‘Hoop dat overlijden Fabiola ons doet reflecteren over de tijdsgeest van deze eeuw’

‘Het debat over het Koningshuis krijgt een heropflakkering na het overlijden van dé koningin van de vorige eeuw’, schrijft Irina De Knop in deze bijdrage aan het Schaduwparlement. ‘Ik hoop dat de dood van Fabiola niet alleen de tijdsgeest van die vorige eeuw afsluit, maar ook een begin mag zijn van een reflectie over de tijdsgeest van déze eeuw.’

Het overlijden van de koningin – voor wie ik als jong meisje veel respect had, ondanks mijn politieke en ideologische overtuiging – komt niet als een verrassing. De oude dame was ten slotte 86. Ik houd er wel een bepaald gevoel aan over, dat perfect onder woorden wordt gebracht door de hoofdredacteur van De Standaard: met het overlijden van Fabiola komt een einde aan de twintigste-eeuwse monarchie. ‘In haar tijd kon die monarchie respect afdwingen. Die tijd was helaas op. Op hoogbejaarde leeftijd heeft koningin Fabiola die kentering helaas nog ervaren’, meent Karel Verhoeven.

Zelf vind ik het een beetje te betreuren, hoe men het nieuws rond haar zogenaamde ‘belastingoptimalisatie’ uitvergrootte en op die manier, om politieke redenen, het imago van een mens, dat toch probeerde om goed te leven, zo diep heeft geschaad. Niet dat er geen opmerkingen te maken zijn over de besteding van de middelen, over het geheel van de financiering van het Koningshuis. Maar ik vond zelf wel dat men deze dame met de discussies van de laatste maanden ontdeed van het respect dat ze bij haar generatie afdwong en toch wel verdiende. Het klopte niet met het beeld dat vele mensen hadden van de koningin; het beeld van een Spartaanse, diep gelovige en heel waardige koningin.

De manier waarop wij Belgen en Vlamingen, met ons Koningshuis omgaan, zegt niet alleen veel over ons land zelf, het zegt ook veel over de evolutie van onze maatschappij en de manier waarop media en opiniemakers omgaan met mensen.

De wijze waarop ons Koningshuis functioneert, de wijze waarop het ‘instituut’ wordt gefinancierd, het feit dat onze koning en koningin nalaten om antwoorden te formuleren die tegemoet komen aan wat mensen denken en vragen, verklaren voor een stuk waarom de discussie over de rol en het nut zo openlijk en ook hard wordt gevoerd.

Ik geloof ook heel sterk dat wij Belgen en Vlamingen zo weinig schroom hebben om het hof ter discussie te stellen, omwille van onze eigen geschiedenis. Ten slotte bestaat België pas sinds 1830 en is de identificatie met de koninklijke familie, die op dat moment eerder een politieke constructie was, veel minder diep geworteld in de overlevering van generaties in vergelijking met pakweg Nederland, Spanje, Denemarken of Zweden. België is een blijft een vredespact tussen de grotere machten rondom ons en onvermijdelijk voelt het koningschap redelijk artificieel aan.

Anderzijds kan ik mij moeilijk van de mening ontdoen dat we in onze opiniemakerij nog weinig ontzien. Er is weinig of geen schroom, om los van wat mensen doen, betekend of reeds gedaan of bewezen hebben in het verleden, dezelfde mensen met de grond gelijk te maken op basis van één feit, één misverstand misschien.

Begrijp me niet verkeerd, ik vind het uiteraard een goede evolutie dat ook de top van de maatschappij kritisch wordt benaderd, dat hun beslissingen en fouten openlijk kunnen worden besproken. Maar ik vind de manier waarop het gebeurt minder evident. Aan de hand van één gebeurtenis, dat men dan nog eens uit de context haalt, beoordeelt en veroordeelt men. Dat is niet alleen ongemeen hard, maar ook niet rechtvaardig. Het is het gevolg van de evolutie van onze media, waarbij we alles in een korte paragraaf moeten samenvatten, en waarbij grote koppen bepalen of de consument de gazet koopt of het nieuwsbericht leest.

Ik wil niet ouderwets doen, maar ik houd toch van een beetje grondigheid, waarbij we als politici de kans krijgen om nuances te maken, de context te schetsen of gewoon iets uit te leggen. Ik hoop stilletjes dat generatie Y, die duidelijk opkomt voor haar rechten en naast economische groei ook duurzaamheid belangrijk vindt, die terug streeft naar een stukje authenticiteit, deze waarden ook mag mee inbrengen in het politieke, maatschappelijke en medialandschap.

Niet om de discussie of het debat te fnuiken, wel om het te verrijken zonder mensen te schofferen.