‘Het elektriciteitsbeleid van de regering is omgekeerde herverdeling: wie al heeft, krijgt nog meer’

Bart Tommelein in Villa Politica © /

De uitlating van Vlaams minister van Energie Bart Tommelein dat ruim de helft van de Vlamingen “geen benul heeft van zijn energiefactuur” is bij SP.A-parlementsleden Joris Vandenbroucke en Rob Beenders in het verkeerde keelgat geschoten. De gebruikers weten goed genoeg waar de regering mee bezig is, schrijven ze.

Veel gekker moet het niet worden. Volgens energieminister Bart Tommelein ‘heeft meer dan de helft van de Vlamingen geen benul van zijn energiefactuur’. Ongetwijfeld daarom dat hij de ene rekening na de andere naar de Vlaamse gezinnen stuurt en tegelijk van de daken schreeuwt dat het maar eens gedaan moet zijn met die factuurverhogingen. Ongetwijfeld daarom ook dat hij in een nota die inmiddels is goedgekeurd door de Vlaamse regering schreef dat – en we citeren letterlijk – “de belastingbrief een belangrijk instrument geworden is om belastingen te innen”.

Dat is omgekeerde herverdeling: wie al heeft, krijgt nog meer.

‘Genoeg is genoeg’, zei Tommelein begin deze week toen de VREG aankondigde dat de gemiddelde gezinsfactuur volgend jaar nog maar eens 50 euro duurder wordt en daarmee de 1.000 euro overschrijdt. Een week eerder had die andere Bart al ongeveer hetzelfde gezegd: volgens De Wever moest het maar eens gedaan zijn met die stijging van de energiefactuur. Zitten de N-VA en de Open VLD dan niet in de regeringen die de Turteltaks uitgevonden hebben, de btw op elektriciteit verhoogd hebben naar 21 procent en het basispakket gratis stroom voor elk gezin afgeschaft hebben? Zitten zij niet in de regeringen die de subsidies voor groene warmte, de isolatiepremies en de werking van de energieregulator VREG voortaan door de energieverbruiker laten betalen in de plaats van, zoals vroeger, uit de eigen begroting? Maar ach, who cares? De Vlaming heeft toch geen benul van zijn facturen.

‘De vervuiler betaalt niet, maar passeert langs de kassa’

Maar de mensen zijn niet de dommeriken voor wie Tommelein hen lijkt te houden. De Vlaamse gezinnen, alleenstaanden en kmo’s weten goed genoeg wat er met hun energiefactuur aan de hand is. De keuzes van deze regering zijn niet neutraal: systematisch schuiven ze de kosten door van de grote luxeverbruikers en de grote industriële bedrijven naar de zuinige, kleine particuliere verbruiker. De Turteltaks is het best gekende voorbeeld: gezinnen betalen per verbruikte hoeveelheid stroom 50 keer meer dan grote bedrijven. De dertig grootste bedrijven, samen goed voor een kwart van het verbruik in Vlaanderen, betalen helemaal niets. Dat is omgekeerde herverdeling: wie al heeft, krijgt nog meer. En de vervuiler betaalt niet, maar passeert langs de kassa.

Het systeem was te sociaal en te groen, dus moest het weg.

Hetzelfde geldt voor alle andere factuurverhogingen. De btw-verhoging treft de bedrijven niet. De gratis stroom was een vorm van herverdeling, want natuurlijk betaalde iemand de rekening: iedereen kreeg een basispakket gratis, goed om de basisbehoeften te dekken om menswaardig te leven. De rekening werd doorgeschoven naar iedereen die meer verbruikte dan strikt noodzakelijk. Aangezien het elektriciteitsverbruik recht evenredig stijgt met het inkomen, zorgde de maatregel ervoor dat de sterkste schouders de zwaarste lasten droegen. Bovendien zorgde het systeem voor een progressieve energiefactuur: hoe meer je verbruikte, hoe duurder de stroom werd per verbruikte hoeveelheid. Een betere manier om energieverspilling te ontmoedigen bestaat er niet. Wie zuinig is bespaart, wie verspilt betaalt. Dat is de eerlijkste en milieuvriendelijkste manier om de energiefactuur samen te stellen. Maar het systeem was te sociaal en te groen, dus moest het weg.

‘Elektriciteit als symbool van rechts beleid’

Idem met de verschuiving van een aantal kosten van de begroting naar de factuur. Vroeger betaalde de regering de werking van de VREG zelf, net als een groot deel van de isolatiepremies en de volledige subsidies voor projecten van groene warmte. Open VLD en N-VA hebben die kosten in de energiefactuur van de gezinnen gestoken. ‘Ach, of het nu de belastingbetaler is of de energieverbruiker, dat zijn toch dezelfde mensen’, zeggen de ministers dan in koor. Ja, alleen worden de belastingen in dit land (voorlopig) wél nog altijd geïnd volgens het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. In de energiefactuur is dat dus niet langer het geval. En zo zorgt het doorschuiven van die kosten naar de factuur opnieuw voor een verdere omgekeerde herverdeling.

De VREG rekende voor dat de vaste kost van de energierekening voor een gemiddeld gezin met 216 euro zal stijgen. Nog voor je één lamp aangestoken hebt.

En het wordt nog beter, want alle dure eden ten spijt, wordt het principe van omgekeerde herverdeling binnenkort gebetonneerd in de energiefactuur. Het zogenaamde capaciteitstarief staat in het regeerakkoord en zal er opnieuw voor zorgen dat zuinige, kleine verbruikers een hogere rekening krijgen gepresenteerd ten voordele van grote verbruikers. Simpel gezegd komt het erop neer dat het gros van de kosten voortaan als vast jaarlijks bedrag zal worden aangerekend in de plaats van per verbruikte hoeveelheid. De VREG rekende in een uitgebreid consultatierapport al voor dat de vaste kost van de energierekening voor een gemiddeld gezin met 216 euro zal stijgen. Nog voor je één lamp aangestoken hebt. Je wordt dus aangemoedigd om veel te verbruiken om de kost per verbruikte kilowattuur laag te houden. Net zoals je de jaarlijkse wegenbelasting en je autoverzekering pas terugverdient nadat je een bepaald aantal kilometers hebt gereden. Alle mobiliteitsexperts zijn het erover eens dat we het gebruik van de auto moeten belasten in plaats van het bezit, en dat is ook de richting die het beleid uitgaat. Maar met de energiefactuur wil minister Tommelein dus de andere kant uit.

En zo wordt elektriciteit stilaan het symbool van rechts beleid: geef aan wie al heeft, pak af van wie het moeilijk heeft en laat de vervuiler met rust. In tegenstelling tot wat de minister denkt, zijn de Vlamingen zich daar heel goed van bewust.

Joris Vandenbroucke, SP.A-fractieleider in het Vlaams parlement, en Rob Beenders, Vlaams parlementslid

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content