Vijf jaar na de val van Fortis buigt de Brusselse raadkamer zich over de vraag of oud-voorzitter Maurice Lippens en voormalige ceo’s Paul Votron en Herman Verwilst voor de strafrechter moeten verschijnen.
‘Om in de toekomst zindelijk met ons financieel en bancair systeem te kunnen omgaan, moeten we het verleden opruimen’, zegt Paul Huybrechts, voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggingsclubs en Beleggers (VFB). ‘Maar ik maak me geen illusies. De advocaten van de voormalige bazen van Fortis zullen de procedures uitputten. Daardoor zal deze zaak nog zeker vijf jaar aanslepen. Door de eindeloze traagheid van ons rechtssysteem zullen de oude wonden telkens weer opengereten worden. Dat dreigt meer bij te dragen tot frustraties dan tot snel rechtsherstel.’
Heeft een celstraf of andere strafsanctie voor de voormalige top van Fortis na al die tijd nog zin?
Paul Huybrechts: We leven in een rechtsstaat. Als er fouten gebeurd zijn, moet een rechter die vaststellen en oordelen of ze bewust gemaakt zijn, dan wel of er verschoonbare omstandigheden waren. Als we daarvan afzien, is dat een vrijbrief voor iedereen die burgers en aandeelhouders een rad voor de ogen wil draaien.
De sfeer rond de zitting van de raadkamer is gekleurd door berichten in De Tijd over de aanloop naar het einde van Fortis. Terwijl Maurice Lippens voor de televisiecamera’s opriep om aandelen te kopen, was hij in intern mailverkeer zeer verontrust over de gang van zaken.
Huybrechts: In het kielzog van de overname van ABN Amro besliste Fortis in juni 2008 tot een noodkapitaalverhoging. Ik heb toen publiek gezegd dat de top de eer het best aan zichzelf kon houden. Eerst dacht ik nog dat ik te ver gegaan was, maar die interne mails geven me gelijk. Ze waren in 2010 al opgedoken in een rapport van de Nederlandse toezichthouder en in 2012 bij de beslissing van de Amsterdamse Ondernemingskamer om voormalige topmensen van Fortis en ook Ageas (de opvolger van Fortis in België) te beboeten voor misleidende informatie. Goed journalistiek werk brengt dit nu opnieuw onder de aandacht.
Yves Leterme, premier bij de crash van Fortis in oktober 2008, zei het voorbije weekend dat ‘de maskers zullen afvallen en de waarheid naar buiten zal komen.’
Huybrechts: Toen Fortis op zijn tafel belandde, waren ze aan de top van de bank-verzekeraar de greep op de situatie volledig kwijt. Toch houd ik een dubbel gevoel over aan de uitspraak van Leterme. In het najaar van 2008 barstte ook de bom bij Dexia. Herman Verwilst heeft opgemerkt dat Fortis werkte met een internationaal aandeelhouderschap, terwijl er bij Dexia een grote betrokkenheid van onze politieke en syndicale elite was. En hoewel de financiële risico’s en blootstelling van Dexia tien keer erger waren dan die bij Fortis, heeft dat doorgewerkt in de beslissing van de regering: ze heeft Fortis opgegeven en Dexia overeind gehouden. Daarbij komt dat er voor Fortis een koper (PBN Paribas) was en voor Dexia natuurlijk niet.
Oud-aandeelhouders van Fortis hebben zich gegroepeerd voor een schadeloosstelling. Maken ze een kans?
Huybrechts: Ik weet te weinig over zulke burgerrechtelijke procedures, maar ze zijn ondergeschikt aan de strafrechtsgang. Met het VFB hebben we geen probleem met stappen voor een schadevergoeding door individuele topmensen van Fortis. We zijn wel gekant tegen initiatieven voor een schadeloosstelling door Ageas, want dat kan de huidige aandeelhouders schaden.
Vijf jaar na het uitbreken van de bankencrisis blijft de bezorgdheid over het financiële systeem groot.
Huybrechts: De noodzakelijke maatregelen zijn niet genomen. Cruciaal is de schuldafhankelijkheid van onze economieën. Overheden, particulieren en bedrijven in de eurozone kampen met een schuldenoverlast van 3000 à 4000 miljard euro. De oplossing zal pijn doen, maar ze is nodig om weer aan te knopen bij economische groei. Die moet op de eerste plaats komen van privé-investeringen die niet meer alleen gefinancierd worden met nieuwe schulden, maar ook met risicokapitaal.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier