‘Hoe Vlamingen zelf naar de natie moeten toewerken’

‘Wij moeten als Vlamingen de ambitie koesteren om te blijven groeien en ons verder te ontwikkelen, zowel individueel al collectief’, schrijft Simon Cox, woordvoerder van de Vlaamse Volksbeweging. ‘Enkel naar België wijzen is een zwaktebod, we moeten zelf het heft in handen durven nemen.’

‘Eendracht maakt macht, l’union fait la force.’ Zo luidt de nationale wapenspreuk van het koninkrijk België. De periode rond de nationale feestdag, is een mooi moment om op een eerlijke manier te reflecteren over wat die eendracht inhoudt en in wat die zich vertaalt. Of op welke vlakken het aan die eendracht ontbreekt.

Identiteit is een kernbegrip wanneer we het hebben over eendracht, het lijkt een even nietszeggende als arbitraire term maar toch onmisbaar wanneer we het hebben over gemeenschapsvorming. Om identiteit toch te definiëren stel ik dat het gemeenschappelijke opvattingen zijn die mensen delen binnen een bepaald gebied, zonder bewust met die opvattingen bezig te zijn, maar die ze toch als vanzelfsprekend beschouwen. Een stilzwijgende consensus over individuele gebruiken binnen een groter geheel dus. Identiteit uit zich in die gebruiken die een volk rijk is, dit gaat van taal en cultuur tot sociologische opvattingen.

Hoe Vlamingen zelf naar de natie moeten toewerken.

Het is een open deur intrappen om te stellen dat er op vlak van taal binnen België totaal geen ‘unie’ is. Eerst en vooral moet alles wat zich federaal afspeelt in overeenstemming zijn met de drie landstalen van België, met alle administratieve rompslomp van dien. Maar als er dan ‘tous ensemble‘ onder een zwart-geel-rode vlag naar buiten getreden wordt, spreken we dankzij een typisch Belgisch marketing-geïnspireerd compromis van de Red Devils. Nochtans: een sterke identiteit en voldoende eigenwaarde inspireert om in de eigen landstaal de wereld in te trekken. Kijk maar naar de Fransen, ‘les bleus‘, of de Nieuw-Zeelandse trots, de ‘All Blacks‘. Het is een sterke identiteit die deze vormen van authenticiteit afdwingt in de rest van de wereld.

Ook cultureel scheidt de taalgrens twee totaal verschillende werelden. In 2005 vonden zowel in Vlaanderen als in Wallonië aparte wedstrijden plaats om ‘de grootste Belg’ te bepalen. Beide wedstrijden leverden een andere top tien op met slechts drie gemeenschappelijke laureaten. De drie die zowel ten noorden als ten zuiden zich tot een van de tien grootste Belgen mochten kronen zijn Pater Damiaan, Eddy Merckx en Jaques Brel. Het valt op dat hier geen enkele staatsman tussen zit zoals dat in de ons omringende landen wel het geval was.

Met de verkiezingen die in aantocht zijn zal het absolute verschil, het verschil in politieke opvattingen, weer glashelder worden. Op sociaaleconomisch gebied zien we dat de Vlaming opteert voor een liberalere koers terwijl in Wallonië de communisten van de PTB succes op succes boeken. Zelfs de PS lijkt volgens de laatste peilingen terug overeind te krabbelen. En het zijn deze tegenstellingen die zich straks in de federale regeringsformatie terug ontmoeten. Met de MR die in Wallonië klappen krijgt en de N-VA die ook een licht verlies lijkt te gaan leiden neemt de dreiging van een meer Belgisch georiënteerde regering toe. Want de CD&V en de Open VLD lijken niet te leren uit de fouten uit het verleden en springen mee in de dans van het herfederaliseren van bepaalde bevoegdheden als ultieme oplossing voor alle tegenstellingen die er zijn.

Op alle vlakken manifesteert het verschil in opvattingen tussen de verschillende landsdelen zich. De onophoudelijke conflicten, of ze nu politiek worden uitgespeeld of niet, bewijzen ondanks 188 jaar conservatiebeleid de onwerkbaarheid van België. Daar kan geen chocolade, bier of voetbalsuccesje iets aan veranderen. We zitten nog steeds vast in de absurde constructie die België is, zes staatshervormingen ten spijt.

Wij als Vlamingen moeten bezinnen over hoe we binnen België willen functioneren en ons laten gelden. De Vlaamse regeringspartijen, en zeker de Vlaams-nationale N-VA, lijken te opteren voor de Lode Claes-doctrine, die stelt dat de Vlamingen hun numerieke meerderheid moeten uitspelen en zo richting onafhankelijkheid groeien. Voor zover het ultieme doel nog die onafhankelijkheid is. We hebben nu een federale regering die uit drie Vlaamse en slechts één Waalse partij bestaat. Hierdoor lijkt het dat bepaalde thema’s die onder de federale bevoegdheid vallen een meer Vlaamse benadering krijgen, maar dat is slechts schijn. Zo behaalden de Vlamingen in de federale regering enkele (pyrrus)overwinningen op vlak van migratie en economie die ten zuiden van de taalgrens een collectieve woede uitlokten. En vakbondsbetogingen, in Wallonië veel breder gedragen dan in Vlaanderen, waardoor de verschillende vakbonden onze hoofdstad Brussel en honderdduizenden pendelaars brutaal gijzelden.

Het grootste gevaar echter schuilt er in dat door die Vlaamse stempel die nu op de federale regering wordt gedrukt, Vlamingen makkelijker België aanvaarden. Want zie: “België, het werkt”. Dit kan enkel in combinatie met de communautaire diepvriessituatie waardoor de grote communautaire twisten latent aanwezig blijven, maar geen plek meer krijgen in het publiek debat dat mee wordt bevroren. Terwijl het zo is dat de Vlaamse invloed in de regering ogenschijnlijk het leven voor de Vlaming verbetert, niet dankzij, maar ondanks België.

Wij moeten als Vlamingen de ambitie koesteren om te blijven groeien en ons verder te ontwikkelen, zowel individueel al collectief. Ondanks de communautaire stilstand moeten we de oorzaak van de stagnering blijven zoeken en die ook benoemen.

Enkel naar België wijzen is een zwaktebod, we moeten zelf het heft in handen durven nemen. Vroeg of laat zal dit resulteren in botsingen met het plafond dat België voor ons creëert. Het is van kapitaal belang om ons daarop voor te bereiden door ambitieus en met open vizier de confrontaties aan te gaan die zich stellen. Het zal ons als natie enkel versterken.

Simon Cox is communicatieverantwoordelijke bij de Vlaamse Volksbeweging (VVB).