Ivan Van de Cloot: ‘Dit zomerakkoord getuigt van pathologisch uitstelgedrag’

De federale regering raakte het deze nacht eens over de begroting en een pakket sociale en economische maatregelen die het land naar eigen zeggen verder moet stimuleren. Volgens Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom van de denktank Itinera, wil de regering met dit pakket vooral gezichtsverlies vermijden.

Meneer Van de Cloot, de regering heeft zopas haar zomerakkoord met grote trom aangekondigd. Wat vindt u van het geheel?

De regering zegt dat dit akkoord het “DNA van de regering weerspiegelt”. Dat zou inderdaad kunnen kloppen, als dat DNA vooral gezichtsverlies wil vermijden. Elke coalitiepartner wil zijn eigen achterban niet teleurstellen, verder dan dat gaat het niet.

De MR en de Open VLD pronken met de vrijstelling tot een bepaald bedrag voor de eerste schijf van de roerende voorheffing. Ze vergelijken dat met Cooreman-Declerq, terwijl de huidige maatregel slechts over enkele euro’s gaat. Wie zich Cooreman-Declerq nog herinnert, weet dat dit maar een schertsvertoning is. Zo heeft elke coalitiepartner wel iets waarmee ze compleet gezichtsverlies kan vermijden, die ze dan vervolgens uitsmeert als een diepgaande hervorming.

U lijkt niet erg onder de indruk?

Het lijkt wel alsof iedereen aan geheugenverlies lijdt. Toen de onderhandelingen begonnen, wilden de partijen 5,4 miljard euro besparen. Nu blijkt dat er zelfs geen enkele euro wordt bespaard. Men heeft enkel door nieuwe ramingen te maken die uitgaven gereduceerd tot 2,6 miljard. Nu zeggen de regeringspartijen dat ze dit laatste bedrag pas tegen oktober willen vinden. De echte inzet, namelijk hoe ze die miljarden gaan vinden, heeft men botweg uitgesteld.

Het belangrijkste aan dit akkoord is wat er aan ontbreekt. Dit is ziekelijk uitstelgedrag. De regering had voor de onderhandelingen beloofd om de uitgaven structureel te saneren. Om dit op een grondige manier te kunnen doen, moet je je zeker twee jaar voorbereiden. En wat doet deze regering? Ze begint pas aan besparingen de dag voor de begrotingscontrole.

De regering zegt dat ze de economie niet wil kapotbesparen nu ze eindelijk weer op gang komt.

Er zijn zelfs al signalen dat de economie momenteel al oververhit geraakt, en dat er dus maar best wat tegengas wordt gegeven. Als het economisch slecht gaat mag je niet te zwaar aan de broeksriem trekken, maar als het goed gaat moet je besparen. Deze gunstige omstandigheden gaan op lange termijn niet blijven duren. Indien de regering haar schulden niet met mondjesmaat begint te corrigeren, wanneer zal ze het dan wel doen? Een overheid kan niet permanent boven haar stand leven.

Wat de effectenrekening betreft. Er gaan ondertussen al stemmen op dat de schatting van 254 miljoen euro die de taks op effectenrekening moet opbrengen onrealistisch is.

Dit is wat regeringen in België al vijftien jaar doen. Ze zetten iets op papier en ze gaan er vanuit dat binnen een aantal jaar niemand nog de proef op de som neemt om te controleren of de aankondigingen wel degelijk gerealiseerd zijn. De fiscalisten zijn op dit moment al uitwegen aan het zoeken voor de belangrijke effectenportefeuilles. Op korte termijn zullen er misschien wel wat opbrengsten zijn, maar op de lange termijn zal het lager uitvallen. Maar tegen dan is iedereen alweer vergeten dat dit vandaag werd voorgesteld als een grote hervorming. En dat is het niet.

De regering wil de gedeeltelijke privatisering van Arco een fonds oprichten die de gedupeerde moet vergoeden. Daar draait de belastingbetaler uiteindelijk voor op. Is dit geen verkapte vorm van staatssteun?

Het was al langer duidelijk dat dit de bedoeling was van deze regering. Het is maar de vraag of dit de toets van ons rechtssysteem ditmaal wel zal doorstaan. Verscheidene rechtbanken hebben al meermaals aangetoond dat als beleggers verliezen maken op hun portefeuilles ze zelf de gevolgen moeten dragen. Maar als een bepaalde achterban van een bepaalde partij verliezen maakt, mogen die verliezen plots afgewenteld worden op de rest van de bevolking. Dit mechanisme is door verschillende rechtbanken al meermaals naar de prullenmand verwezen omdat het de burgers ongelijk behandelt.

Geldt dat ook voor het scenario waarin de regering Belfius een superdividend aan de Arco-gedupeerde wil betalen?

Inderdaad. Als deze superdividend wordt uitgekeerd, dan vermindert de waarde van de bank bij een eventuele verkoop. Ook dat betekent een verlies voor de Belgische belastingbetaler. Op welke manier Belfius ook wordt ingeschakeld in dit dossier, de belastingbetaler draait er voor op. Het is erg ironisch dat wanneer Dexia failliet ging, de belastingbetaler in de bres is gesprongen. Nu er eindelijk opbrengsten zijn, worden die niet toebedeeld aan iedereen die de bank in de eerste plaats heeft gered.

De regering voorziet ook een tweede piste voor pensioenspaarders. Die kunnen vanaf nu 1200 euro sparen en houden daar een belastingvermindering van 25 procent aan over. In vergelijking met het huidige systeem levert dat achttien euro meer op. Is dat wel de moeite?

Het is vooral een heel kleine operatie, die – opnieuw – vooral voor de symboliek wordt gebruikt, dan wel voor de inhoud. Ik denk dat veel mensen er van overtuigd zijn dat hun pensioen wordt vrijgesteld met achtien euro extra. Hiermee verschuift ook de koopkracht van vandaag naar de toekomst.

De regering heeft de vennootschapsbelasting wel verlaagd van 33 procent tot 25 procent. Zal die de kmo’s en de grote bedrijven ten goede komen?

Voor de onderhandelingen bedroeg de vennootschapsbelasting 33 procent en de roerende voorheffing 15 procent. Als je je winst uitkeert aan de aandeelhouders moet je daar roerende voorheffing op betalen. Voor iedereen die kan rekenen is dat een totaal van 48 procent. Nu evolueert de vennootschapsbelasting naar 25 procent, maar ondertussen is de roerende voorheffing gestegen tot 27 procent. Dus we beginnen en eindigen met ongeveer dezelfde hoogte, maar men stelt dit voor alsof ze effectief een belastingverlaging hebben geraliseerd.

Het is met andere woorden een vestzak-broekzak operatie?

Voor vele bedrijven zal dat inderdaad zo zijn. Voor sommige zal het iets beter uitkomen, voor anderen dan weer iets slechter. En dat stelt men dan voor als een grote hervorming.