‘Geert Bourgeois is aan de kant van de Europese federalisten gaan staan’

Een ‘onverholen liefdesverklaring aan het adres van de Europese Unie’, noemt Gerolf Annemans de 11 julitoespraak van Geert Bourgeois. Hij vreest dat Vlaanderen aleen maar meer bevoegdheden aan Europa zal verliezen.

Nogal wat 11 julitoespraken van de voorbije dagen, in het bijzonder die van Vlaams minister president Geert Bourgeois (N-VA), nopen mij tot een waarschuwing voor Vlaamse naïviteit ten opzichte van de Europese Unie. Her en der was weliswaar terecht kritiek te horen op de wolligheid en nietszeggendheid van Bourgeois’ toespraak, maar op één punt was die niet terecht: zijn onverholen liefdesverklaring aan het adres van de Europese Unie. Die kon allerminst wollig of nietszeggend genoemd worden.

Bourgeois trok zowat alle registers open die tegenwoordig in het Europees Parlement enkel nog te horen zijn in de hoek van de hevigste federalistische aanhangers van de gecentraliseerde en verder centraliserende Unie. Bij zulke mensen krijg je dit soort argumentatie, en ik citeer hierbij nu even Bourgeois: ‘Intussen zijn we niet alleen Europeeër, maar ook burger van de Europese Unie. En aan die Europese Unie hebben wij veel te danken. Al zestig jaar verbindt ze mensen en volkeren. Al zestig jaar brengt ze ons continent vrede en stabiliteit. Al zestig jaar verankert ze de waarden van de Verlichting, zoals die bij de eeuwwisseling bevestigd werden in het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie. Al zestig jaar creëert ze werk, groei en welvaart.’

Die uitsluitend economische invalshoek plaatst de Vlaamse regering kritiekloos in een groep schaarser wordende EU-fanatici genre Guy Verhofstadt (Open VLD) en overigens ook naadloos naast de Belgische federale regering die onder impuls van premier Charles Michel een aloude Belgische pro-Europese koers aanhoudt waarop Jean-Claude Juncker steeds blindelings kan rekenen voor de versterkte federalistische radicalisering waarin de EU als reactie op de brexit en na de verkiezing van Emmanuel Macron in is terechtgekomen. Volledig in die lijn voegde Bourgeois er overigens nog aan toe: ‘Wij willen de Europese Unie zien uitgroeien tot een wereldspeler in internationale handel, tot een factor van vrede en stabiliteit in de wereld, tot een Unie die onze gedeelde fundamentele waarden, normen en vrijheden bewaakt en in alle continenten uitdraagt.’

Men vraagt zich af of Bourgeois op een andere planeet leeft: heeft hij dan niet gezien wat er de afgelopen jaren is gebeurd? Heeft hij de migratiecrisis gemist? Heeft hij de ontwikkelingen gemist waardoor – sinds de opkomst van de Visegrádlanden en de Polendiscussie binnen de EU – al die gemeenplaatsen ei zo na naar de geschiedenis zijn verwezen? Heeft hij de regeringswissels in Oostenrijk en Italië gemist, waar alliantiepartners van Vlaams Belang nu minister van Binnenlandse Zaken zijn? Heeft hij niet gezien hoe Matteo Salvini met amper een beslissing de asielkoers van Merkel onderuit heeft gehaald? Angela Merkel blijft intussen suf achter met de mededeling dat haar open grenzen nodig zijn om redenen die bijna letterlijk een kopie zijn van Bourgeois’ woorden.

Overigens ook op het economische domein komen steeds meer problemen bovendrijven die verband houden met de groeiende overtuiging dat men te ver gegaan is toen men een eenheidsmunt invoerde: steeds meer sociaaleconomische bevoegdheden van lidstaten worden door de muntunie opgeslokt, die in feite ook een grote eenheidseconomie voor zich aan het opeisen is. Maar het verzet groeit. Dat een Vlaams minister-president in die kwestie aan de kant van federalisten gaat staan is een veeg teken.

Dat Bourgeois een braaf jongetje in het klasje van de Europese Unie wil zijn en kennelijk ook wil blijven bleek ook nog eens op de ochtend van 11 juli zelf, toen hij twitterde : ‘Ik verwelkom het rapport v/d Taskforce olv Timmermans met helder pleidooi voor actieve subsidiariteit. De EU = meerlagig en dat vereist dat ze dialoog organiseert met deelstaten en hen ook actief en structureel betrekt bij de EU-beleidscyclus.’

Nu zijn er in het Europees Parlement twee dingen die ik daar onmiddellijk geleerd heb. Eén: er wordt voortdurend gesproken over subsidiariteit – het principe dat bevoegdheden worden toegekend aan het niveau dat daarvoor het meest geschikt is, en dat regionale bevoegdheden dus niet zomaar naar Europa worden doorgeschoven – maar er is werkelijk niets waar die big bosses in de Europese Commissie meer lak aan hebben, ook al is de subsidiariteit vastgelegd in het Europees Verdrag. Het behoort tot de codes van het Europese niveau dat er aan de subsidiariteit voortdurend lippendienst wordt bewezen, op voorwaarde dat ze vervolgens gewoon met de voeten kan worden getreden. Alle toekomstplannen van de Europese elite spreken over verdere federale integratie op een spectaculair stijgend aantal domeinen. Lidstaten, en a fortiori deelstaten, worden daarbij in feite onbelangrijk geacht. Alles gaat naar boven, niets naar omlaag.

Het tweede dat ik daar geleerd heb: vertrouw Frans Timmermans niet. Die man is een gevaar voor gelijk wie die zijn (deel)staat belangrijk acht. Timmermans is de vleesgeworden federalist, en de architect van alle plannen die de afgelopen tijd gesmeed zijn om rebelse lidstaten zoals Polen en Hongarije met zware sancties in de pas te doen lopen. Als nationalist een subsidiariteitsrapport van Timmermans toejuichen getuigt van een enorme naïviteit ten aanzien van de man die hij is, en mist een inzicht in de uitdagingen waar ieder volk maar in het bijzonder het Vlaamse volk binnen de Europese Unie momenteel voor staat. Het is ook een ergerlijke manier om te etaleren dat men zich heeft ingeschakeld in het systeem waardoor Vlaanderen binnen de EU niets meer is dan een braaf in het hokje van ondergeschikte regio’s weggezette dreumes. Gebrek aan echte visie, daar komt dit op neer.

Vroeger was voor softe Vlaams nationalisten de Europese Unie een mooie vluchtheuvel in intra-Belgische communautaire discussies. Ik herinner mij nog helder hoe N-VA in debatten het systeem van Belgische staatshervormingen achterhaald noemde omdat al die Belgische bevoegdheden uiteindelijk ‘naar de Europese Unie zouden overgeheveld worden.’ Dat zulks inmiddels totaal ongewenst is en zelfs gevaarlijk voor bevoegdheden, zoals de sociale zekerheid, die wij in Vlaanderen vanouds als een Vlaamse bevoegdheid aanzagen, lijkt de N-VA totaal te zijn ontgaan.

Het wordt tijd dat EU-kritische klanken in Vlaanderen aan bod komen, want zo kan het echt niet verder. Er komt een nieuw Europa aan waarin de klassieke unificerende trein van de Europese Unie tot stilstand wordt gebracht door rebellie van dappere lidstaten en liefst ook door een zo groot mogelijk aantal EU-kritische stemmen in het Europees Parlement na 2019. Er moeten bevoegdheden terugkomen naar lidstaten, en België moet worden weggehaald uit het lijstje landen dat blindelings de federale agenda van Merkel en Macron mee gaat zitten uitvoeren. En het is zeker niet aan de Vlaamse minister president om tegen de tekenen van die nieuwe tijd in, Vlaanderen geknecht te houden.