleden.
‘Dat is mogelijk. Maar ik koester geen carrièreambities, ik ben dus ook niet bang. Het protocollair koningschap zou een grote stap vooruit zijn, maar dat maakt geen deel uit van het regeerakkoord.’
(De Zondag / Paul Cobbaert)
‘Ik kan nog alleen over straat lopen’
Heeft deze ministerpost een serieuze impact op uw privéleven?
‘Niet meer of niet minder dan een andere ministerpost zou hebben, denk ik. Op straat word ik veel meer herkend dan toen ik parlementslid en fractieleider was. Dat is me wel opgevallen. Dat hoort erbij, zeker?’
Wordt u net als uw voorzitter de klok rond bewaakt?
‘Nee, ik heb niets van bewaking. Eind vorig jaar was er wel even een dreiging, en werd ik, net als Theo Francken, op niveau twee gezet. Dat betekent dat de lokale politie af en toe langs je huis passeert en dat je meteen je vaste contactpersoon aan de lijn krijgt als je de politie opbelt. Maar die dreiging bleek al snel een flauwe grap te zijn. Ik kan dus nog alleen over straat lopen.’ (DZ/PCOB)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier