Financieringswet: ‘De federale vijver staat droog’

Drie specialisten voorzien in hun modellen voor een nieuwe financieringswet ook meer financiële ademruimte voor de federale overheid.

De meeste politici lopen niet meteen warm voor een debat over de financieringswet. Die regelt hoe de gewesten en gemeenschappen hun beleid betalen. Te ingewikkeld en dus geen thema om mee te scoren, luidt het. Maar een wijziging van die wet is wél broodnodig. Knack brengt een handleiding én drie mogelijke scenario’s.

Een maand na de electorale aardverschuiving van 13 juni proberen PS-voorzitter Elio Di Rupo en N-VA-voorzitter Bart De Wever een nieuwe regering op de been te brengen. Die staat voor een drievoudige uitdaging: een doortastende sanering van de overheidsfinanciën, een vernieuwing van het sociaaleconomische beleid om meer mensen aan het werk te krijgen, en ten slotte een nieuwe staatshervorming.

Op het snijpunt van die drie opdrachten staat een wijziging van de financieringswet van 1989. Die wet regelt hoe de gewesten en gemeenschappen hun beleid betalen. Het grootste deel van hun middelen krijgen ze als dotaties van de federale overheid. Die spreekt daartoe haar inkomsten van de personenbelasting en de btw aan.

En daar knelt het schoentje. De dotaties nemen almaar toe, zeker ook nadat in 2001 de toenmalige paars-groene regering met extra geld over de brug kwam voor het armlastige Franstalige onderwijs. Daardoor heeft de federale overheid steeds minder middelen in kas, terwijl ze wel opdraait voor de kosten van de vergrijzing (pensioenen, gezondheidszorg).

Tot nog toe werd vooral in academische kringen over dit nijpende probleem nagedacht. Bijvoorbeeld door professor Robert Deschamps en een groep van Franstalige economen van de Universiteit van Namen. Of door professor Theo Peeters, die aan de K.U.Leuven binnen het Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving (VIVES) zijn inzichten uitwisselt met onder anderen Dirk Heremans, Koen Aelgoed en Annelore Van Hecke.

Een andere onbetwiste autoriteit is Eric Kirsch. Hij was een van de architecten van de financieringswet van 1989 en werd in 2008 door ontslagnemend premier Yves Leterme (CD&V) terug naar het voorplan gehaald om een wijziging voor te bereiden. Kirsch maakte talloze simulaties. Intussen is hij klaar met een ‘versie 2010’ voor een nieuwe financieringswet.

Knack bracht Deschamps, Peeters en Kirsch samen om hun modellen toe te lichten en met elkaar te confronteren. Dat resulteert in het Knack-nummer van deze week in een heuse handleiding voor een nieuwe financieringswet.

Het trio stuurt aan op meer financiële en fiscale verantwoordelijkheid van de regio’s, zodat die ook gestimuleerd worden tot een dynamischer economisch beleid met meer werkgelegenheid. Tegelijk scheppen hun modellen meer financiële ademruimte voor de federale overheid. ‘En dat is broodnodig, want de federale vijver staat droog’, aldus Peeters.

Ewald Pironet/Patrick Martens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content