Vorige week zorgden vijf ontzettend populaire winkels voor grote ophef door hun sluiting aan te kondigen. ‘Zouden we ook zo zijn geschrokken als de bakker of kruidenier om de hoek dat had gedaan?’ vraagt Knack-redactrice Ann Peuteman zich af. ‘Ik denk het niet. Nochtans zouden we daar nog veel meer stampei over moeten maken.’
Twee bakkers en een slager waren er in de straat toen ik hier vijf jaar geleden kwam wonen. Bij de slager blijven de rolgordijnen nu al meer dan een jaar dicht en in het pand waar een van de bakkers zat, is ondertussen een Vietnamees restaurant gevestigd. Dat ze ermee zijn gestopt, komt door de concurrentie van andere slagers en bakkers, maar vooral van de Carrefour hier vlakbij. Net zoals de apothekers in de buurt kreunen onder de concurrentie van de farmasupermarkt die een paar jaar geleden de deuren opende. Niet alleen is het aanbod daar veel groter en vaak goedkoper, die baanwinkels zijn ook nog eens van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat open. Daar kan geen kleine zelfstandige tegenop.
Het verdwijnen van buurtwinkels heeft zelfs impact op de volksgezondheid.
Vandaar dat we er met z’n allen intrapten toen er vorige week een opvallende foto op de Facebook-pagina van de Gentse boekhandel Paard van Troje werd gepost: ‘Wij stoppen. Bedankt voor alle jaren.’ Dat konden ze toch niet menen? Grandioze boeken heb ik in de loop der jaren in die winkel ontdekt, vaak voorzien van een handgeschreven briefje met ‘aanrader’ op. Groot was dan ook mijn opluchting – en die van de duizenden andere klanten die op sociale media hun afgrijzen hadden laten blijken – toen het om een actie van Unizo bleek te gaan die ons ertoe moet aanzetten vaker lokaal te shoppen. Dat we zo ontdaan waren, komt doordat de winkels die aan de actie meededen allesbehalve doorsnee zaken zijn. Daar shoppen is een belevenis, een statement ook. Zouden we net zo geschokt reageren op een soortgelijke actie van bakkerij Dumont, slager Marc of kruidenier De Fruitmand? Ik dacht het niet.
Nochtans zouden we daar minstens evenveel stampei over moeten maken. Het verdwijnen van al die buurtwinkels, zowel uit de binnenstad als de buitenwijken, heeft immers grote gevolgen. Om te beginnen, is shoppen bij een winkel in je buurt een pak ecologischer. En niet alleen omdat je er je auto niet voor van stal hoeft te halen, maar ook omdat je dan met veel minder plastic verpakkingen thuiskomt. In zo’n zakje waar de bakker je boerenbrood of pistolets in doet, zit namelijk geen doorkijkraampje. Een varkenshaasje dat je bij de slager koopt, wordt niet verpakt in een schaal van zacht plastic en de fruitverkoper heeft van die stevige bruine papieren zakken voor appels, perziken of prinsessenbonen.
Beste winkelier, schreeuw uw merites van de daken alsof uw leven ervan afhangt.
Daarnaast is het voor sommige mensen allesbehalve evident om naar een supermarkt langs de een of andere steenweg te trekken. Omdat ze geen auto hebben, zich amper een bus- of tramticket kunnen veroorloven of slecht ter been zijn. Als alle winkels waar je verse voeding kunt kopen uit een wijk verdwijnen, kan dat op termijn zelfs gevolgen hebben voor de gezondheid van de bewoners. Nu al ontstaan her en der in Vlaanderen zogenaamde voedselwoestijnen: armere, dichtbevolkte wijken waar geen buurtwinkel, superette of warenhuis meer op wandelafstand is. In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, waar vandaag veel meer van die woestijnen zijn, valt op dat steeds meer fastfoodketens in er neerstrijken. De bewoners kunnen dus kiezen tussen moeite doen om een winkel te bereiken waar ze gezonde voeding kunnen kopen die ze dan ook nog eens moeten klaarmaken of om de hoek een hamburger met frieten en een halve liter cola bestellen.
Als er zoveel van afhangt, waarom shoppen we dan niet veel vaker in plaatselijke winkels zodat die rendabel kunnen blijven? Omdat dat tijdrovend is vooral (en soms ook duurder). In de supermarkt vind je alles op één plek: brood, fruit, groenten, vlees, vis, tofoe, tandpasta, schrijfgerief en snijbloemen. Dat daar shoppen allesbehalve een belevenis en al helemaal geen statement is, kan ons doorgaans niet deren. Door de week moet het vooral vooruitgaan en een beetje betaalbaar blijven.
Al zouden we natuurlijk wel een béétje meer moeite kunnen doen. Door eens per week boodschappen te doen in de supermarkt en alles wat we daarnaast nog nodig hebben bij een buurtwinkel te kopen, bijvoorbeeld. De buurtwinkeliers van hun kant zouden hun merites best wat dikker in de verf mogen zetten. Natuurlijk is hun tiengranenbrood honderd keer lekkerder dan dat uit de supermarkt. Iedereen ruikt toch dat er veel meer smaak in die aardbeien, tomaten en meloenen zit? Schreeuw dat van de daken, beste winkelier, alsof uw leven ervan afhangt. Want dat is ook een beetje zo.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
