‘Herstelt de regering-De Croo de gouden financieringsregel in ere?’

Ligt er nog iemand wakker van de toestand van het land? Vorig week presenteerde de Europese Commissie een rapport over België en dat was niet mals. We hebben een te groot begrotingstekort, een te hoge schuld, een inefficiënte fiscaliteit, hoge pensioenuitgaven, een slabakkend onderwijs, een trage omschakeling naar duurzame energie en een groeiende klimaatachterstand. In de kranten stond het rapport ergens weggemoffeld op pagina zoveel en het veroorzaakte ook al geen politieke commotie.

Gelukkig is niet iedereen in ons land bevangen door lethargie, een ziekelijke slaapzucht. De Leuvense expert overheidsfinanciën Wim Moesen, bijvoorbeeld, is iemand die niet aflaat en steeds opnieuw de vinger op de wonde legt. Al jaren laakt hij de manier waarop onze politici omspringen met het belastinggeld, hoe de begrotingen worden opgesteld en het gebrek aan geloofwaardige cijfers. ‘Eigenlijk mogen we dit niet tolereren’, zo zei hij een halfjaar geleden in Knack. En gelijk heeft hij.

Moesen heeft een nieuwe beleidsnota klaar, die eerstdaags wordt gepubliceerd. De titel luidt: De budgettaire pandoering van een pandemie. Wat nu? Het is een prima paper waarin nog maar eens wordt gedocumenteerd dat België een belhamel is die last heeft met budgettaire discipline en dat we aanleunen bij de zogenaamde Club Med-landen, Spanje, Portugal, Italië en Griekenland. Moesen reikt ook aanbevelingen aan voor het begrotingsbeleid van de regering-De Croo. De begroting zal trouwens een onderdeel zijn van het grote zomerakkoord dat de premier tegen 21 juli in het vooruitzicht stelt en waarmee hij hoopt een doorstart te kunnen nemen met een regering waar alle fut uit is.

Herstelt de regering-De Croo de gouden financieringsregel in ere?

Moesen vertrekt van het recentste vooruitzicht voor België dat als basisscenario een tekort van 3,4 procent in 2024 geeft. En dan brengt hij de gouden financieringsregel in herinnering. Die zegt dat je voor publieke investeringsprojecten, zoals in infrastructuur, mag lenen omdat daar iets tastbaars tegenover staat waar je generaties lang van kunt genieten. Voor de lopende uitgaven, zoals de ambtenarenlonen, mag je niet lenen. Die moet je betalen van de inkomsten. Zal de regering-De Croo die gouden financieringsregel in ere herstellen?

De afgelopen jaren waren de publieke investeringen goed voor afgerond 3 procent van de publieke middelen. Als dat zo blijft voor de begrotingsjaren 2023 en 2024, dan bedraagt het tekort op de lopende uitgaven van de begroting in 2024 zo’n 0,4 procent van het bbp. Dat wil zeggen dat er dan afgerond 2,5 miljard euro bijkomende budgettaire inspanningen moeten worden geleverd om het tekort terug te brengen tot 3 procent, de omvang van de publieke investeringen.

Moesen geeft ook aan waar die 2,5 miljard kan worden gevonden. Hij wijst eerst op de ‘fiscale koterij’. Allerhande pressiegroepen ijveren driftig voor aftrekken en vrijstellingen voor de eigen achterban en hollen zo de belastingopbrengsten uit. Een fiscale hervorming, aanvankelijk door De Croo niet opgenomen in het zomerakkoord, kan niet uitblijven. Dan is er de ‘subsidiestokerij’, zoals Moesen die noemt: pressiegroepen slagen er vlot in om subsidies en toelagen bij de overheden los te weken. Ook dat moet worden aangepakt. En dan blijken we ook meer dan onze buurlanden uit te geven aan bijvoorbeeld algemene administratie. Ook daar valt wel wat te rapen.

Of dat ervan zal komen? ‘Beleidsmakers geven vaak de indruk dat ze meer bezig zijn met het “aankondigingseffect” van een nieuwe maatregel dan met de handhaving: de uitvoering op het terrein, monitoring, controle, rekenschap’, schrijft Moesen. Benieuwd of dat met het zomerakkoord van De Croo anders zal zijn.