‘De rauwe kantjes van het leven hebben mij wel eens een tijdje ingehaald’, schrijft Liesbet Sommen in een pleidooi om het taboe rond psychische problemen te doorbreken.
Toen de oprichtsters van de facebookcommunity ’the gentlemom’ naar aanleiding van de week van de geestelijke gezondheidszorg recent een selfie postten met de lichte antidepressiva die ze nemen of namen, werd dat niet door elke volger van de pagina positief onthaald. Een dag later nuanceerden de dames hun post: ze wilden medicatie zeker niet promoten en zien ook heil in andere behandelingen zoals therapie.
Die nuance, noem het bijna een rechtzetting, geeft aan hoe gevoelig dit debat nog steeds ligt. Het enige wat de gentlemoms probeerden was net als andere initiatieven trachten het taboe rond geestelijke gezondheidsproblemen te doorbreken. Ook Te Gek!?, het project van psychiatrisch ziekenhuis Sint-Annendael dat vooral bekendheid kreeg dankzij steun van bekende gezichten zoals Selah Sue, probeert de positieve beeldvorming rond psychische problemen te vergroten.
‘Ja, ik ben een tijdje naar een psycholoog gegaan. En ik ben er trots op’
Het lezen van de cijfers van geestelijkgezondvlaanderen.be doet sterk verwonderen dat psychische problemen in Vlaanderen nog steeds in zo’n doofpotsfeertje vertoeven. Eén op vier mensen krijgt immers vroeg of laat af te rekenen met min of meer ernstige psychische problemen. Als je willekeurig drie Belgen rond een tafel plaatst, zal gemiddeld één van hen doorheen zijn leven ooit geconfronteerd worden met een psychische stoornis. Vrouwen hebben bijna twee keer zoveel last van depressie en angst als mannen. Mannen hebben veel vaker last van psychische stoornissen die te maken hebben met alcoholgebruik.
Onmenselijk
Het nefaste aan het scheef bekijken van mensen met een psychische problematiek is dat dit het genezingsproces allesbehalve bevordert. Bij psychische problemen vallen de maatschappelijke reacties al te vaak onder twee categorieën: de ene die stelt dat mensen met een geestelijk probleem zich aanstellen en maar niet zo flauw moeten doen; de andere die hen afschrijft als van lotje getikt. Stel je voor dat we even aanmatigend met de ogen zouden draaien wanneer iemand pakweg kanker heeft; hoe onmenselijk zouden we het vinden om het leed van de zieke op die manier nog te vergroten. Exact hetzelfde gaat op voor psychische problemen.
Medicatie
Hoe positief ook de lans die de gentlemoms met hun antidepressivum-selfie braken; het overmatige gebruik van slaap-en kalmeringsmiddelen in Vlaanderen blijft opvallend. Met 19,1 procent is het gebruik van ervan hoog in vergelijking met andere landen. De combinatie van medicatie met therapie zou de norm moeten zijn, maar is het vandaag niet. Therapie vergt een aanzienlijke tijdsinvestering, die niet altijd te combineren is met bijvoorbeeld een job of een gezin.
Terugbetaling
Maar ook financiële afwegingen spelen een rol. Psychotherapie wordt niet terugbetaald door de ziekteverzekering, behalve wanneer men deze bij een psychiater volgt, omdat deze nu eenmaal een arts is. Gesprekken bij andere psychotherapeuten en psychologen moeten volledig zelf betaald worden, met een minimum van ongeveer 30 euro voor een uur. Een wekelijkse sessie bij de psycholoog kost dus al snel 150 euro per maand. Medicatie daarentegen is veel goedkoper; vaak betaalt men bij de apotheker een tiental euro voor een doosje waar men drie maanden mee doet.
Erkenning
De terugbetaling van gesprekstherapie ter bestrijding van psychische problemen moet eerst vooraf gegaan worden door de erkenning van het beroep psychotherapeut. De wet die door CD&V-parlementslid Nathalie Muylle werd geschreven is essentieel om het kaf met charlatans van het koren met professionals te scheiden. Het is immers ronduit gevaarlijk om een al kwetsbaar persoon over te leveren aan iemand die niet het beste met hem of haar voorheeft.
‘Aangezien de terugbetaling hopelijk op de erkenning zal volgen, voelt iedere categorie van hulpverlener vandaag actief in de psychotherapie zich geroepen om een erkenning te vragen.’
Maar de uitvoering van de wet-Muylle botst op een aantal juridische en maatschappelijke hindernissen. Aangezien de terugbetaling hopelijk op de erkenning zal volgen, voelt iedere categorie van hulpverlener vandaag actief in de psychotherapie zich geroepen om een erkenning te vragen. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block moet dit varkentje wassen.
Trots
Na sterke vrouwen als de gentlemoms en Selah Sue vond ik het tijd om zelf mijn duit in het zakje te doen en het taboe rond psychische problemen mee te helpen doorbreken. Niet alleen zag ik in mijn omgeving dat deze patiënten, of liever, cliënten, geenszins gekken of flauwe mensen zijn. Ook ikzelf kreeg ermee te kampen. Een zware psychische stoornis heb ik niet, maar de rauwe kantjes van het leven hebben mij wel eens een tijdje ingehaald.
Misschien dat het verhelderend kan zijn voor sommigen, en een steun voor anderen, dat ik, met de rol die ik maatschappelijk vervul, toch ook één van hen ben geweest.
Ik ben dus een tijdje naar een psycholoog gegaan. En: ik ben er erg trots op, want ik durfde de confrontatie met mijn demonen aangaan. Bij de pakken blijven zitten stond niet in mijn woordenboek, net zo min als in die van één op de vier andere Belgen.
Het Schaduwparlement van Knack.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier