Het federaal parket is bereid te luisteren naar alle verdachten in het Operatie Zero-dossier die een minnelijke schikking willen sluiten. Dat zegt het in een interview met De Tijd, Knack en Le Soir over de afkoopwet.
Woensdag berichtten we reeds dat 1.530 verdachten sinds 2011 hun strafvervolging in België mochten afkopen via de verruimde minnelijke schikking. Eén van de recentste cases die de pers haalde gaat over Operatie Zero, het onderzoek naar fraude in het Belgische voetbal. Begin december bleek dat dat tien verdachten uit het dossier een verruimde minnelijke schikking hadden gesloten met het federaal parket.
In een interview geven Eric Bisschop en Geert Schoorens van het federaal parket voor het eerst toelichting bij de manier waarop het federaal parket de afkoopwet toepast.
Tien verdachten uit Operatie Zero mochten hun vervolging afkopen. Volgen er nog?
Eric Bisschop: We willen iedereen aanhoren en zien. Iedereen die denkt dat hij in aanmerking komt, zullen we ontvangen. Zonder vooruit te lopen op de beslissingen die we dan zullen nemen. Want er zijn natuurlijk ook in dit dossier gradaties tussen de verdachten.
Op een bepaald moment zijn er ook in het voetbaldossier vragen binnengekomen voor een minnelijke schikking. En in dat dossier staan wij open voor iedereen, elke verdachte in het dossier, die een schikking wil sluiten.
Het gaat over vermogensrechtelijke inbreuken, zoals valsheid in geschriften en private omkoping. Er is dus geen sprake van een ernstige aantasting van de fysieke integriteit van slachtoffers, die de minnelijke schikking wettelijk onmogelijk zou maken. Als wij op basis van het gesprek niet vinden dat er een gevangenisstraf van meer dan twee jaar nodig is, staan wij open voor de optie om de zaak af te handelen met een minnelijk schikking. En wie zich niet aandient voor een schikking, geen probleem, dan gaan we naar de rechter en voeren we de discussie ten gronde in de rechtszaal.
Is het federaal parket altijd bereid om zaken te schikken?
Bisschop: De wet voorziet die optie en de instructie binnen het openbaar ministerie is dat die optie steeds overwogen moet worden. En dat is ook het geval binnen het federaal parket. Al is het in veel federale dossiers niet mogelijk door de aard van de veel zwaardere misdrijven van georganiseerde criminaliteit. Maar in financieel-economische dossiers is dat altijd een mogelijkheid die overwogen wordt. De meeste schikkingen die wij sluiten zitten in de financieel-economische ‘vermogensrechtelijke’ sfeer, zoals fiscale of sociale fraude.
Hoe komt zo’n onderhandeling over schikkingen tot stand?
Bisschop: Meestal gebeurt dat op initiatief van de verdachten. It takes two to tango. Je moet allebei bereid zijn om deze piste te kiezen. Maar er kunnen omstandigheden zijn in bepaalde dossiers waarom wij dat als parket niet opportuun vinden en willen doen. Bijvoorbeeld bij recidivisme of als er bijvoorbeeld ambtenaren bij betrokken zijn.
Geert Schoorens: Dit is een onderhandeling –wat geen klassieke positie is voor een magistraat. In de VS zijn zulke ‘negociations’ een opleidingsonderdeel op zich binnen een rechtenopleiding. Wij zijn dat niet gewoon. Dat is een andere discipline op zich: dealmaking. Dat is een ietwat onwennige omgeving voor magistraten.
Maar wij doen het altijd minstens met twee magistraten omdat dit natuurlijk gevoelig is voor corruptie. En om die perceptie volledig uit te sluiten, passen wij het vier-ogen-principe toe voor alles wat we bij het federaal parket doen in verband met minnelijke schikkingen. Niet één magistraat gaat alleen over een verruimde minnelijke schikking waar veel geld mee gemoeid is. Alleen al om de perceptie te vermijden dat er vanalles geritseld wordt.
Bisschop: Want bij elke schikking in een mediageniek dossier beland je in een ideologisch mijnenveld. We weten op voorhand dat we onszelf als magistraten daar geen cadeau mee doen. Het is veel gemakkelijker om naar de rechter te stappen en de rechter te laten oordelen.
Wat kan u nog kwijt over Operatie Zero?
Schoorens: Er wordt in het voetbaldossier niet aan ‘charge bargaining’ gedaan om ook te onderhandelen over welke misdrijven/strafbare feiten worden weerhouden. Zeker omdat er al een eindvordering met kwalificaties was opgesteld. Er wordt een duidelijk kader afgesproken waarbinnen de onderhandelingen worden gevoerd. Anders is in zo’n complex dossier het einde zoek.
In het voetbaldossier hebben heel veel beklaagden geen persoonlijk voordeel gehaald uit de misdrijven. We zorgen in een welbepaald dossier dat alle verdachten dezelfde behandeling krijgen. Je kan niet willekeurige behandelingen toepassen op de verdachten in hetzelfde dossier. En die lijn houden we aan bij de onderhandelingen. We kunnen niet à la carte ingaan op bepaalde wensen en verminderingen toegeven. Omdat een minnelijke schikking niet zomaar aanvaard en bekrachtigd wordt door de rechter en er moet uitgelegd worden hoe we tot een bepaalde schikking zijn gekomen: de proportionaliteit tegenover de feiten en persoonlijkheid wordt beoordeeld.
Bekennen verdachten schuld door te schikken met het parket?
Schoorens: Juridisch technisch is een schikking geen erkenning van een strafrechtelijke verantwoordelijkheid. Het is een alternatieve afhandeling. Het is geen erkenning dat iemand een misdrijf heeft gepleegd. De schuldvraag wordt niet beantwoord door een minnelijke schikking. Het is geen klassieke afhandeling waarbij een strafrechter beslist over schuld en straf.
Het is ook geen boete maar een betaling van een geldsom, en in ruil vervalt de strafvordering. Er is wel een onweerlegbaar vermoeden van ‘fout’, die op burgerlijk vlak wel nog gevolgen kan hebben. Dat maakt heel veel uit voor de burgerlijke partijen. De fout staat vast, die je niet meer moet bewijzen, binnen de discussie over een eventuele schadevergoeding.
Bisschop: Wij weten dat er bij een minnelijke schikking wel intern op strafregister naar boven komt bij andere strafvervolgingen, maar niet op het strafblad/ attest van goed zedelijk gedrag. Daardoor kan men ook vermijden om bepaalde activiteiten niet meer te mogen uitoefenen, wat wel het geval zou zijn bij een veroordeling. Dat zijn serieuze voordelen voor de verdachte. Maar daartegenover moet dus wel een behoorlijke compensatie staan.
Dit interview is afgenomen door Lars Bové van De Tijd, in het kader van een samenwerking met Knack, Le Soir en het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier