‘Hannah Gadsby’s grappen over het patriarchaat zijn mij beginnen te vervelen’

Douglas, de opvolger van Hannah Gadsby’s briljante Nanette, is een grote teleurstelling.

Alex Agnew heeft Nanette van Hannah Gadsby nog altijd niet gezien. Althans, dat leidde ik af uit de opmerkingen die hij vorige week in De Standaard over die show maakte. ‘Hannah Gadsby die komt vertellen over haar angsten: wat heeft dat nog met comedy te maken’, vroeg hij zich daar af. ‘”Ik wil niet meer lachen met mezelf”, zegt ze. Dus je gaat alleen nog lachen met anderen? Dat is wel erg hautain, niet? Als je niemand mag kwetsen, dan mag je ook geen grappen meer maken over oudere witte mannen, want dat is evenzeer oordelen op basis van ras en geslacht. Als je niet consequent bent in je bullshit, kan ik je al helemaal niet ernstig nemen.’

Nanette van Gadsby – lesbisch, autistisch, mollig, mensenschuw, afkomstig uit Tasmanië – is een van de slimste, indrukwekkendste en geestigste shows die de voorbije jaren zijn gemaakt. Het is bizar dat iemand als Agnew, toch ook lang niet de domste van het stel dat zich Vlaamse comedians noemt, daar met zo’n warrig gebazel op reageert. Het moet zijn dat ze toch ergens iets heeft geraakt.

Toevallig speelde Hannah Gadsby vorige vrijdag haar opvolger van Nanette, Douglas, in de Antwerpse stadsschouwburg. Het was de voorstelling van het jaar waar ik het meest naar uitkeek, en ook het hardst tegenop zag. Wat viel er na het bommetje dat Nanette was, en dat ook nog maar een jaar geleden was ontploft, eigenlijk nog te zeggen?

Niet zo heel erg veel, helaas. Douglas bevat exact dezelfde thema’s als Nanette, behalve misschien een deeltje over haar autisme. Sterker nog: Douglas lijkt aan elkaar te hangen van materiaal dat misschien al voor Nanette was geschreven maar de uiteindelijke versie, terecht, niet had gehaald. Het zit ook helemaal niet zo geraffineerd in elkaar als Gadsby zelf lijkt te denken. Ik was diep teleurgesteld, en bij de verwerking daarvan hielp het niet dat de zaal vreselijk enthousiast was. Het publiek lachte met elke grap, of applaudisseerde nog liever, om duidelijk te maken dat Gadsby gelijk had met wat ze zei. Ze had dan meestal net weer een oudere, witte man zoals haar gynaecoloog, Italiaanse schilders uit de renaissance, Louis C.K. of Wally voor schut gezet. Die grappen over het patriarchaat zijn mij de laatste maanden beginnen te vervelen. Netflix staat er ook vol van. Ze zijn even voorspelbaar als de kneuterige, in zichzelf gekeerde verhaaltjes die Vlaamse comedians hun publiek graag vertellen. Het is niet omdat Gadsby een terechte, feministische strijd voert dat al haar shows vanzelf geestig worden. Een grap raakt sneller versleten dan dat een eis raakt ingewilligd.