2019 was het jaar van de acceleratie voor extreemrechts. Dat zegt de Veiligheid van de Staat (VSSE) in zijn jaarverslag.
Een reeks aanslagen kostte het leven aan tientallen slachtoffers in de westerse wereld en ook in België is er een voedingsbodem voor ideologisch geïnspireerd geweld.
De Staatsveiligheid wijst in het rapport op de aanslag op een moskee in het Nieuw-Zeelandse Christchurch op 15 maart waarbij 51 doden vielen. “De dader werd niet alleen bejubeld in extreemrechtse middens, hij heeft ook andere extreemrechtse activisten geïnspireerd en aangezet om zijn voorbeeld te volgen”, klinkt het.
Andere extreemrechtse aanslagen zoals de moord op de Duitse politicus Walter Lübcke zijn niet meteen te linken aan de raid op de moskee, maar geven wel aan dat de drempel verlaagd is om de stap te zetten van hate speech naar bruut geweld. De daders zijn meestal eenlingen die alleen handelen, die slechts zelden al in de kijker waren gelopen bij de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
Ook in België is geweld in extreemrechtse middens geen taboe meer, zegt de Staatsveiligheid. Zo was in rechts-extremistische middens occasioneel te horen dat het Nieuw-Zeelandse voorbeeld hier navolging verdient. “De Veiligheid van de Staat stelt vast dat sommige extreemrechtse kringen dreigen met gewelddadige acties of dat ze de mogelijkheid van zulke acties bespreken. In de meest extreme gevallen is er sprake van rechtse militanten die voorbereidingen treffen voor geweld, zoals het oefenen met vuurwapens en explosieven of het bespreken van potentiële doelwitten”, aldus het jaarrapport.
De VSSE heeft inlichtingen over dergelijke voorbereidingen gedeeld met andere veiligheidsdiensten.
De trend naar radicalisering en het vergoelijken of zelfs toejuichen van geweld doet zich voor binnen alle stromingen van het rechts-extremistische spectrum in ons land. Zo zijn kringen rond neonazi’s en skinheads actiever dan de voorgaande jaren en ook binnen het anti-islam en anti-asielactivisme verhardt de toon. Die laatste groeperingen richten zich bovendien niet meer uitsluitend tegen moslims of vluchtelingen, “maar in toenemende mate ook tegen ook tegen politici, die worden aanzien als ‘volksverraders’, of tegen de ‘linkse leugenpers'”, luidt het in het rapport. “In enkele zeldzame gevallen dreigen extreemrechtse groeperingen ook met gewelddadige acties tegen doelwitten uit de moslimgemeenschap, asielcentra of politici.” Tot slot is de radicalisering en de cultuur van geweld ook waarneembaar bij extreemrechtse identitaire bewegingen. “Er wordt een toenemend belang gehecht aan fysieke paraatheid, weerbaarheid of de beschikbaarheid van vuurwapens”, aldus Staatsveiligheid.
De VSSE heeft het voorbije jaar in nauwe samenwerking met haar binnen- en buitenlandse partners meer capaciteit uitgetrokken voor de monitoring van extreemrechtse haatpropagandisten, klinkt het. En ook tegen een toenemende trend van bewapening probeert de VSSE strenger op te treden, door waar mogelijk stappen te zetten om wapenvergunningen te laten intrekken.
