Saïd El Khadraoui (SP.A)

‘Het Westen is mee verantwoordelijke voor de chaos die Europa omringt’

Saïd El Khadraoui (SP.A) Gemeenteraadslid voor SP.A in Leuven

In zijn eerste bijdrage voor het Schaduwparlement pleit Saïd El Khadraoui (SP.A) voor een meer Europese aanpak voor migratie. ‘Een VN-resolutie en luchtaanvallen zijn niet voldoende om een dictatuur om te vormen tot een democratie.’

Het bericht werd wat overschaduwd door de discussie over aangebrande oude mails en facebookberichten, maar staatssecretaris voor asiel en migratie Theo Francken liet na de start van de regering weten dat het aantal kwetsbare vluchtelingen uit kampen in de buurt van conflictgebieden dat ons land kan opvangen, zou stijgen van de huidige 100 naar 250 in 2019 (De Standaard, 13/10/2014). Statistisch gezien is dat een spectaculaire groei, maar het is niet in verhouding tot de immense behoeften die ontstaan zijn in de brandhaarden die Europa omringen. Naar verluidt werd er over die stijging tijdens de regeringsonderhandelingen overigens stevig gebakkeleid want niet iedereen lijkt hierover enthousiast te zijn. Ondertussen wil de regering het Europees agentschap Frontex, dat de buitengrenzen van Europa moet helpen afschermen, versterken om vooral te vermijden dat nog meer vluchtelingen het zouden wagen om met gammele bootjes de Middellandse Zee over te steken ‘niet om de muren van Europa nog hoger op te trekken, maar net om meer levens te redden’.

500 per dag

Dat het nodig is om levens te redden, lijdt geen twijfel. Dit jaar verdronken reeds 3000 vluchtelingen in de Middellandse Zee, afgelopen maand zo’n 500. Enkel wanneer een kritische grens wordt overschreden, zoals bij de ramp in Lampedusa in oktober 2013 waarbij in één keer 366 mensen het leven lieten, halen deze drama’s de voorpagina’s nog. Hoewel er verschillende routes bestaan om Europa te bereiken, lijkt die naar Italië de meest bewandelde weg. Dit jaar bereikten reeds 160.000 migranten Italië, of meer dan 500 per dag, waarvan er 90.000 uit het water gehaald werden door de Italiaanse marine. Dit kost de Italiaanse schatkist handenvol geld en dat is moeilijk vol te houden. Volgens The Independent wordt ondertussen een aardige stuiver verdiend aan een hele industrie, gespecialiseerd in mensenhandel. De jaarlijkse omzet van deze lugubere booming business wordt geschat op 1 miljard dollar per jaar. Mensen betalen 5.000 à 10.000 dollar aan meedogenloze smokkelaars om naar Europa te kunnen trekken.

Zij riskeren hun leven niet voor hun plezier, maar omdat de kans om te sterven onder bombardementen, gefolterd of verkracht te worden, of om van honger om te komen nog vele malen groter is in hun land van herkomst. Want dat is het toch dat de Palestijnen uit Gaza, de Yezidi uit Irak, de miljoenen Syriërs of mensen uit Somalië of Eritrea drijft? Letterlijk alles hebben ze ervoor over om deze miserie te ontvluchten en wie kan hen ongelijk geven?

Collectieve verantwoordelijkheid

We mogen onze ogen hier niet voor sluiten, omdat we er vroeg of laat toch de gevolgen van ondervinden, maar ook omdat het Westen collectief mee verantwoordelijk is voor de chaos die Europa omringt. De wortels hiervan reiken tot een slecht verwerkt dekolonisatieproces en jarenlange steun aan corrupte dictators. Meer recent heeft de oorlog in Irak geleid tot een ontmanteling van de Iraakse staat en heeft het desastreuze beleid de Soenitische stammen in de armen gedreven van IS. De strijd tegen de gruweldaden van IS krijgt nu internationale prioriteit, ook van ons land. Maar dat kan paradoxaal genoeg de gematigde Syrische oppositie verder frustreren en radicaliseren door de vaststelling dat IS wél wordt aangepakt, maar dat het regime van Assad ondertussen straffeloos haar eigen burgers kan blijven platbombarderen. Uit de aanpak van de burgeroorlog in Libië hebben we geleerd dat er steeds twee stappen vooruit moet worden gedacht. In maart 2011 startte een internationale coalitie tegen het Libië van Khadaffi en werd de dictator van zijn troon gestoten. Daarover zijn we gelukkig, maar vandaag verkeert Libië in totale chaos. Het beleid faalde omdat een VN-resolutie en luchtaanvallen niet voldoende zijn om een dictatuur om te vormen tot een democratie. Dat vergt namelijk een ambitieus plan om sterke instellingen uit de grond te stampen, minderheden te beschermen evenals volgehouden investeringen in onderwijs, jobs en economische ontwikkeling. De massale en ongecontroleerde toevoer van wapens in Libië heeft de verspreiding ervan naar Mali en zowat de hele Sahel mogelijk gemaakt waardoor ook hier chaos en onveiligheid overheerst.

3 miljoen Syrische vluchtelingen

De situatie in Syrië is ondertussen een wespennest geworden. Een oplossing zal niet eenvoudig zijn omdat de kanker daarvoor te ver uitgezaaid is. De angst bij alle soorten minderheden zit diep, het vertrouwen is zoek. Het conflict exporteert zich ook naar de buurlanden waar de spanningen almaar groter worden en tot uitbarstingen kunnen leiden. Een oplossing zal moeten uitgedokterd worden door de internationale gemeenschap en een allesomvattend plan voor de brede regio moeten omvatten. Maar liefst 3 miljoen Syrische vluchtelingen zijn ondertussen geregistreerd, vooral in buurlanden Libanon, Jordanië en Turkije. Dat is onhoudbaar. Turkije alleen al herbergt 1,4 miljoen vluchtelingen. Door de strijd met IS zijn er begin oktober alleen al 138.000 Syrische Koerden de grens over getrokken. Dat is evenveel als het totaal aantal Syrische vluchtelingen dat de 28 EU-lidstaten hebben aanvaard sinds het begin van het conflict in 2011. De vluchtelingenstroom alleen in de landen zelf of in de regio opvangen is onbegonnen werk en verloopt moeizaam. In een recent rapport beschrijft Valerie Amos, Ondersecretaris-Generaal van de Verenigde Naties, verantwoordelijk voor de coördinatie van Humanitaire Zaken, de complete minachting voor internationaal humanitair recht en mensenrechten in Syrië. Humanitaire hulpverlening in Syrië wordt hevig bemoeilijkt door gevechten en administratieve procedures. Drieënzestig hulpverleners verloren het leven sinds het begin van de oorlog. Maar liefst 11 miljoen Syriërs zijn hulpbehoevend, waarvan er 6,4 miljoen gevlucht zijn naar andere delen van Syrië zelf. Geweld, met inbegrip van het gebruik ‘barrel bombs’, autobommen, mortiergranaten, moord, executies, folteringen en gijzelingen zijn schering en inslag.

De Verenigde Naties en haar organisaties moeten ook steeds opnieuw bedelen voor geld: indien er geen extra fondsen worden bekomen zal het Wereldvoedselprogramma verplicht zijn haar operaties binnen twee maand te beëindigen. Dat programma heeft aan meer dan 4,1 miljoen personen voedsel geleverd.

Europese aanpak

Kortom, de uitdagingen zijn enorm. Meer dan ooit is er nood aan een meer coherente Europese strategie voor migratie en het voorkomen van migratie door de problemen bij de wortels aan te pakken. België moet binnen het bredere Europese verband haar verantwoordelijkheid opnemen en handelen. Dit is geen ver-van-ons-bed-show. Niet handelen zal op termijn oneindig veel meer kosten, en zal zich als een boemerang tegen ons keren.

Op humanitair vlak dienen de hulporganisaties over voldoende middelen te beschikken om hun werk naar behoren te kunnen uitvoeren. De miljoenen vluchtelingen moeten een min of meer normaal leven kunnen verderzetten, met bijzondere aandacht voor het onderwijs van de kinderen. Uit solidariteit zou een groter deel van de vluchtelingen via een speciaal programma naar rustigere oorden, ook in Europa, moeten worden overgebracht zoals we dat tijdens de oorlog in Kosovo hebben gedaan. De buurlanden gaan de huidige situatie niet kunnen volhouden. Zeker nu de winter in aantocht is lijkt me dat geen overbodige luxe. De mensenhandelaars en smokkelaars moeten internationaal aangepakt worden, zoals dat ook met de piraterij gebeurd is in de buurt van Somalië.

Parallel hiermee moeten we samen met de internationale gemeenschap een gecoördineerd en ambitieus plan ontwikkelen om landen die in een transitie zitten vooruit te helpen zodat mensen stabiliteit, hoop en perspectief kan geboden worden. Voor Syrië dient een strategie ontwikkeld te worden die de betrokken partijen rond de tafel dwingt en de gematigde krachten ondersteunt. Dit mag geen eindpunt zijn, maar de start van een langdurige periode van hervormingen die het land de nodige stabiele instellingen moet bezorgen, vertrouwen geeft aan de diverse minderheden en een economische relance mogelijk maakt. Daar zijn we spijtig genoeg nog ver van verwijderd. Ik hoop van harte dat Theo Francken en de hele regering twee stappen vooruit denken, zich bewust zijn van de uitdagingen en er ook echt iets aan doen, want anders zullen die 250 opvangplaatsen ridicuul lijken in verhouding tot de noden.

Partner Content