Gespleten N-VA bezorgt ‘Quickie’ kopzorgen: 5 scenario’s voor wankel Kortrijk

Vincent Van Quickenborne (Open VLD) en Stefaan De Clerck (CD&V) © Belga
Nicolas Bouteca
Nicolas Bouteca Politicoloog aan de UGent, en lid van onderzoeksgroep Gaspar

Het is te stil rond de Kortrijkse politiek, schrijft UGent-politicoloog Nicolas Bouteca. De stad beleeft nochtans een aardige politieke crisis: de meerderheid staat op wankele benen door het constante geruzie binnen N-VA. Bouteca schetst 5 mogelijke scenario’s.

Het is te stil rond de Kortrijkse politiek, schrijft UGent-politicoloog Nicolas Bouteca. ‘De stad beleeft momenteel een aardige politieke crisis, maar weinig inwoners van de stad zijn hiervan op de hoogte. De huidige meerderheid doet het tot op heden niet slecht, maar staat al een tijdje op wankele benen. Dat heeft alles te maken met het constante geruzie bij de N-VA.’ Hij schetst 5 mogelijke scenario’s.

Deze analyse verscheen eerder op de Kortrijkse blog Kortrijk Scheef Bekeken, die zowel satirische als ernstige stukken brengt.

N-VA-blauw vs N-VA-geel

De Vlaams-nationalisten van de N-VA besturen de stad mee, maar zijn intern hopeloos verdeeld. Kort door de bocht gesteld, komt het erop neer dat er onenigheid bestaat tussen N-VA-blauw en N-VA-geel. De eerste groep zou je kunnen omschrijven als een soort Unizo-N-VA dat een belangrijke sociaaleconomische agenda heeft, de andere strekking sluit meer aan bij de oude Volksunie-stal met vooral cultureel-nationalistische wensen. Mix die inhoudelijke tegenstelling met botsende persoonlijkheden en gebroken ambities en je krijgt een explosief goedje.

Drie explosies

Die kwalijke cocktail ontplofte een eerste keer toen gemeenteraadslid Steve Vanneste uit de partij werd gezet. Met Vanneste was het moeilijk samenwerken en hij bracht de meerderheid en de partij in verlegenheid met uithalen naar bijvoorbeeld Nelson Mandela. Als gevolg van die defenestratie slonk de meerderheid van de stadscoalitie in de gemeenteraad van 22 naar 21 zetels. Aangezien de gemeenteraad in Kortrijk in totaal 41 zetels telt, had de coalitie nog net genoeg zetels om te kunnen besturen.

Explosie twee komt er eind december 2015, wanneer N-VA-schepen Cathérine Waelkens aankondigt dat ze ontslag zal nemen. Ze dreigde er al enkele keren mee, maar nu voegde ze ook de daad bij het woord. Ze kan zich niet meer vinden in de financiële keuzes die de stad maakt en zegt zowel de stadscoalitie als de partij vaarwel, en gaat zeer wellicht als onafhankelijke zetelen. Daarmee komt de teller van de stadscoalitie op 20 zetels te staan. Een zetel te weinig voor een meerderheid.

Alhoewel, de gemeenteraad telt ook twee verdwaalde ex-Vlaams Belangers: Maarten Seynaeve en Isa Verschaete. Zij zetelen als onafhankelijken (en behoren formeel dus niet tot de N-VA-fractie), maar zijn ondertussen lid van de N-VA en verklaarden bij hun overstap dat ze het ‘Plan Nieuw Kortrijk‘ en dus de stadscoalitie zouden ondersteunen.

Met andere woorden: de stadscoalitie kan na het ontslag van Waelkens toch nog altijd beslissingen nemen aangezien ze via de ex-VB’ers over 22 van de 41 stemmen beschikt. Maar samenwerken met politici die tot voor kort het uithangbord waren van het Vlaams Belang ligt moeilijk voor de linkse SP.A. Bovendien is het geen garantie op rust en stabiliteit.

N-VA is het beu om ‘als grasmaaiertje achter de liberaal-socialistische pikdorser aan te lopen’

Dat laatste is het gevolg van explosie drie binnen de N-VA. Deze week gaf zowel de voorzitter van de partij, Geo Verstichel, als de secretaris zijn ontslag omdat ze het beu waren om ‘als grasmaaiertje achter de liberaal-socialistische pikdorser aan te lopen’. Anders gezegd: ‘Van Quickenborne en De Coene rammelen te veel met de voeten van de N-VA.’

Het ontslag van schepen Waelkens was de druppel die bij hen de emmer deed overlopen. Maar wellicht voelde Verstichel ook zijn macht in de partij slinken. Partijvoorzitters zijn op lokaal niveau sowieso niet de nummer één binnen de partij, maar ze hebben wel iets in de pap te brokken. Met het overplanten van Bruggeling Axel Ronse (Vlaams Parlementslid voor de N-VA) naar Kortrijk is dit niet meer het geval. Ronse is de coming man binnen N-VA-Kortrijk en moet de partij een grotere geloofwaardigheid geven. Het was trouwens op zijn initiatief dat Steve Vanneste uit de N-VA werd gezet.

Hoe dan ook, Geo Verstichel liet op de persconferentie naar aanleiding van zijn ontslag verstaan dat hij een nieuwe politieke beweging wil oprichten in Kortrijk. Wie hij daarbij wil betrekken, is nog niet duidelijk, maar er zijn geruchten dat ook hij naar de twee ex-VB’ers Maarten Seynaeve en Isa Verschaete zou lonken. Als die zouden toehappen, strandt de stadscoalitie op 20 zetels en wordt Kortrijk onbestuurbaar. De toekomst van de stadscoalitie ligt dus in hun handen.

Er zijn momenteel verschillende mogelijke scenario’s denkbaar voor het bestuur van de stad.

Scenario 1: de kaduke coalitie

Het meest voor de hand liggende is het scenario waarbij de twee ex-VB’ers geen oren hebben naar de nieuwe beweging van Verstichel en de stadscoalitie blijven steunen. De stadscoalitie lijkt dat evenwel geen fraai vooruitzicht te vinden.

Volgens de ex-voorzitter van de N-VA werd hij immers onder druk gezet om de ontslagnemende schepen Waelkens te overtuigen om meteen ook ontslag te nemen uit de gemeenteraad. Op die manier zou een trouwe N-VA-partijsoldaat haar zetel in de gemeenteraad kunnen overnemen en de stadscoalitie de veilige 21e zetel kunnen bezorgen.

In de huidige omstandigheden moet men immers telkens achterom kijken of de twee onafhankelijke ex-VB’ers mee zijn. Dat is geen rustgevende situatie, en men moet dit nog drie jaar lang volhouden. Bovendien zal de oppositie bij de verkiezingen in 2018 niet nalaten om deze kaduke constructie onder vuur te nemen.

Scenario 2: de monstercoalitie

De stadscoalitie zou steun kunnen zoeken bij Groen om wat steviger in het zadel te zitten. Groen heeft twee zetels in de gemeenteraad en kan daarmee de meerderheid verlossen van de onzekerheid die vasthangt aan een coalitie die gestut wordt door twee onafhankelijken. Op die manier is de SP.A ook verlost van de kritiek van Groen dat ze samenwerken met twee voormalige Vlaams Belangers.

Het nadeel is dat Groen boter bij de vis zou eisen en dus een schepenzetel zou willen die dan wellicht van de N-VA zou moeten komen.

Er is ook een mogelijkheid om een extra schepen te maken, maar dat is in tijden van besparen moeilijk te verkopen. Bijkomend probleem is dat het met zo’n monstercoalitie echt wel één (CD&V) tegen allen zou worden. Een cadeautje voor de christendemocraten met andere woorden.

Scenario 3: de klassieke tripartite

Gespleten N-VA bezorgt 'Quickie'  kopzorgen: 5 scenario's voor wankel Kortrijk
© Karl Meersman

Burgemeester Vincent Van Quickenborne (Open VLD) zou de N-VA ook kunnen buitengooien en op zoek gaan naar steun bij de CD&V. Dan krijg je een klassieke tripartite die kan rekenen op een ruime meerderheid van 30 zetels en een schepencollege met allemaal sterke figuren.

In dat geval moeten Van Quickenborne en De Coene wel een knieval maken tegenover de partij die men in 2012 met grote gretigheid opzijschoof. Dat zou ook willen zeggen dat er een einde komt aan het zogenaamde project ‘Nieuw Kortrijk’. Inhoudelijk moet er misschien niet zo veel aan het bestuursakkoord veranderen, maar de ondertoon ‘dat men het eens zonder de CD&V zou klaren’ moet wel weg. Dat is niet simpel.

Bovendien kan de CD&V zich in dit scenario opwerpen als de enig echte stabiele factor in de Kortrijkse politiek.

Tot slot: kan Van Quickenborne burgemeester blijven in dit scenario? Hij haalde in 2012 immers een 200-tal stemmen minder dan Stefaan De Clerck. Al heeft de oud-burgemeester misschien niet echt veel zin meer in de sjerp en het zou wellicht ook geen goed idee zijn om opnieuw iemand van de ‘oude garde’ naar voren te schuiven bij de CD&V. De partij heeft immers nood aan vernieuwing.

Scenario 4: rooms-blauw

In dit scenario gooit burgemeester Van Quickenborne niet alleen de N-VA buiten, maar zet hij ook SP.A aan de deur. Hij zou dan een rooms-blauwe coalitie met een ruime meerderheid kunnen vormen, en besturen met een centrumpartij die inhoudelijk relatief dicht bij de Open VLD aansluit.

De CD&V vond de manier waarop Van Quickenborne in 2012 een anti-CD&V-coalitie sloot dan wel ‘zum Qotzen‘, maar de pragmatici binnen de partij zullen wel beseffen dat besturen op lokaal niveau belangrijker is dan het vasthouden aan principiële bezwaren.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Deze formule heeft als voordeel dat je, net zoals in het vorige scenario, over een relatief ruime meerderheid beschikt, maar bovendien de schepenmandaten slechts onder twee partijen moet verdelen. Als de grotere CD&V er vijf krijgt en de Open VLD vier, kan Van Quickenborne, zelfs met Stefaan De Clerck aan boord, misschien burgemeester blijven.

Stefaan De Clerck
Stefaan De Clerck© BELGA

Daarnaast zou een extra schepenzetel voor Open VLD handig kunnen zijn. De drie schepenzetels die ze nu hebben, zijn immers te weinig om de honger van de ambitieuze jonge wolven in de Open VLD-fractie te stillen. Ook in dit scenario moet je natuurlijk aanvaarden dat de CD&V de reddende engel is.

Een voorakkoord om na 2018 verder te gaan met deze rooms-blauwe constructie zou deze bittere pil misschien verteerbaar kunnen maken voor de liberalen.

Scenario 5: rooms-rood

De SP.A zou voor de vlucht vooruit kunnen kiezen en kunnen onderhandelen met de CD&V. Ook die combinatie beschikt immers over een meerderheid. Die is evenwel krap, en bovendien is het vertrouwen tussen Philippe De Coene, de voorman van de lokale SP.A, en sommige CD&V’ers niet fantastisch. Hij zou volgens sommigen dubbelspel gespeeld hebben bij de coalitiegesprekken in 2012. Voor CD&V zou het wel betekenen dat ze de burgemeester en vijf schepenen kunnen leveren.

Nu, wellicht gaan we de komende jaren verder met scenario 1 en is al de rest niet meer dan wat intellectuele spielerei. Maar alleen al het feit dat de denkoefening kan gemaakt worden, geeft aan dat het fundament waarop de bestuursmeerderheid in Kortrijk staat nog maar zelden zo poreus geweest is als vandaag.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content