Greenpeace haalt slag thuis, KBC stopt financiering steenkoolcentrales en -mijnen

Betoging van activisten van Greenpeace voor het hoofdkantoor van KBC in Brussel, 3 mei 2018. © Jyl Leblon
Nick Meynen
Nick Meynen Journalist, schrijver en milieuactivist

De ingang van het hoofdkantoor van KBC te Brussel werd vandaag ingepalmd door milieu-activisten van Greenpeace. Ze wezen op de financiële en klimatologische risico’s van steenkoolinvesteringen in Tsjechië en haalden hun slag thuis.

In alle vroegte beklommen activisten de toegangspoort en rolden ze een spandoek uit om de bezoekers te dwingen tot het kiezen van ‘steenkool’ of ‘hernieuwbare energie’. Greenpeace klaagt aan dat BNP Parisbas en ING al stopten met investeren in steenkool en dat KBC wel een stap zette in 2016, maar voor Tsjechië tot vandaag een uitzondering maakt. De organisatie wijst in een rapport op zowel de financiële als klimatologische risico’s van steenkoolinvesteringen. Een aantal Tsjechen kwamen de vernietigingen van hun dorp zelfs aankaarten in Brussel.

De Europese Beyond Coal coalitie van ngo’s mag dan nog zelfverzekerd verklaren dat Europa tegen 2030 vrij van steenkool zal zijn, in Tsjechië is coal nog altijd king. De verwarming van 40% van de Tsjechen komt vandaag van steenkoolcentrales. Om die centrales van steenkool te voorzien slorpte steenkoolmijnbouw in het noorden van Tsjechië al 82 dorpen op, zegt Vladimir Burt, de burgemeester van Horni Jiretin.

KBC financieert steenkoolprojecten in het land via zijn Tsjechische poot CSOB bank. CSOB stopte al honderden miljoenen in open steenkoolmijnen. Jan Rovensky is lid van de milieuraad in Litvinov, op dit moment staat de enige verbinding tussen zijn dorp en de rest van het land op het spel: ‘Als hun plannen doorgaan zijn we omsingeld en van de buitenwereld afgesloten door mijnen aan de ene kant en het grensgebergte achter ons.’

Vladimir Burt geeft de historische context van zijn strijd: ‘De sovjets zetten de snelle expansie van de mijnen tijdens de nazibezetting voort. Vanaf de jaren zestig werden hele dorpen verzwolgen. Het verzet tegen de mijn en tegen de sovjets smolt samen. Het is in onze streek dat de verzetsgolf van 1989 begon.’ Nu vecht zijn gemeenschap tegen investeerders en de banken die hen financieren. Ze krijgen daar sinds kort ook steun uit internationale hoek voor. Horni groeide uit tot een internationale ontmoetingsplek en verzetshaard onder de slogan ‘Wij zijn de grens’. Vorig jaar kwamen mensen uit heel Europa samen om de mijn een dag te bezetten en zo de productie lam te leggen.

Jan Rovensky denkt dat er nu een kantelmoment is aangebroken: ‘Als de ontginningen in de vijf jaar dat hun licentie nog geldt niet uitbreiden, is het game over voor Czech Coal. De Tsjechische regering liet onlangs een beperkte uitbreiding van één mijn toe, waardoor de graafmachine van 150 meter lang en 60 meter hoog tot op 300 meter van de huizen van Litvinov kon komen. Maar Czech Coal kijkt naar CSOB voor geld en CSOB kijkt naar KBC voor goedkeuring.’ De houding in Tsjechië is duidelijk: als het in Brussel regent, druppelt het in Praag.

De activisten lijken hun slag thuis te halen. KBC liet in een snelle reactie op de stunt van Greenpeace weten dat het al beslist had om vanaf juni 2018 geen nieuwe financiering van steenkoolcentrales en -mijnen meer toe te laten, maar van plan was om dat later aan te kondigen. Al maakt de bank nog één uitzondering: op bestaande steenkoolcentrales voor centraal aangestuurde verwarming. Volgens KBC is deze uitzondering noodzakelijk om de 40% Tsjechen die voor verwarming op steenkool aangewezen zijn niet in de kou te zetten. Zo komt de bank weer een stap dichter bij een uitspraak die Thomas Leysen, de voorzitter van de raad van bestuur van KBC, al in 2015 deed: ‘Steenkool moet er absoluut uit.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content