(Belga) Sinds 2014 gebeurt het afsmelten van het pakijs in Antarctica aan een duizelingwekkende snelheid, blijkt maandag uit een Amerikaans studie. Het jaar blijkt een kantelpunt voor het continent.
Wetenschappers wisten al dat Antarctica steeds sneller aan het smelten was, net als het noordpoolgebied, door de stroming van gletsjers, de zeer langzaam stromende rivieren van ijs die naar de waterkant bewegen. Maar decennialang zagen ze een geruststellend en intrigerend fenomeen: de oppervlakte van het pakijs, het ijs dat op de oceaan drijft met andere woorden, nam toe. Klimatoloog Claire Parkinson, van het Goddard Space Flight Center van de Nasa, nabij Washington, heeft nu het meest nauwkeurige historische overzicht opgesteld van het Antarctische pakijs tussen 1979 en 2018. Ze verzamelde en analyseerde de gegevens van vijf satellieten van de Nasa en het Pentagon, die niet naar volume kijken maar enkel naar de oppervlakte. Ze publiceerde die gegevens maandag in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS). Het pakijs smolt uiteraard in de zomer (januari-maart) en herstelde zich in de winter (juli-september). Maar de trend was dat de bedekking steeds toenam, over alle seizoenen heen. In 2014 gebeurde er vervolgens iets vreemd. Ieder jaar begon er zich minder pakijs te vormen – veel minder. “In amper drie jaar heeft Antarctica evenveel pakijs verloren als het noordpoolgebied in de hele periode”, zegt Parkinson. In 2014 bevond het Antarctische pakijs zich op een maximum, in 2017 was het een minimum. Er ging ruim 2 miljoen vierkante kilometer verloren, het equivalent van vier keer Frankrijk. In 2019 zet de trend zich door, zegt Parkinson. De wetenschappers weten niet waarom het pakijs zo lang bleef uitbreiden, en evenmin waarom het nu smelt. Er zijn verschillende hypotheses: het gat in de ozonlaag kan er iets mee te maken hebben, de wind, de stromingen of de temperatuur van de diepzee, maar geen enkele hypothese verklaart met zekerheid waarom 2014 een scharnierjaar was. “Geen enkele hypothese is goed volgens mij”, zegt Douglas Martinson, oceanograaf aan de Universiteit van Colombia, die in de commissie zat die het artikel valideerde. Hij waarschuwt dat het noordpoolgebied en Antarctica vergelijken neerkomt op “appelen met militaire voertuigen vergelijken”, doordat het ene ook door land wordt omgeven, en het andere niet. (Belga)
