De Belgisch-Russische zakenman Vladimir Kasyanenko is mede-eigenaar geworden van een scheepswerf in Helsinki. Die bouwt ijsbrekers en is van geopolitiek belang.
De scheepswerf in Helsinki bestaat al meer dan 150 jaar. Sinds 2011 was ze in handen van het Russische staatsbedrijf United Shipbuilding Corporation, dat er verschillende ijsbrekers en bevoorradingsschepen maakte. Naar aanleiding van de annexatie van de Krim plaatste de Amerikaanse overheid het bedrijf datzelfde jaar op een economische sanctielijst. Daardoor leed de werf miljoenenverliezen, liepen projecten vertraging op en bleven bestellingen van nieuwe schepen uit.
De Russische zakenkrant Kommersant berichtte eind vorig jaar dat Viktor Olersky (54) in gesprek was om de scheepswerf in Helsinki over te nemen. Olersky was van 2009 tot 2018 Russisch viceminister van Transport en van 2016 tot 2018 hoofd van het Russische federale maritieme en riviertransportagentschap. Maar op 20 mei sloten de eigenaars van de Finse scheepswerf een verkoopovereenkomst met een Cypriotisch bedrijf, Algador Holdings. Olersky werd voorzitter van de raad van bestuur van de scheepswerf, maar niet mede-eigenaar.
De vraag is: wie gaat er schuilt achter Algador Holdings?
Antwerpen
In samenwerking met de Finse openbare omroep YLE en met de hulp van het journalistencollectief OCCRP onderzocht Knack documenten uit de Finse, Belgische en Cypriotische bedrijfsregisters. Daaruit blijkt dat Algador Holdings voor meer dan 40 procent eigendom is van de Belgisch-Russische zakenman Vladimir Kasyanenko (54). Gevraagd naar zijn link met België laat een woordvoerder van Kasyanenko weten dat hij in 1995 naar ons land verhuisde en hier tot 2016 woonde en werkte. In 2003 verwierf hij de Belgische nationaliteit. Kasyanenko, die sinds 2016 officieel in Monaco woont, heeft zowel een Russisch als Belgisch paspoort. Zijn familie woont nog in het Antwerpse.
Rusland is zich aan het positioneren om de ontginning van arctische energievoorraden voor te bereiden.
Via een ander Cypriotisch bedrijf is Kasyanenko bovendien eigenaar van nog eens ruim 40 procent van de aandelen van Algador Holdings. In totaal bezit hij dus meer dan 80 procent van de scheepswerf in Helsinki. Dat tweede Cypriotische bedrijf behoorde vroeger overigens toe aan Olersky. Die deed zijn aandelen van de hand omdat nieuwe Russische wetgeving hooggeplaatste functionarissen niet langer toeliet aandelen in buitenlandse bedrijven te bezitten.
Treedt Kasyanenko misschien op als stroman voor Olersky? Hun woordvoerder ontkent formeel: ‘Tussen 2009 en 2013 trok Olersky zich terug uit de zakenwereld om aan de Russische wet te voldoen. In die periode nam Kasyanenko meer verantwoordelijkheden op in gezamenlijke ondernemingen.’
Kasyanenko en Olersky kennen elkaar al lang. In 1987 studeerden ze samen af aan de Admiral Makarov State Maritime Academy in Sint-Petersburg. In 1995 richtten ze samen de Belgische vennootschap Inok op, een Antwerps bedrijf in de maritieme sector – tot midden vorig jaar was Kasyanenko daar ook bestuurder. En in het verleden waren beide heren samen bestuurder van nog minstens twee andere Belgische bedrijven, actief in vrachtbehandeling en handelsbemiddeling. In een aantal Belgische en Cypriotische bedrijfsdocumenten vermeldt ook Olersky een adres in het Antwerpse.
Olie en gas
Volgens experts verklaart geopolitiek de Russische interesse voor de scheepswerf in Helsinki, die in de voorbije 150 jaar 60 procent van alle ijsbrekers wereldwijd bouwde. ‘Die ijsbrekers zijn belangrijk: door de klimaatverandering opent zich langs de noordelijke kusten van Rusland een nieuwe maritieme handels- en transportroute’, zegt David Criekemans, professor politieke wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. ‘Zonder ijsbrekers kun je die noordoostelijke doorvaart maar een aantal maanden per jaar gebruiken. Als grote zeeschepen er samen met die ijsbrekers zouden passeren, kunnen de Russen er ook een verdienmodel aan koppelen. Wat het Suezkanaal was voor Egypte, kan deze route worden voor Rusland in de periode 2020-2030. Dat is de geo-economische dimensie. Daarnaast heb je de geostrategische dimensie: net in die zone heb je belangrijke wereldvoorraden olie en gas, en Rusland is zich letterlijk en figuurlijk aan het positioneren om die ontginning voor te bereiden.’
Professor Veli-Pekka Tynkkynen, docent Russisch milieubeleid aan de Universiteit van Helsinki, maakt dezelfde analyse. In een interview met YLE zegt hij dat de Helsinki-scheepswerf rechtstreeks gelinkt is aan de Russische strategische belangen. ‘In het arctische gebied toont Rusland dat het zich opwerpt als wereldmacht. Ook China en de VS zijn in dat gebied geïnteresseerd. Bovendien hangt de toekomst van Vladimir Poetins regering nauw samen met de Russische economische ontwikkeling, en ook daarvoor is het arctische gebied belangrijk. De regering is chronisch afhankelijk van inkomsten uit energie.’
Volgens Tynkkynen oefent het Poetin-regime niet alleen macht uit via staatsbedrijven. ‘Dat doet het ook via een groot netwerk van Russische oligarchen. Die worden ofwel gedwongen ofwel overtuigd om te investeren in sectoren die voor Rusland van belang zijn.’
‘Kasyanenko woont al sinds 1995 niet meer in Rusland’, zegt zijn woordvoerder. ‘Hij heeft géén relatie met de politiek of het Kremlin.’ De schuldenvrije aankoop van de scheepswerf is volgens de woordvoerder een strategische zakelijke beslissing: ‘De nieuwe eigenaars hebben de markt nauwgezet geanalyseerd. Het potentieel van deze investering is enorm. De focus van de scheepswerf gaat voortaan uit naar arctische cruiseschepen en schepen in de ijsklasse. Momenteel zijn er geen pre-orders voor Russische ijsbrekers. Wel zijn we in gesprek om een ijsbreker voor een EU-lidstaat te bouwen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
