‘Deze regering gaat naar een model dat zinvol vrijwilligerswerk voor werklozen ontraadt, en zinloos verplichte gemeenschapsdienst wil opleggen. Ik verkies net het omgekeerde’, schrijft Lies Corneillie (Groen) voor het Schaduwparlement van Knack.be.
Je krijgt het vaak in buitenland niet uitgelegd, wat vrijwilligerswerk bij ons betekent. Maar liefst 22% van de Vlamingen is als vrijwilliger actief: in een socio-culturele vereniging, bij de sportclub, het buurtcomité, in het woonzorgcentrum, de wereldwinkel of de harmonie. En jong geleerd is oud gedaan. 14% van de Vlamingen is vrijwilliger in het jeugdwerk. Het jeugdwerk in Vlaanderen draait op vrijwilligers tussen de 17 en 25 jaar oud. Je kan dus gerust stellen dat ‘vrijwilligen’ bij de Vlamingen in het bloed zit, en dat het ons uniek maakt.
‘Haaks op de mooie vrijwilligerstraditie in Vlaanderen staat het pleidooi voor verplichte gemeenschapsdienst voor werklozen’
Wat is dat vrijwilligerswerk dan precies? Vrijwilligerswerk vertrekt vanuit de goesting om samen met anderen iets te doen in je buurt of om je in te zetten voor iets waar je in gelooft. Je wil anderen ontmoeten of iets bijleren. Vrijwilligen is dan ook een ideale manier om je talenten te ontdekken en te verfijnen. Vrijwilliger zijn dat vertrekt vanuit jezelf, het is een deel van je identiteit. Je doet het omdat je het wil en je er goed bij voelt. Je houdt vol omdat je er iets voor terugkrijgt dat meer waard is dan een financiële vergoeding.
Velen van ons zijn vrijwilliger geweest, of zijn het nog steeds. We vertellen enthousiast over de vriendschappen of over het prachtige gevoel dat je iets kan betekenen voor een ander. Niet enkel vrijwilligers zelf, maar bijvoorbeeld ook werkgevers zijn vol lof over engagementen in de scouts of de sportclub. Omdat vrijwilligers kunnen samenwerken en verantwoordelijkheid kunnen dragen. Omdat vrijwilligers dingen in beweging kunnen zetten, en kunnen volhouden.
‘Verplicht vrijwilligen’
Haaks op die mooie en unieke vrijwilligerstraditie in Vlaanderen staat het pleidooi voor een soort van ‘verplicht vrijwilligerswerk’ voor langdurig werklozen. Op het eerst zich niets mis mee. Want het dient toch om competenties te versterken en om een sociaal netwerk uit te bouwen. Maar verplicht vrijwilligerswerk, gaat voorbij aan de essentie. Al die positieve effecten hierboven opgesomd, zijn er pas als aan die essentiële voorwaarde is voldaan. Vrijwilligerswerk is iets wat je doet om dat je er uit vrije wil voor kiest. De vrijwilliger haalt pas al die positieve waarden uit het engagement, omdat het plezierig is en deugd doet. Die effecten zijn er niet wanneer je moet vrijwilligen uit angst om je uitkering te verliezen.
Er zijn nog meer contradicties. Zovele Vlamingen leveren dagelijks spontaan vrijwillige diensten aan de maatschappij, omdat het in hun DNA zit. Zij botsen op gebrekkige omkadering en krijgen niet de nodige waardering. Denk maar aan mantelzorgers die moeite hebben om hun regulier werk af te stemmen op de zorgtaken voor hun ziek of gehandicapt familielid. Hen wordt het moeilijk gemaakt om mantelzorger te zijn. Terwijl de langdurige werkloze verplicht mantelzorg zou moeten verlenen. Gaat het dan nog om de zorg op zich? Maakt dit niet duidelijk dat de voorstanders van de gemeenschapsdienst geen oog hebben voor de intrinsieke waarde van het vrijwilligerswerk, maar het louter plaatsen in een ‘voor wat, hoort wat’ verhaal?
Papiermolen
Helemaal absurd is het ook als je weet dat je vandaag als werkloze een papiermolen mag starten om je als vrijwillliger te engageren. Je moet een formulier van 4 pagina’s bezorgen aan de RVA. Die beoordeelt of je de activiteit al dan niet mag combineren met werkloosheid. De RVA kan dus het vrijwilligerswerk weigeren (en doet dat ook in de praktijk) wanneer het niet overeenkomt met de wet, wanneer het een activiteit is die normaal niet door een vrijwilliger wordt verricht of wanneer je beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt vermindert. Nog los van de uiteindelijke beslissing van de RVA: welk signaal geef je aan de werkloze? Dat vrijwilligerswerk dan toch niet zo zinvol is? Is het dan toch niet van cruciaal belang dat langdurig werklozen hun sociaal netwerk kunnen behouden of uitbouwen?
En stel je dan voor, dat je aan het begin van je werkloosheid géén vrijwilligerswerk mag doen en dan verloop van tijd toch plots verplicht wordt om zogenaamd vrijwillig ten dienste te staan van de maatschappij.
‘Deze regering gaat naar een model dat zinvol vrijwilligerswerk voor werklozen ontraadt, en zinloos verplichte gemeenschapsdienst wil opleggen.’
Deze regering gaat naar een model dat zinvol vrijwilligerswerk voor werklozen ontraadt, en zinloos verplichte gemeenschapsdienst wil opleggen. Ik verkies net het omgekeerde. Dat vrijwilligerswerk mensen sterker maakt, dat geloof ik zeker. Dat vrijwilligerswerk een opstap is naar vast werk, daarvoor ken ik voldoende bewijzen. Ik ben dus meer dan overtuigd om vrijwillige engagementen te stimuleren en ondersteunen. Maar dan ook echt, en altijd. Wie gelooft in de zin en de kracht van maatschappelijke dienstverlening, van mantelzorg in de eigen omgeving tot vrijwillig engagementen in organisaties, ontwikkelt een beleid dat dat integraal mogelijk maakt.
Geef tijd en ruimte aan vrijwilligers en mantelzorgers. Versoepel de wetgeving zodat werklozen echt vrijwilligerswerk mogen opnemen. Versterk de organisaties die vrijwilligers professioneel omkaderen. En laat vrijwilligerswerk tot slot wat het is: vrijwillig.
Het Schaduwparlement van Knack.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier