Historica Sophie De Schaepdrijver: ‘Hoe dieper het gevoel van crisis, hoe intenser de zoektocht naar de held’

Sophie De Schaepdrijver: 'Hillary Clinton zul je nooit op een lekkere quote betrappen. Ik vind dat eerder een plus dan een min.' © Lies Willaert

Historica Sophie De Schaepdrijver stond Josse De Pauw bij in zijn zoektocht naar een hedendaagse definitie van ‘de held’.

Wat was de teneur van jullie gesprekken?

Sophie De Schaepdrijver: We deelden eenzelfde fascinatie voor heldendom. Wat beweegt mensen ertoe om veel op te geven – zelfs hun leven – voor iets dat ze als Een Zaak definiëren? Welke mensen? In welke omstandigheden? Wat ons beiden ook fascineert, is hoe de held of heldin wordt ontdekt, gelauwerd, gemáákt? Door wie? Wanneer? In tijden van crisis eerder dan in routineuze tijden? En: kun je ook held af worden? In 2015 publiceerde ik mijn boek over de Belgische verzetsstrijdster Gabrielle Petit. Ik dacht dus al een tijd intens over die vragen na.

Hoe is het begrip ‘heldendom’ geëvolueerd, van de opkomst van het nationalisme tot vandaag?

De Schaepdrijver: Heldendom hoort in zekere zin bij nationalisme, beide hebben wezenlijk een democratische impuls gemeen. De ‘natie’ is in principe de gemeenschap van gelijken. Een standensamenleving is geen natie. En het bestaan van de natie wordt ‘bewezen’ door helden: gewone burgers – geen aristocraten, geen prinsen, geen bisschoppen – die veel méér doen dan hun plicht en veel méér doen dan je van zo’n eenvoudige man of vrouw zou verwachten. Zodra dat negentiende-eeuwse model van de held vorm had, kon het ook internationale zaken dienen: de antikoloniale held, de vredesheld, de ecologische held. Tot helaas ook de Syriëstrijder.

Is ‘heldendom’ nog van deze tijd?

De Schaepdrijver: Ja, hoe dieper het gevoel van crisis, hoe intenser de zoektocht naar de held. Niet dat het alleen een crisisfenomeen is. Het verhaal van de held of heldin biedt ook werkelijk houvast. Het wordt enkel bedenkelijk als er geen ruimte is voor de historische blik, voor kritiek op de held.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content