Waarom politici zo moeilijk in actie te krijgen zijn als het om hun oudste kiezers gaat? ‘Omdat ze in de praktijk geen kiezers zijn’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘Het wordt tachtigplussers ontzettend moeilijk gemaakt om hun stem uit te brengen.’
‘Is mijn stem misschien minder waard omdat ik de tachtig voorbij ben?’ riep Fons Verplaetse (89) uit. Als kabinetschef van premier Wilfried Martens en gouverneur van de Nationale Bank had hij decennialang enorme impact op de Belgische economie. Zwaar beledigd was hij dan ook toen zijn huisarts hem in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van vorig najaar voorstelde om een medisch attest te schrijven zodat hij niet hoefde te gaan stemmen. ‘Wat is dat nu voor een misplaatste suggestie? Waarom zou ik niet meer willen stemmen?’ vroeg Verplaetse zich af.
Geef tachtigplussers hun stem(recht) terug.
Wellicht was zijn huisdokter zich van geen kwaad bewust. Bij elke verkiezing delen artsen vlot medische attesten uit aan tachtigplussers. Omdat de mist in hun hoofd veel te dik is geworden, bijvoorbeeld, of omdat ze zwaar ziek zijn. Anderen zouden op zich nog wel kunnen stemmen, maar hebben geen idee hoe ze bij de stembus moeten geraken. Zelf kunnen ze niet meer autorijden, het openbaar vervoer is hen een te grote uitdaging, hun kinderen wonen niet in de buurt en een taxi is te duur. En wat als het stembureau zich op de eerste verdieping van een school bevindt of ze een uur moeten aanschuiven voor ze aan de beurt zijn? Het gevolg is dat gemiddeld amper 10 procent van de rusthuisbewoners gaat stemmen. Ook bij tachtigplussers die nog thuis wonen, zou de participatie ver onder het gemiddelde liggen.
Nu zijn er natuurlijk ook mensen op leeftijd die totaal geen boodschap meer hebben aan verkiezingen. Maar de voorbije jaren heb ik ook heel wat tachtigers en negentigers ontmoet die er, net als Fons Verplaetse, aan houden om hun stem te blijven uitbrengen. Daar hebben ze ook recht op, alleen kunnen sommigen dat maar heel moeilijk afdwingen. Dus zit er vaak niets anders op dan de dokter om zo’n medisch attest te vragen. Dan kunnen ze hun kat sturen, maar ook hun kind, nichtje of buurman. Wie zelf niet kan gaan stemmen, mag iemand vragen om dat in zijn plaats te doen. Alleen is stemmen met een volmacht niet eenvoudig. Om te beginnen moet zo’n volmachthebber een hele papierwinkel bij zich hebben, van medisch attest en oproepbrief tot volmachtformulier. Een veel grotere hindernis is dat hij die volmacht niet in zijn eigen stembureau mag gebruiken. Nee, hij moet zich reppen naar het stembureau waar de bejaarde die hij vertegenwoordigt zich had moeten melden. Voor veel mensen is dat simpelweg te veel gedoe.
‘Ik weiger mijn stem weg te geven aan die charlatans die hier met hun taarten komen leuren’, fulmineerde rusthuisbewoonster Lutgart (84) onlangs. Die charlatans zijn plaatselijke partijmilitanten die in de aanloop naar verkiezingen in het rusthuis volmachten komt ronselen bij bewoners die zelf niet meer kunnen gaan stemmen. Lutgart laat zich niet ringeloren, maar veel van haar generatiegenoten wel. Vandaar dat steeds meer woonzorgcentra maatregelen nemen om dergelijke onfrisse praktijken tegen te gaan. Maar daarmee kunnen hun bewoners nog niet zelf stemmen natuurlijk.
Tachtigplussers geef ik op 26 mei met plezier een lift. En ik hoef niets in ruil. Ook uw stem niet.
Elke keer als er in de Verenigde Staten wetten worden ingevoerd die de stembusgang voor sommige minderheden bemoeilijken, schreeuwen we moord en brand. Maar ondertussen leggen we ons erbij neer dat stemmen hoogbejaarde kiezers bij ons haast systematisch onmogelijk wordt gemaakt. Het gevolg is dat politici moeilijk in actie te krijgen zijn als het over hun oudste kiezers gaat. De meesten van hen zijn in de praktijk immers geen kiezers meer. En daar moeten we dringend iets aan veranderen. Wie wil stemmen, moet daar ook de kans toe krijgen. Ongeacht zijn of haar geboortejaar. Vandaag al zijn er een paar woonzorgcentra die hun cafetaria op verkiezingsdag in een stembureau veranderen of aangepast vervoer inzetten naar stembussen in de buurt. Ook lokale besturen zouden daar meer op moeten inzetten, want veel tachtigplussers die nog thuis wonen, staan voor dezelfde hindernissen. Naast het inleggen van vervoer moeten de stembureaus zelf moeten ook toegankelijk zijn voor mensen met aarzelende benen. Zonder trappen dus en met de mogelijkheid om tijdens het wachten te kunnen zitten. Ik geef op 26 mei alvast het goede voorbeeld. Kiezers op leeftijd die niet in een Gents stembureau geraken, mogen me een seintje geven. Ik geef u met plezier een lift. En ik hoef niets in ruil. Ook uw stem niet.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
