De Vilvoorde burgemeester Hans Bonte (SP.A) hekelt de ‘stoerdoenerij’, de symbolenstrijd en het gediscussieer over Donald Trump in het terreurdebat. ‘We moeten gewoon bewijzen aan de 300.000 moslims in dit land dat we fundamenteel anders zijn dan Trump. Bijvoorbeeld door de moskeeën te erkennen die door de Staatsveiligheid goedgekeurd zijn.’
‘Twee jaar geleden al formuleerde het Comité P concrete aanbevelingen’, zegt Hans Bonte (SP.A). Hij besprak die aanbevelingen vorige week, toen ze werden besproken in een parlementaire begeleidingscommissie. ‘Na twee jaar heeft de federale regering daar nog niets mee gedaan. De schotten tussen de politiediensten zijn nog altijd niet ondergeschikt aan de veiligheid van het land, waardoor de informatie niet doorstroomt. Dat is nochtans een van de hete hangijzers van de onderzoekscommissie. Er zijn ook nog altijd te weinig allochtone medewerkers bij de politie en Arabischsprekenden bij de Staatsveiligheid. De topman van de staatsveiligheid, Jaak Raes, heeft dat met zoveel woorden toegegeven: hij heeft te weinig volk dat thuis is in die milieus. Of denk aan Mechelen. Een allochtone politiemedewerker bracht gevoelige en waardevolle informatie aan, maar hij botst op reserve wegens zijn afkomst. Na twee jaar is er nog steeds te weinig diversiteit. En inzetten op wijkpolitie wordt belet omdat dreigingsniveau drie nog altijd van kracht is. Dat bepaalt onder meer dat een agent niet alleen mag zijn in een politiekantoor. En dus gaan de meeste dicht. Kortom: de problemen zijn bekend, de aanbevelingen zijn duidelijk, maar de regering slaagt er niet in om ze uit te voeren.
Verwacht u dat ook de twee commissies een muis zullen baren?
HANS BONTE: Ik vrees het wel. Daarom wil ik de onderzoekscommissie een concrete suggestie doen. Zij zullen een hele analyse maken van waar het misliep. Maar naar ik vermoed zullen ze niet naar de wortels van het probleem gaan. Nochtans is zo’n analyse pas dan interessant. Daarom stel ik voor dat ze een biografie maken van alle mensen die op de lijst staan van het OCAD (Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging).
Er zijn nog altijd te weinig Arabisch-sprekenden bij de Staatsveiligheid
We zullen collectief van onze stoel vallen omdat zal blijken op welke leeftijd men die mensen eigenlijk al kende. Vaak van kindsbeen af. We beschikken over dossiers van elfjarigen die betrokken waren bij overvallen. Die biografieën zullen aantonen dat we fundamenteel tekortschieten in het reageren op vormen van deviantie en ontsporing op jonge leeftijd. De hulpverlening naar jongeren in kwetsbare, allochtone milieus faalt en het jeugdsanctierecht is veel te soft in het bijsturen. Hoe de sleutelfiguren van de aanslagen op 22 maart met de voeten gespeeld hebben van de justitie-assistent, zonder dat er opgetreden werd: je houdt dat niet voor mogelijk.
Wat moeten we daaraan doen?
Bonte: We moeten veel meer investeren om die kwetsbare jongeren van kindsbeen af bij te staan. Als blijkt dat een jongen die zich op zijn 17e heeft opgeblazen, al maanden niet meer naar school kwam, dan zegt dat iets. Moeten maatschappelijk assistenten dan niet vroeger langsgaan, moest die jongere niet sneller naar een internaat gestuurd worden?
Daar spreekt u over geregionaliseerde bevoegdheden. Wat kan de commissie daarover zeggen?
BONTE: Dat is net waarom ik pessimistisch ben. Door de communautaire stilstand is er geen constructief overleg meer tussen de verschillende bevoegdheidsniveaus. De federale ministers Jan Jambon (N-VA) en Koen Geens (CD&V) en hun veiligheidsdiensten zouden samenwerkingsakkoorden moeten sluiten met hun Vlaamse collega’s Jo Vandeurzen (CD&V) en Liesbeth Homans (N-VA).
Staat de federale overheid te vaak alleen in deze strijd?
BONTE: Ik vraag me alleszins af wanneer Vlaanderen wakker zal worden. Misschien moet minister-president Geert Bourgeois (N-VA) maar eens uit zijn pijp komen. De Vlaamse Rand wordt heel kwetsbaar voor de Brusselse problematiek, hij zit in de frontlinie van de strijd tegen radicalisering en terreur. Ik merk het elke dag.
Wat moet Bourgeois dan doen?
BONTE: Een belangenconflict inroepen. Als dat kan voor de luchthaven – geheel terecht, trouwens -, dan kan het ook tegen die andere eenzijdige federale beslissing die haar belangen schaadt: de politiedotaties. In Brussel krijgt Molenbeek de laagste dotatie. Maar ook de Vlaamse Rand krijgt minder, ondanks die kwetsbaarheid. Waarom slikt Vlaanderen dat? Als de Vlaamse regering ook begaan is met de veiligheid van haar inwoners, roept ze een belangenconflict in.
De commissie Terreurbestrijding van Koen Metsu (N-VA), dat is stoerdoenerij
Bent u optimistischer over de commissie Terreurbestrijding, waar u deel van uitmaakt?
BONTE: Dat is het andere uiterste. Daar voert men een symbolenstrijd. Neem nu het voorstel dat commissievoorzitter Koen Metsu (N-VA) lanceerde op Knack.be. Hij wil een lijst met mensen die de gevangenis niet meer mogen bezoeken, omdat ze geradicaliseerd zijn. In se een goed idee: ik ben daar niet tegen. Alleen is het compleet van de pot gerukt als je naar de realiteit kijkt. Ik of mijn politiecommissaris kan geen enkele informatie krijgen over wie ‘onze’ geradicaliseerde Vilvoordenaars in de gevangenis opzoekt. Geen enkele gevangenisdirecteur wil of mag dat geven, omwille van de wet op de privacy. Terwijl ik als burgemeester gebonden ben door de Foreign Terrorist Fighters-richtlijn van de staatsveiligheid: ik moet geradicaliseerden, terugkeerders, mensen die geprobeerd hebben te vertrekken, … nauwgezet opvolgen. Ook wie in de gevangenis zit. Maar dat kan ik dus niet
Weet Metsu dan niet dat die informatie niet mag vrijgegeven worden?
BONTE: Neen.
De voorzitter van de Commissie Terreurbestrijding is daar niet van op de hoogte?
BONTE: Neen. En dat is zijn zorg ook niet. Dit is gewoon stoerdoenerij. Net zoals de verlenging van de administratieve aanhouding. De hele veiligheidsketen wil dat van 24 uur naar 48 uur brengen. Ook de experts, van onderzoeksrechters over politie tot mensenrechtenorganisaties, gaan daarmee akkoord. En ook in het parlement is er een totale consensus, op één partij na: N-VA heeft er een vedettenpunt van gemaakt en wil 72 uur. En dus houden zij – als enigen – een wetsvoorstel van ons daarover tegen. Zij zijn bereid om de mensen uit het veld in de kou te laten staan, puur voor een symbool. (op dreef) En als er nu één iets duidelijk is in het veiligheidsdebat, dan is het toch dat de fusie van de Brusselse politiezones zich opdringt. Het is zonneklaar dat de hoofdstad nood heeft aan eenheid van commando qua veiligheid. Als ik dat opwerp in de commissie, dan zijn Franstalige Brusselaars tegen.
Als het je echt menens is met een veiligheidsbeleid en je hoofdstad is de achilleshiel ervan, dan moet je doen wat specialisten al jaren vragen: de politiezones samenvoegen en centraal laten aansturen. Maar ook dat verzandt in partijpolitieke opstellingen binnen de meerderheid. Ik vraag al maanden om dat te agenderen, maar Metsu blijft zeggen dat het nog komt.
Nochtans is dat toch altijd een strijdpunt geweest voor N-VA?
BONTE: Ze durven geen crisis riskeren met MR, bij wie dit erg gevoelig ligt. Maar als je je land en je hoofdstad wil beveiligen, moet je dat doen.
Hoe beleeft u de discussies, zoals die in de Kamer, over Donald Trump?
BONTE:De keiharde vaststelling is: de machtigste man van de wereld stuurt een puur racistische boodschap de wereld in. Daar heeft geen nuance nodig, noch een debat. Daarmee zeg ik overigens hetzelfde als Rik Daems (Open VLD) in het Vlaams parlement. Alsof dat nog niet erg genoeg is, zeg ik er ook hetzelfde mee als jihadistische ronselaars. Dat hoor ik van onze mensen die op de straat de deradicalisering in uitvoer brengen: onze preventie- en straathoekwerkers, mensen uit de islamgemeenschap of islamconsulenten die in de gevangenis werken. Zo’n consulent zei me dat hij nu bekeken wordt als de volgende die zal aangepakt worden: “Eerst richten ze zich op de extremisten, daarna op de ‘gematigden'”. Onze mensen, ook in de moslimgemeenschap, staan op scherp.
We moeten niet nuanceren over Trump, gewoon benoemen: zijn racistische boodschap is voelbaar tot in de wijken waarin wij strijden tegen radicalisering
Hoe vindt u dan dat er moet gereageerd worden?
BONTE:Niet door te discussiëren in de Wetstraat of op het Martelarenplein, maar door gewoon te bewijzen aan de 300.000 moslims in dit land dat we fundamenteel anders zijn dan Trump. Dat kan heel eenvoudig: erken de moskeeën die door de Staatsveiligheid goedgekeurd zijn. De Vlaamse regering wil nu een bevoegdheidsdebat daarover, om toch maar niet te moeten doen wat in de Grondwet staat: religies gelijk behandelen. We moeten absoluut een goede doorlichting doen, maar je moet het oordeel van de Staatsveiligheid toch niet blijven in vraag stellen? De moskee van Vilvoorde heeft 20 jaar geleden – 20 jaar! – een aanvraag ingediend, heeft alle screenings positief doorgelopen en is nog steeds niet erkend. Dit is kolen op de molen van diegenen die radicalisering prediken. Zij merken op dat lege kerken wél gesubsidieerd worden. Trump is een zeer dubieuze, gevaarlijke president wiens racistische boodschap voelbaar is tot in de wijken waarin wij strijden tegen radicalisering. Meer moet je daar niet over debatteren. Gewoon benoemen. (grijnst)
Zoals Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten nu doet?
BONTE: Tjah, zij heeft een nieuwe vijand gevonden: het salafisme. Ook Paul Van Tigchelt van het OCAD zegt dat.
Moet het salafisme dan niet bestreden worden?
BONTE: Ik heb huizenhoge bedenkingen bij de oerconservatieve interpretatie van de islam van de salafisten. Maar de overgrote meerderheid van hen behoren wel tot de meest vreedzame moslims van ons land. Zij zweren per definitie het geweld af. Mijn vrees is dat door van hen de nieuwe vijand te maken, je het salafisme zal versterken en ook het extremisme binnen het salafisme.
Je moet geen ideeënoorlog voeren. Daar valt niets te winnen. De strijd tegen radicalisering en terrorisme win of verlies je op de hoeken van de straat. In moskeeën. In sportclubs. In scholen. Verketter het salafisme, en je versterkt het extremisme. Je zal het voor mensen sexy maken om tot groepen toe te treden die niet koosjer zijn. Trump is er dus al in geslaagd om onze samenleving onveiliger te maken, en hij niet alleen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
