‘Het lijkt erop dat we afstevenen op het einde van België’

Europarlementslid en voormalig CD&V-vicepremier Kris Peeters pleit voor een volwaardige regering van beperkte duur met een beperkt programma en samenstelling.

‘Een politiek lichaam dat zijn eigen sterfelijkheid ervaart, maakt zich noodgedwongen los van zijn tijdloze grondslagen’. Dit is een citaat dat ik terugvond in het boek van Luuk van Middelaar waarmee de auteur verwijst naar het ‘machiavellian moment‘ van de schrijver J.G.A Pocock. Is België nu niet zijn machiavellistisch moment aan het beleven?

We moeten natuurlijk eerst goed begrijpen wat een “machiavellian moment” betekent. Met het boek ‘De Heerser’ probeerde de beroemde schrijver Niccolo Machiavelli, die na een zeer succesvolle diplomatieke carrière aan de kant werd gezet, terug in de gunst te komen van de vorsten door een boek te schrijven over de mechanismen van de politiek. Dit werkstuk is een mijlpaal geworden in onze politieke geschiedenis en de start geweest van de moderne politiek. Voor de tijd van Niccolo Machiavelli ging men ervan uit dat Staten en vorstendommen een eeuwig leven kenden. Dit komt vandaag een beetje eigenaardig over, maar ook in het verdrag van Lissabon (2009) ging men er nog steeds vanuit dat niemand de Europese Unie ooit zou verlaten. Eens lid van EU, altijd lid, dacht men toen. Er was gewoon weg geen artikel 50 voorzien.

Het lijkt erop dat we afstevenen op het einde van België.

De Britten hebben ons wakker geschud. Met de Brexit krijgen we een brutale bevestiging dat niets voor eeuwig is, ook niet het lidmaatschap van de EU. Vele auteurs leggen het ontstaan van de moderne politiek bij de erkenning van deze eindigheid die Niccolo Machiavelli voor het eerst in zijn boeken neerschreef. Pocock noemt dit het machiavellistisch moment: “het moment waarop de republiek zich realiseerde dat ze oog in oog stond met haar tijdelijkheid en eindigheid, en ze politiek en moreel stand probeerde te houden in een stroom van redeloze gebeurtenissen, die het hele maatschappelijke en politieke systeem leken te ontwrichten en te vernietigen”.

Is de Belgische politiek in zo’n moment nu terecht gekomen? Na verschillende staatshervormingen, opeenvolgende crisissen en een stroom van politieke uitspraken als ‘J’en ai marre’ (Magnette) tijdens de onderhandelingen lijkt het erop dat we afstevenen op het einde van België. Sommige partijen hebben dit al jaren als doel en voelen nu hun momentum gekomen. De andere partijen zijn niet bij machte om het tij te keren en beginnen nu ook al openlijk te spreken over ‘een andere aanpak’. Het machiavellistisch moment kan naar het verdwijnen van België leiden, maar het kan ook nog een keerpunt zijn. Dit is ook de overtuiging van Niccolo Machiavelli die in zijn werken aanzet tot politieke daadkracht en handelen.

Het besef dat België als politiek lichaam kan stoppen te bestaan moet alle sleutelspelers dan ook inspireren tot het opnemen van verantwoordelijkheid en tot daadkracht.

Het besef dat België als politiek lichaam kan stoppen te bestaan moet alle sleutelspelers dan ook inspireren tot het opnemen van verantwoordelijkheid en tot daadkracht.

Men moet beseffen dat onze sociale zekerheid op het Belgisch niveau van essentieel belang is voor alle inwoners in het land en een splitsing ervan niet voor iedereen dezelfde waarborgen zal bieden.

Ook de overheidsfinanciën kunnen maar opgelost worden wanneer alle niveau’s in dit land bijdragen om dit op te lossen.

Als de splitsing van België nu het politiek thema nummer één zou worden, zal dat veel ‘politieke’ tijd en energie vergen. Tijd en energie die we nodig hebben voor de vele andere maatschappelijke uitdagingen. Want hoever zijn we ondertussen gevorderd met onze omslag naar een duurzame samenleving? En hoeveel beter staan we er budgettair voor? Niet ver en niet beter, vrees ik.

Daarbij komt nog dat de Europese Unie voor een zeer beslissende periode staat waarin België een belangrijke rol kan spelen. Denk maar aan de ‘green deal’, ‘artificiële intelligentie’ of heel het immigratiepakket. Alle grote politieke-maatschapppelijke problemen van België/Vlaanderen/Brussel/Wallonië vragen immers minstens een Europese oplossing. Alleen een lidstaat als België kan (en moet) eensgezind met de deelstaten daarin een rol spelen. Als men vanuit deze wetenschap naar het Belgisch machiavellistisch moment kijkt, betekent dit dat men niet op de ingeslagen weg kan voortgaan.

We hebben het nodig dat partijen oplossingsgericht worden. En die moeten niet gelijk welke regering of coalitie smeden.

Een regering die over een aantal essentiële dossiers niet tot een vergelijk komt, dat ook door de deelstaatregeringen mee kan uitgevoerd worden, is maar een kort leven beschoren.

Een coalitie die geen Vlaamse meerderheid omvat, is evenmin aanvaardbaar. Men kan niet zomaar 60 % van de bevolking negeren die instaat voor 70 % van het BNP en 80% van de export.

Pleiten voor een experten regering is fout. We hebben nood aan een volwaardige regering van beperkte duur met een beperkt programma en samenstelling. Als die na een beperkte tijd stopt en nieuwe verkiezingen volgen, is meteen op een elegante manier een einde gemaakt aan de domme keuze om alle verkiezingen te laten samenvallen.

Het momentum is daar. Onze verantwoordelijkheid ook.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content