Exitstrategie: 5 lastige knopen op de tafel van de Nationale Veiligheidsraad

Sophie Wilmès en Jan Jambon na afloop van de Nationale Veiligheidsraad. © Belga

Straks wordt een beslissing genomen over een geleidelijke exitstrategie. Het evenwicht tussen het niveau van economisch herstel en de noodzaak om de gezondheid tot elke prijs te beschermen, zal het onderwerp van debat zijn. Net als de toestemming voor privébijeenkomsten thuis, onder andere.

D-Day, de dag waarop de Nationale Veiligheidsraad over ons lot van de komende weken zal beslissen. De federale regering, de minister-presidenten en de experten komen om 14.30 uur bijeen. We zouden vanavond meer moeten weten over de geleidelijke exit die ons vanaf maandag 4 mei te wachten staat. Laten we in de tussentijd niet vergeten dat er nog steeds sprake is van lockdown – die is van cruciaal belang.

Daarna, ‘kunnen we u perspectieven bieden, geen garanties’, herinnerde premier Sophie Wilmès (MR) donderdag in de Kamer. Het laatste rapport van de groep van deskundigen die belast zijn met de exitstrategie – ondanks de kritiek van de premier op het eerste lek is opnieuw gelekt naar Le Soir en De Standaard – benadrukt nog eens de geschilpunten die waarschijnlijk op de tafel van de ministers zullen belanden, met name tussen het noorden en het zuiden van het land, maar niet alleen.

1. De heropstart niet gewaarborgd?

Er wordt bevestigd dat de geleidelijke exit in drie fasen zal plaatsvinden, zoals aanbevolen door de experten. De eerste fase zou op 4 mei van start gaan met een vrij klein deel van de economie, dat nog steeds 700.000 Belgen zou betreffen. De tweede op 18 mei met een gedeeltelijke hervatting van de scholen en de heropstart van de handel, met uitzondering van de horeca, theaters, bioscopen en dancings. Voor die laatste mogen we op ten vroegste op 8 juni een heropening verwachten.

Indien de lockdown versoepeld wordt, zal dat met uiterste voorzichtigheid gebeuren. Zoals de minister-president heeft gezegd, kunnen we niet uitsluiten dat er maatregelen moeten worden teruggedraaid. En de experten hebben zelfs voorwaarden gesteld voor deze hervatting op 4 mei: nieuwe ziekenhuisopnames die niet meer dan 200 dagelijkse tests omvatten, een dagelijkse capaciteit van 25.000 tests en een maatschappij die het contact tussen mensen tot het ‘strikte minimum’ zal blijven beperken. Gezien de verslapping die we al bepaalde tijd vaststellen en het trage verloop van de tests, is het nog niet gegarandeerd dat aan de eerste twee voorwaarden zal worden voldaan. Maar de politici kunnen moeilijk niet in de richting van ‘perspectieven’ gaan.

2. Risico op een economische krachtmeting

De eerste fase betreft dus een zeer gedeeltelijk herstel van de economie. Het gaat om een aantal niet-essentiële sectoren, zoals de bouw, de verwerkende industrie, de groothandel of het niet-luchtvaartvervoer. Er zijn protocollen nodig om de voorwaarden van dit herstel te voorspellen (sociale afstand, maskers…) die hier en daar aanleiding kunnen geven tot syndicaal verzet.

De lijst van bedrijven die zouden kunnen heropstarten, zoals gedefinieerd door de experten, is vrij beperkt: ijzerwinkels, bouwmaterialenwinkels, tapijten, verf, verlichting, fiets- of textielwinkels om het maken van maskers mogelijk maken. Leveringen zouden worden toegestaan – ze vinden al plaats.

Het actualiteitsdebat in de Kamer van donderdag bevestigde dat Open VLD en N-VA aandringen op een bredere hervatting van de activiteiten. Met name de detailhandel wil het graag op grotere schaal heropstarten, kledingwinkels en boekhandels.

Zal de lijst die door de politici wordt vastgesteld, breder zijn? Het is onvermijdelijk dat het onderwerp een debat op gang brengt tussen degenen die de economie willen redden en degenen die de gezondheid ten koste van alles willen bevoordelen.

3. Hoe zit het met deze privésamenkomsten?

Deze eerste fase op 4 mei zou ook voorzien in de hervatting van sporten die door twee personen kunnen worden beoefend of fysieke training in clubs in aanwezigheid van een coach en met respect voor de sociale afstand.

Maar het andere onderwerp dat waarschijnlijk tot discussie zal leiden is de befaamde hervatting van beperkte privésamenkomsten. De deskundigen stelden voor om ze onder strikte voorwaarden mogelijk te maken: niet meer dan tien personen, familie of goede vrienden, altijd dezelfde…

Maar hoe kan dit worden gecontroleerd als huisbezoeken verboden zijn? Is dat niet de doos van Pandora openen die onvermijdelijk een tweede golf te weeg zal brengen? Het onderwerp is delicaat, des te meer gezien de controverse die volgde op de aankondiging van de bezoeken die in de verpleeghuizen mogelijk werden gemaakt. De experten hebben geen besluit genomen en laten de politiek de knoop doorhakken.

4. Bredere hervatting onder hypotheek en scholen met twee snelheden

Het vervolg zal ook voor geschillen zorgen, maar dat kan worden uitgesteld. Het bredere economische herstel is door de experten gepland voor 18 mei, dus voor alle bedrijven. Maar vóór die tijd, op 8 en 11 mei (volgens het rapport), zullen er evaluaties nodig zijn. Als de eerste maatregelen een tweede golf van ziekenhuisopnames te weeg brengt, kan dit worden uitgesteld. De spanningen tussen de voorstanders van economisch herstel en de gezondheidsbeschermers ten koste van alles zullen dan nog toenemen.

Wat de scholen betreft, wordt de hervatting ook aangekondigd vanaf 18 mei, maar slechts gedeeltelijk. Dit alles zou gebeuren op deeltijdse basis en in voor de gelegenheid aangepaste klassen, met respect voor de sociale afstand. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) heeft al aangekondigd dat hij het onderwijs vanaf 15 mei wil hervatten.

Ook hier zal een debat plaatsvinden over het voorstel om feesten voor minder dan 50 personen (bruiloften, begrafenissen…) of toeristische uitstapjes naar de kust of de Ardennen toe te laten.

5. Algemene exit: willekeurig

De rest is nog willekeuriger. De kwestie van een heropstart voor de horeca, bioscopen, theaters of discotheken zal pas begin juni aan de orde komen. Het enige waar ze voor die tijd over moeten beslissen zijn de zomerjongerenkampen. De festivals zijn al geannuleerd.

Partner Content