Bert Bultinck

‘In onze regeringen is er tot nader order geen gebrek aan “klimaatsaboteurs”‘

Bert Bultinck Hoofdredacteur van Knack

‘De planeet redden is niet alleen van het grootste belang, maar ook in ons eigen belang’, schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Ze is zeventien, ze heeft idealen en ze is niet bang. Anuna De Wever – geen familie van – blijft deze week een dag weg van haar Mortselse school om te protesteren tegen ons beschamende klimaatbeleid. In navolging van de Zweedse Greta Thunberg wil de leerlinge humane wetenschappen voortaan elke donderdag staken, en niet alleen omdat ze zo een uurtje wiskunde zal missen. Ze zal ook andere scholieren tot spijbelen aanzetten: ‘Waarom zouden wij naar school gaan als er geen toekomst is voor ons?’ zei ze in Het Laatste Nieuws. Doet dat denken aan het ietwat goedkope ‘no future’ van de late jaren zeventig? Vandaag zijn de punkers groen, spreken ze met twee woorden en houden ze de lijnen met de schooldirectie open. De bezorgdheid van Anuna is terecht, dwingend en dringend.

In onze regeringen is er tot nader order geen gebrek aan ‘klimaatsaboteurs’.

Veel Vlaamse jongeren maken zich ongerust over het klimaat en vinden het net als Anuna ongehoord dat België de verhoogde klimaatambities van de ‘High Ambition Coalition’ niet heeft onderschreven. Die kopgroep in de klimaatinspanningen sloeg begin december in het Poolse Katowice de handen in elkaar om, buiten de officiële COP24-onderhandelingen, méér te doen tegen de opwarming van de aarde. Al onze buurlanden, en meer dan twintig andere landen, ondertekenden zonder morren de intentieverklaring: als we ter plaatse blijven trappelen, stevenen we af op een stijging van anderhalf, twee, drie of misschien wel meer dan drie graden. Scherp of pijnlijk was de taal van de verklaring niet: ze was zo mogelijk nog vager dan het Marrakeshpact voor migratie. Maar België tekende niet.

Met name het kabinet-Bourgeois drukte zich achteraf expliciet en fors tégen de verhoogde ambities uit: bijkomende maatregelen ‘moeten onderbouwd worden door een impactstudie’, zo klonk het in typerend administratief Nederlands. ‘Loze engagementen zijn niet aan ons besteed.’ Echte engagementen overigens ook niet: de emissiedoelstellingen voor 2020 worden voor Vlaanderen nu al onhaalbaar geacht. Achteraf kreeg de N-VA zware beschuldigingen naar het hoofd geslingerd, vooral van de Vlaamse liberalen. Maar aan ‘klimaatsaboteurs’ is er tot nader order in alle vier betrokken regeringen geen gebrek. Zowel de Vlaamse als de federale regering toonde de afgelopen jaren een ontstellend gebrek aan ambitie. Ook de Open VLD, de CD&V en de MR zijn verantwoordelijk.

De nieuwe punkers zijn groen, spreken met twee woorden en gaan het klimaat redden.

In zijn scherpzinnige nieuwe boekje, dat recent in het Nederlands is vertaald, probeert de Franse filosoof Bruno Latour te verklaren waarom we maar niet tot handelen in staat blijken, ook niet in het aanschijn van aanstormende milieucatastrofes. In het bondige essay, dat Waar kunnen we landen? heet, ziet hij overal ter wereld verliezers opduiken: mensen die de trieste ervaring delen ‘van hun land beroofd’ te zijn. Daarmee doelt Latour zowel op vluchtelingen die hun land door oorlogen of hongersnood hebben moeten verlaten, als op de mensen die de migranten moeten opvangen en hun vertrouwde omgeving schrikbarend snel zien veranderen: vervreemding is er in beide gevallen. Bovendien is er ook voor het rijke Westen de benauwende ervaring van het veranderende klimaat zelf. Ook daardoor raken we ontheemd op eigen bodem.

Bij Latour zijn de migratiecrisis, de opstoten van xenofobie, de groeiende ongelijkheid en de klimaatellende nauw met elkaar verbonden. Het is alsof de kosmopolitische elite op een bepaald moment heeft beseft, schrijft hij, dat er niet genoeg is om de ‘American way of life’ voor iedereen te garanderen en dan maar de solidariteit heeft afgeschaft. De deregulering van de markten, de ontmanteling van de welvaartsstaat en de klimaatontkenning zijn allemaal verschijnselen van dezelfde paniek. De ‘ one percent’ heeft de aarde opgegeven, en redt wat er te redden valt – voor zichzelf, welteverstaan.

Het absurde klimaatnegationisme, en het wegkijken van treuzelende regeringen, doet Latour denken aan de elite op de Titanic die aan het orkest vraagt ‘lang genoeg slaapliedjes te blijven spelen zodat ze er in het nachtelijk duister vandoor kunnen gaan’. Of de actie van Anuna De Wever duurzaam en doeltreffend zal zijn, moet nog blijken. Maar het verzet groeit, over de grenzen van links en rechts heen, in onze buurlanden, op de Fiji-eilanden en in Mortselse scholen. We moeten de natuur opnieuw als ons ’territorium’ zien, schrijft Latour, met een vocabulaire dat efficiënt wegstuurt van de irritante ecologische pastoorspraatjes. Alleen zo kunnen we inzien dat de planeet redden niet alleen van het grootste belang is, maar ook in ons eigen belang.

Dit artikel verschijnt woensdag 9 januari in Knack.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content